Arih biLİMİne giRİŞ

REFORM
XVI. yy.da Katolik mezhebindeki bozulmaları önlemek ve düzenlemeler yapmak amacıyla gelişen harekete denir.
Nedenleri
İncil'in millî dillere çevrilmesi ve matbaa sayesinde dinî eserlerin bol miktarda basılması
* Katolik kilisesinin bozulması
* Katolik kilisesinin "Endüljans" adlı af belgesi sayesinde zenginleşmesi Rönesans'ın etkisi

Yayılması
Reform ilk olarak Almanya'da başladı. O dönemde Almanya'da siyasî birlik yoktu. Martin Lut-her'in liderliğinde gelişen düşüncelerin yayılması üzerine, Martin Luther Papa tarafından aforoz edildi. Alman İmparatoru Şarlken 1529'da Luther'in düşüncelerinin kabul gördüğü yerler dışında yayılmaması kararı alınca, Luther'i tutan reform taraftarı prensler
bu kararı protesto ettiler. Bu nedenle Luther taraftarlarına "Protestan" adı verildi.
Katolikler ile Lutherciler arasında 1555'de Ougsburg Anlaşması yapıldı. Böylece Almanya'da Katolik kilisesi yanında Protestan kilisesi kuruldu.
Katolik kilisesine karşı tepki Fransa'da "Kalve-nizm" olarak ortaya çıktı. IV. Henry Nantes (Nant) Fermanı ile Protestanlara ve Kalvenistlere inanç serbestliği tanınarak Kalvenizm Fransa'da resmen kabul edildi (1598).

Sonuçları
* Avrupa'da mezhep birliği bozuldu
Protestan ülkelerde eğitim kiliseden alınarak laik eğitime geçildi
* Papa'nın etkisi azaldı ve mezhep savaşları yapıldı

Coğrafî Keşiflerin, Rönesans ve Reformun Osmanlı Devletine Etkileri

Osmanlı Devleti XV. ve XVI. yy.da yaşanan Avrupa'da bilimsel gelişmelerden uzak kaldı. Coğrafi keşifler ise Osmanlı Devleti'ni olumsuz yönde etkiledi. Avrupalıların keşfettikleri ülkelerden bol miktarda altın ve gümüşü Avrupa'ya taşıması ve bu madenlerin Osmanlı Devleti'ne girmesi akçenin değer kaybetmesine ve enflasyona neden oldu. Keşifler ticaret yollarının önemini yitirmesine neden oldu. Ancak Avrupa'da yaşanan reform hareketleri Osmanlı Devleti kuruluşundan itibaren bünyesinde yaşayan Hristiyan halka din ve inanç özgürlüğü tanımıştı.

Otuz Yıl Savaşları (1618-1648)
Alman imparatoru'nun Almanya'da mezhep birliğini sağlamak, Protestanları ortadan kaldırmak istenmesinden başlamıştır. Bu savaşa Danimarka ve isveç de girdiler. Bu devletlerin yenilip Almanların güçlenmesinde korkan Fransa katolik olmasına rağmen Almanya'nın karışısında yer almıştır.
Sonuç: Vvestfalya Antlaşması'yla Almanya yenildiğini kabul etmiş, siyasal birliğini kurması gecikmiştir.
 

DURAKLAMA DEVRİ (1579-1699)
İç nedenleri
Ordu ve donanmanın bozulması Merkezî yönetimin bozulması Ekonominin bozulması Eyalet yönetiminin bozulması Toplum yapısının bozulması Eğitim sisteminin bozulması
Dış nedenler
* Doğal sınırlara ulaşılaması (Çöller, okyanuslar ve güçlü devletlere komşu olunmuş)
* Coğrafî keşiflerin etkileri
* Avrupa'nın teknolojik alanda gelişme göstermesi.
XVII. YÜZYILDA SİYASAL GELİŞMELER

A- Osmanlı - İran İlişkileri
a. Ferhat Paşa Antlaşması: Kanuni döneminde imzalanan Amasya Antlaşması'na iran'ın uymaması üzerine çıkan savaş Osmanlı'nın üstünlüğüyle sona ermiştir.
Sonuç: Osmanlı doğuda en geniş sınırlara ulaşmıştır. (Gürcistan, Tebriz, Karabağı, Dağıstan, Osmanlı'nın oldu.)
b. Nasuh Paşa Antlaşması: Osmanlı'nın Avusturya savaşları ve Celali İsyanlarıyla uğraşmasını fırsat bilen İran, Ferhat Paşa Antlaşması'nı ihlal etti. Osmanlı Mecburen Ferhat Paşa'yla aldığı yerleri geri verdi.
Sonuç: Verdiği yerlere karşılık İrandan 200 deve yükü ipek vergi alıncaktı.
c. Serav Antlaşması: İran'ın Nasuh Paşa Antlaşması'yla vermesi gereken vergiyi göndermemesi üzerine çıkan savaşı, iran'ın barış istemesiyle sona ermiştir.
Sonuç: İran Nasuh Paşa Antlaşması'nın mad delerini kabul etti.
d. Kasr-ı Şirin Antlaşması: iran'ın Bağdat'ı almasıyla aramızdaki savaş başlamıştır.
Sonuç: Bugünkü İran sınırımız büyük ölçüdı çizilmiştir.

B- Osmanlı - Lehistan İlişkileri
Sokullu döneminde himayemiz altına alına Lehistan ile münasebetlerimizin bozulmasındal temel etkenler Erdel, Boğdan ve Ukrayna Kaza! lan ile ilgili sorunlardır.
a. Hotin Seferi: Lehistan'ın Eflak, Boğdan vErdel'in iç işlerine karışmasıyla başlar.
Sonuç; Genç Osman bu sefer sırasında Yer çeriler'in disiplinsiz davranışını tesbit etmiş ve t ocağı kaldırma kararı almıştır. Ancak Yeniçerilı bunu haber alınca Genç Osman'ı şehit etmişlerd
b. Bucaş Antlaşması: Lehistan 1672'de Omanlı'ya bağlı Ukrayna Kazakları'na saldırınca svaş yeniden başlamıştır. IV. Mehmet ve Köprü Fazlı Ahmet Paşa komutasındaki ordu, Lehistan'içlerine kadar ilerlemesi üzerine Lehistan'ın isi ğiyle Bucaş Antlaşması imzalanmıştır.
Sonuç: Osmanlı batıda en geniş sınırları kavuşmuştur. (Podolya ve Ukrayna'yı almıştır.)

C- Osmanlı - Venedik İlişkileri

Bu dönemde Osmanlı- Venedik ilişkilerinin melini denizlerde birbirlerine karşı üstünlük kurı çalışmaları vardır.
Girit Adasının Fethi: IV. Mehmet'in padişa ğı, Köprülü Fazıl Ahmet Paşa'nın sadrazamlığı neminde (24 yıl sonra) fethedilmiştir.
D- Osmanlı - Rus İlişkileri

Rusya'nın, topraklarını genişletmek için Ukrayna'ya saldırması üzerine savaş başlamıştır.
Sonuç: Osmanlı Cehrin kalesini geri aldı. Bah-çesaray Antlaşması imzalandı.
En önemli özelliği: Osmanlı ile Rusya arasındaki ilk resmi antlaşmadır.

E- Osmanlı - Avusturya İlişkileri
a. Haçova Meydan Savaşı: Sınırlarda meydana gelen karşılıklı akınlar sonucunda oluşmuştur.Eğri kalesi ele geçirildi. Avusturya ordusu bozguna uğratıldı. Kanije kalesi ele geçirildi.
b. Zitvatorok Antlaşması: Avusturya bu savaşlarda ateşli silahlar kullandıklarından Osmanlı zorlanmıştır. Bu antlaşma ile:

Osmanlı padişahı ve Avusturya kralı protokol bakımından eşit sayılacaktı.
* Eğri, Kanije ve Estergon kaleleri Osmanlı'ya bırakılmıştır.
c. Vasvar Antlaşması: Avusturya'nın, Erdel'in içişlerine karışması üzerine başlayan savaş Köprülü Fazıl Ahmet Paşa'nın Uyvar kalesini alması üzerine Vasvar antlaşması imzalanarak savaş sona ermiştir.
Sonuç: Avusturya hem Uyvar ve Novigrat kalelerinin Osmanlı'ya ait olduğunu kabul etmiş hem de Osmanlı'ya savaş tazminatı vermeyi kabul etmiştir.

II. Viyana Kuşatması: Macaristan'da çıkan olaylar II. Viyana Kuşatması ile savaşların nedenidir. Katolik Avusturyalılar Protestan Macarlar'a dinî ve siyasî baskı uyguluyorlardı. Macarlar'ın yardım istemesi üzerine 
Avusturya'ya savaş açıldı (1682). Osmanlı ordusu Viyana önlerinde yenilgiye uğradı.
Kutsal İttifak Savaşları
Avrupa'daki Osmanlı Devleti'nin ilerleyişi bu yenilgi ile sona erdi. Türklerin geri çekilişi Sakarya Meydan Muharebesi'ne kadar sürdü. Bu yenilgiden sonra Türkleri Avrupa'dan atmak için cesaretlenen Avusturya, Lehistan, Rusya, Venedik ve Malta Papa'nın da kışkırtmasıyla Kutsal ittifak'ı kurdular. Kutsal İttifak devletleriyle Osmanlı Devleti arasındaki savaşlar 16 yıl sürdü ve II. Süleyman, II. Ahmet ve II. Mustafa başa geçtiler. Sonunda Karlofça Antlaşması imzalandı (1699). Bu anlaşmaya göre;
* Temeşvar (Banat) dışında kalan bütün Macaristan ve Erdel Avusturya'ya,
* Ukrayna ve Podolya Lehistan'a, Mora ve Dal-maçya kıyıları Venediklere bırakıldı. Bu antlaşmadan bir yıl sonra Rusya ile İstanbul Antlaşması yapıldı. Böylece; Osmanlı Devleti batıda ilk kez toprak kaybına uğramış, Duraklama Dönemi bitip Gerileme Dönemi başlamıştır.
İÇ İSYANLAR İstanbul İsyanları
Yeniçeri ve sipahiler tarafından çıkarılan isyanlardır. Yeniçeri ocağının bozularak "Devlet ocak içindir." anlayışının hakim olması sonucunda çıkmıştır.

Celali İsyanları
Tımar sisteminin bozulması, haksız dirlik dağıtımı, iltizam sisteminin yaygınlaşması, vergilerin ağırlaştırılması, savaşların uzun sürmesi nedenlerinden çıkmıştır. Bu isyanların sonucunda;
Devlet otoritesi zayıfladı. Ekonomi zayıfladı, üretim azaldı. Anadolu'da can ve mal güvenliği kalmadı, köyden kentlere göç başladı. İstanbul ve Celalî isyanları devlet yönetimine, devletin düzenini değiştirmeye yönelik isyanlar olmayıp, şahıslara yönelik isyanlardır.
Eyalet İsyanları
Merkezi otoritenin bozulması sonucunda merkeze uzak eyaletlerde çıkan isyanlardı. Amacı, Osmanlı Devleti'nden ayrılarak bağımsız olmaktı. Eflâk, Boğdan, Erdel, Halep, Yemen, Bağdat gibi. İsyanların bastırılması sırasında Osmanlı Devleti Avrupa devletleriyle karşı karşıya geldi.

XVII. yy. Islahatlarının Amacı ve Özellikleri
Bu yüzyılda ıslahat yapan devlet adamları;

a. I. Ahmet Dönemi:

Saltanat sisteminde değişiklikler yaptı
* Ekber ve Erşed Kanunu'nu getirdi. Yani hanedanın en yaşlı ve en tecrübeli kişisi başa geçecek.
Kafes usulü: En yaşlı, en tecrübeli hanedan üyesinin han içindeki üyelerin sarayda tutlma-sı. Devlet işlerinde tecrübe kazanması için sancağa çıkmaya son vermiştir.
b. Kuyucu Murat Paşa: Celali isyanlarını bastırırken baskı ve şiddet uygulamıştır.


c. II. Osman Dönemi:
* Saray dışından evlilik yaparak, yönetime saray kadınlarının etkilerini engellemek
Zamanın ihtiyaçlarına göre yeni kanunlar hazırlamak
* Hotin seferi sırasında Yeniçerilerin disiplinsiz davranışından dolayı, Yeniçerileri ortadan kaldırmayı hedeflemişse de Yeniçeriler II. Osman'ı şehit etmişlerdir.
d. IV. Murat Dönemi:
Yeniçeri ve Sipahi isyancıları ortadan kaldırıldı Uyuşturucu ve tütün kullanımı yasaklanmıştır Anadolu'daki isyancılar ortadan kaldırıldı »*■ Tımar sistemi düzeltildi
Devletin duraklamasının ve kötü gidişinin durdurulması için yapılmaısı gerekenlere ilişkin raporlar düzenletmiştir. Bunlardan en ünlüsü Koçi Bey Risalesidir.

e. Tarhuncu Ahmet Paşa Dönemi:
En önemli özelliği: İlk denk bütçeyi oluşturması.
Sonuç: Çıkarları tehlikeye giren kişiler tarafından görevden alınması ve idam edilmesi sağlanmıştır.

f. Köprülüler Dönemi:
1656-1691 yılları arasında Köprülü ailesinden devlet adamları sadrazamlık yapmışlardır. Bu dönemi başlatan Köprülü Mehmet Paşa göreve gelmek için bazı şartları ileri sürmüştür. 
Bunlar;
*Saraya sunacağı her teklif kabul edilecektir.
Devlet memurlarının görevlendirilmesi ve azledilmesi serbest olacaktır. Sadrazamlık görevine kimse karışmayacaktır.
Kendisi hakkında bir şikayet olursa önce savunması alınacak, sonra karar verecektir.
Ancak bu dönemde yapılan ıslahatlar kişilere bağlı kaldı, isyanların gerçek nedenleri üzerinde durulmadı. Baskı ve şiddet ile bastırılmaya çalışıldı. Bu sebepten dolayı ıslahatlar başarılı olmamıştır.

GERİLEME DÖNEMİ (1699 -1792)
Genel politika: Kaybedilen yerleri geri almak.
III. Ahmet Döneminde 1700 istanbul Antlaşması ile Rusya'ya verilen toprakları geri almak için Rusya'yla savaşıldı. 1711 Prut Antlaşması yapıldı. Bu antlaşmayla istanbul Antlaşması ile Rusya'ya verilen haklar geri alındı.
Avusturya ile Pasarofça Antlaşması (1718) imzalandı.
Bu antlaşma ile;
Osmanlı Devleti batı ile tarihinde uzun sayılabilecek bir barış dönemi yaşadı.
+ Fetih savaşlarından vazgeçilerek eldeki toprakları savunma politikası uygulandı.
Antlaşma'nın imzalanmasına vesile olan ingilizlerin daha önceki kapitülasyonları genişletilmiştir.
En Önemli Özelliği: Osmanlı ilk kez Avrupa'nın gerisinde olduğunu kabul etmiştir. Osmanlı bu antlaşma ile Lale Devri'ne girmiştir.

Edirne Olayı (1703)
Karlofça Antlaşmasından sonra sultan II. Mustafa'nın kaybedilen yerleri geri almak için yeterince uğraşmadığını düşünen Yeniçeriler isyan etmişlerdir. Edirne'de bulunan II. Mustafa'yı tahttan indirmişler yerine III. Ahmet geçirilmiştir.
Purut Savaşı (1711)
III. Ahmet Döneminde 1700 İstanbul Antlaşması ile Rusya'ya verilen toprakları geri almak için Rusya'yla savaşıldı. 1711 Prut Antlaşması yapıldı. Bu antlaşmayla istanbul Antlaşması ile Rusya'ya verilen haklar geri alındı.
Osmanlı - Venedik İlişkileri
Osmanlı kaybettiği yerleri geri almakta ümitlenince Venedik'e savaş açtı. (1715) Osmanlı Karlofça'da verdiği Mora Yarımadasını geri almıştır. Osmanlı'nın elde ettiği bu başarı Karlofça'nın garantörü olan Avusturya'yı harekete geçirmiştir. Böylece Osmanlı ile Avusturya savaşları başlamıştır.

Osmanlı - Avusturya İlişkileri
Osmanlı'nın Mora'yı ele geçirmesi üzerine Avusturya garantör olduğundan devreye girdi. Osmanlı'nın Venedikle yaptığı savaşa dahil oldu.
Gelişme: Osmanlı Avusturya'ya mağlup oldu. Osmanlı Avusturya ile Pasarofça Antlaşması imzalandı. Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti batı ile tarihinde uzun sayılabilecek bir barış dönemi yaşadı. Fetih savaşlarından vazgeçilerek eldeki toprakları savunma politikası uygulandı.

Osmanlı - İran İlişkileri
Osmanlı Devleti Pasarofça Antlaşmasından sonra doğuya yönelmiştir. Bu sırada İran'ın içindeki karışıklıktan yararlanmak isteyen Osmanlı karşısında Rusya'yı bulmuştur. Çünkü, Rusya'nın da niyeti aynıdır. Bu yüzden iki taraf arasındaki gerginlik İstanbul Antlaşmasıyla sona ermiştir.

Bu Antlaşmayla İran'ın Kafkaslardaki toprakları Osmanlı ile Rusya arasında paylaştırılmıştır.

Osmanlı - Rus ve Avusturya Savaşları (1736-1739)
Osmanlı Devleti iran ile savaşırken Rusya ve Avusturya ile Osmanlı topraklarıhı paylaşmak için ittifak kurmuştur. Ruslar Azak kalesini ve Kırım'ı işgal edince Osmanlı Rusya'ya savaş açmıştır. Kısa bir süre içinde Avusturya, Sırbistan ve Bosna Her-sek'i almak için Avusturya da Osmanlı'ya savaş açmıştır.
Osmanlı ile Avusturya ve Rusya arasında Belgrad Antlaşmaları imzalanmıştır. (1739) Bu Antlaşmaya göre;
Avusturya, Pasarofça ile aldığı yerleri geri verecekti.
Azak kalesi yıkılmak şartıyla Rusya'ya bırakılacaktı.
1768-1774 Osmanlı - Rus Savaşı
Sebebi: Rusya'nın Lehistan'ın içişlerine karışması, Leh milliyetçilerinin ayaklanıp, Osmanlı'dan yardım isteyerek topraklarımıza sığınması.
Ruslar bunun üzerine sınırlarımıza girip bir çok Lehli'yi ve Osmanlı'yı öldürmüştür.
Ruslar bu savaş sırasında Çeşme Limanı'nda donanmamızı yakmışlardır. (1770)
Sonuç: Küçük Kaynarca Antlaşması (1774)'na Göre;
Kırım bağımsız olacak. Kırım halkı dini bakımdan osmanlı halifesine bağlı kalacaktır
Ayvalıkavak Tenkihnamesi (1779)
Rusya Kırım'ı ele geçirmek amacıyla Kırım'ır içişlerine karışmıştır. Kendine yakın olan Şahin Gi-ray'ı Kırım Hanı seçtirmek isteyince Osmanlı ile gerginlik yaşanmıştır. Bunun üzerine Ruslar Kırım'ı işgal edince Osmanlı, Ruslar'ın geri çekilmesi şartıyla Şahin Giray'ı tanımıştır.

1787-1792 Osmanlı - Rusya ve Avusturye Savaşı Sebebi:

Ruslar'ın Kırım'ı işgal etmesi
Osmanlı'nın Ruslar'ı durdurmak istemesi Rusya ve Avusturya'nın kendi aralarında Os manlı'yı paylaşıp Bizans'ı yeniden kurma plan lan.
Gelişme: 1789'da Fransız ihtilali'nin çıkmasıy la yayılan Milliyetçilik fikir akımının ülkesine gir meşini engellemek isteyen Avusturya savaştan çe kilme kararı almıştır (1791)
Yaş Antlaşması (1792): Yalnız kalan Rusy; savaşa deval etmemiştir.

Osmanlı - Fransız İlişkileri
Fransa 1798'de Mısır'ı işgal etmiştir.
Sebebi: İngilizler Hindistan'a giden sömürg yollarını ele geçirme isteği
Gelişme: Osmanlı, İngiltere ve Rusya'dan ya dım istemiştir. Bu iki devletin desteğiyle III. Selim'in kuruğu Nizam-ı Cedit ordusu Napolyon'u ordusunu yenmiştirb
Sonuç: El- Ariş Antlaşmasıyla Fransa Mısır terketmiş, Osmanlı'nın olduğunu kabul etmiştir.
 

YAKINÇAĞ (18. YY)' DA AVRUPA

ABD'NİN KURULMASI (1787)
Amerika'nın keşfinden sonra ispanyollar, Por-tekizler, Fransızlar ve İngilizler bu topraklarda koloniler kurmuşlardır. Bu koloniler gelecekte kurulacak ABD'nin temelini oluşturur. Önce ingiltere bu kolonilere normal davranırken ardından, İngiltere'nin girdiği savaşlardan dolayı ekonomisi bozulmuş bunu gidermek için de Amerika'daki kolonilerine aşırı vergiler yüklemeye başlamıştır.
Bunu üzerine I. Filedelfiya kongresiyle ingiltere'ye savaş ilan edildi. II. Filedelfiya Kongresiyle bağımsızlıklarını ilan ettiler. Bu koloniler Fransa, ispanya ve Hollanda'nın desteğini alınca İngiltere Versay Antlaşması'yla (1783) kolonilerin bağımsızlığını tanıdı.
Bu koloniler 1787'de Amerika Birleşik Devletleri adıyla yeni bir federal devlet kurdu.
Sonuç:
Yayımladıkları İnsan Hakları Beyannamesi Avrupa'ya örnek olmuştur.
ABD, Avrupa'ya karşı denge unusuru oluşturmuştur.
• Avrupa'da Amerika'ya çok fazla göç olmuştur. Böylece Avrupa'da işsizlik azalmıştır.
FRANSIZ İHTİLALİ (1789) İç Nedenler
Fransa'da kral mutlak egemendi. Savaşlara harcananlarla saray masrafları ekonomiyi zayıflatınca vergiler arttırıldı. Soylular lüks içinde yaşarken halk yoksulluk içinde yaşıyordu. Ayrıca halk asiller, din adamları, burjuvalar ve köylüler olmak üzere sınıflara ayrılmıştı. Papazlar ve asiller en ayrıcalıklı sınıftı. Burjuvalar ticaretle uğraşıyorlardı ancak siyasî hakları yoktu. Köylüler ise toplumun yükünü çekmelerine rağmen hiçbir hakka sahip değildi.

Sonuçları
Yeni Çağ sona erdi, Yakın Çağ başladı. Hürriyet, eşitlik, adalet, milliyetçilik fikirleri yayıldı. Milliyetçilik fikriyle imparatorluklar sarsıldı, mutlak krallıklar zayıflayarak milli devletler kurulmaya başladı, ihtilâl Osmanlı Devleti'nde milliyetçilik akımı başta olmak üzere etkilendi. Ülkede isyanlar çıktı ve dağılmasında önemli rol oynadı. Osmanlı Devleti'nde demokrasi hareketlerinin başlaması ise olumlu etkileridir.

Viyana Kongresi (1815)
Konferansda ingiltere, Rusya, Prusya, Avusturya kurdukları düzeni koruyabilmek için bazı antlaşmalar yapmışlardır. Mutlak krallık sistemini koruyabilmeyi istiyorlardı.
Sınırların çizilmesinde Milliyet, din, dil faktörü gözetilmediğinden barış ve huzur sağlanamamıştır.
Rusya, Osmarlı Devleti'ni paylaşmak istemişse de bu istek ingiltere'nin çıkarlarına ters düştüğünden kabul etmemiştir. (İlk kez Şark Meselesi ortaya çıkmıştır.)
Sanayi inkılâbı
Bilim ve teknoloji gelişmeleriyle buharın maki-nalarda kullanılması üzerine ingiltere'de başlamıştır. Sonucunda, hammadde ve pazar arayan devletler gruplara ayrılmaya başladı. Sömürgecilik gelişti. Büyük fabrikalar kuruldu, işçi sınıfı ortaya çıktı. Sosyalizm, emperyalizm gibi kavramlar ortaya çıktı. Köyden kente göç başladı.

1870'de İtalya'nın 1871'de Almanya'nın Siyasal Birliğini Kurması
Sonuçları:
* Avrupa'da güçler dengesi değişti
Fransa ve Avusturya güç kaybına uğramıştır. Yeni ittifaklar kurulmuştur.

XIX. YÜZYIL OSMANLI TARİHİ DAĞILMA DÖNEMİ (1792 -1918)

1809 Kala-ı Sultaniye Antlaşması
Fransa Osmanlı'yı Rusya ile savaşa zorlamıştı. Ama Rusya ile Fransa arasında Osmanlıyı paylaşmak için anlaşma yapmıştır. Fransa'nın iki yüzlü politikasından dolayı Osmanlı, İngiltere'ye yakınlaşmış. Buna göre, barış zamanında Boğazlardan hiçbir savaş gemisi geçmeyecektir.

Milliyetçilik Akımı ve Etkileri: Milliyetçilik akımından en çok etkilenen Osmanlı Devleti olmuştur. Rus ingiliz ve Fransızlar'da kışkırtmalar ve isyanlar çıkmıştır. İlk ayaklananlar Sırplar, ilk devlet kuranlar da Yunanlılar olmuştur.

1806-1812 Osmanlı - Rus Savaşı
Sebebi: Rusya'nın Eflak ve Boğdan'ı işgal etmesi.
Sonuç: Sırplar'a Osmanlı imtiyaz vermek zorunda kalmıştır.
Sırplar; 1829'da Edirne Antlaşması ile özerklik, 1878'de Berlin Antlaşması ile bağımsızlık kazandılar.
Yunan İsyanı (1820): Milliyetçilik akımı etkisiyle ayaklanan ikinci devlettir. Mora'da isyanı bastıramayan II. Mahmut Mısır valisinden yardım istedi. Mora valisi isyanı bastırınca ingiltere, Fransa, Rusya, Osmanlı ve Mısır Donanması'nı Nava-rin'de (1827) yaktılar ve Edirne Antlaşması imzalandı. Yunanistan bağımsız oldu.
Mehmet Ali Paşa İsyanı: Donanmasını ve Mora valiliğini kaybeden Mehmet Ali Paşa Suriye valiliğine kabul edilmeyince isyan etti. Kütahya'ya kadar gelen Mehmet Ali Paşa'ya karşı Rusya'dan yardım isteyince İngiltere ve Fransa konuyu Avrupa sorununa dönüştürdüler. Mehmet Ali Paşa ile Kütahya Antlaşması, Rusya ile de Hünkâr İskelesi Antlaşması yapıldı. Hünkâr iskelesi Antlaşması ile Boğazlar meselesi ortaya çıktı. Osmanlı Devleti boğazlar üzerindeki egemenlik hakkını son kez kullandı.
Mehmet Ali Paşa tekrar ayaklandı. Nizip'te yenilen Osmanlı; ingiltere, Rusya Avusturya'nın katıldığı Londra Konferansı'nda Mısır meselesini çö-zümlediler.
1841'de imzalanan Londra Boğazlar Sözleşmesi ile de boğazlar uluslar arası statüye kavuştu ve boğazlar sorunu ilk kez devletler arası bir konferansta görüşülüp çözümlendi.

KIRIM SAVAŞI (1853 - 1856)
Rus Çarı I. Nikola'nın İngilizlere Osmanlı topraklarını paylaşmayı teklif etmesine karşılık İngilizler reddedince Rusya tek başına emellerini gerçekleştirmek istedi. Bahane olarak kutsal yerler sorununu gündeme getirdi. Kudüs'te Katolik - Ortodoks çekişmesi başladı. İstekleri kabul edilmeyince, Osmanlı'ya savaş açtı. İngiltere ve Fransa Osmanlı'nın yanında yer aldı.
1856'daki Paris Antlaşması sonucunda Osmanlı Devleti, Avrupalı devletlerin garantisi altına girerek kendi topraklarını koruyamayacağı durumda olduğunu kabul ediyordu. Karadeniz tarafsızlığı ile Osmanlı Devleti galip gelmesine rağmen yenik devlet oluyordu. Osmanlı Devleti ilk defa borç para aldı. Islahat Fermanı'nın antlaşmada olması Avrupa devletlerinin iç işlerine karışmasına zemin hazırladı.

• Panislavizm Hareketleri ve Balkanlar'da Ayaklanmalar
Slav asıllı toplulukları kültürel ve siyasî bakımdan birleştirmek isteyen hareketlere panislavizm denir. Böylece Rusya Balkanlar'a egemen olup sıcak denizlere ulaşmayı amaçlıyordu.

• Balkanlarda Ayaklanmalar
Rus propagandaları sonucu Hersek'te isyan çıktı. Sırp ve Bulgarlar'da isyan ettiler. Böylece Balkan bunalımı ortaya çıktı, isyanlar yayılınca Sırp ve Karadağlılar Osmanlılar Devleti'ne savaş açtı. Sorunu görüşmek amacıyla İstanbul'da konferans toplandı.