Ayətullah Seyid Əli Xamenei
On dördüncü fəsil: İmam Kazim (ə)
Yüklə 1,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
| On dördüncü fəsil: İmam Kazim (ə)
Hәzrәt Əbülhәsәn Musa ibn Cәfәrin (ә) 148-ci ildәn 183-cü ilә qәdәr sürәn 35 illik imamәt çağı imamların hәyatının әn mühüm dövrlәrindәn biridir. Ən qüdrәtli Bәni-Abbas xәlifәlәrinin ikisi - Mәnsur vә Harun vә onların iki әn zalım şahı olan Mehdi vә Hadi bu dövrdә hakimiyyәtdә olmuşlar. Xorasanda, Afriqiyyәdә, Mosulda, Deylәmdә, Qorqanda, Şamda, Nәsibeyndә, Misirdә, Azәrbaycanda vә digәr yerlәrdә çoxlu qiyamlar yatırıldı, böyük İslam mәmlәkәtinin şәrq, qәrb vә şimal sәrhәdlәrindә әldә edilәn yeni zәfәrlәr vә çoxlu qәnimәtlәr Abbasilәrin taxtını daha da möhkәmlәtdi. Bu dövrdә ideoloji vә etiqadi mәktәblәrin bәzisi çox inkişaf etmiş, bәzisi yeni yaranmışdı; düşüncә mühiti ziddiyyәtә köklәnmiş, hakimlәrin әlindә bir silaha, xalqın dini vә siyasi sayıqlığına isә tәhlükәyә çevrilmişdi. Əsl İslam tәlimlәrinin öndәrlәrinә vә Əli (ә) dәvәtinin aparıcılarına ağır şәrait yaranmışdı. Şeir, incәsәnәt, fiqh, hәdis, hәtta zahidlik vә tәqva da hakim qüvvәlәrin xidmәtindә duraraq onların sәrvәt vә güc vasitәlәrini tamamlayırdı. Bu zaman xilafәti nә Bәni-Ümәyyә dövrünün sonlarındakı, nә Bәni-Abbas dövrünün ilk on ilindәki, nә dә Harunun ölümündәn sonrakı dövrdә olduğu kimi ciddi bir tәhlükә tәhdid etmir, xәlifәnin diqqәtini dәrin vә davamlı Əhli-beyt dәvәtindәn yayındırmırdı. Bu dövrdә Əhli-beytin vә onların sadiq tәrәfdarlarının mübarizәsinә, ideoloji vә siyasi hәrәkәtinә inkişaf vә davam imkanı verәcәk yeganә amil onların yorulmaz fәaliyyәti, tәhlükәli mübarizәsi vә ilahi üsul olan tәqiyyәdәn istifadә idi. Hәzrәt Musa ibn Cәfәrin (ә) mübarizәsinin heyrәtamiz vә fövqәladә böyüklüyü dә bunda idi. Qeyd etmәliyәm ki, İslam tarixçilәri İmam Musa ibn Cәfәrin (ә) hәyatını araşdırarkәn bu böyük imamın uzunmüddәtli hәbsindәn ibarәt olan böyük vә misilsiz 231 hadisәyә lazımi diqqәt ayırmamış vә nәticәdә onun mühüm mübarizәsindәn xәbәrsiz qalmışlar. 35 illik imamlığının hamısını әhatә edәn davamlı mübarizә amilinә diqqәt yetirmәdәn bu uca imamın hәyatını araşdırmaq, bir-biri ilә әlaqәdar olmayan müxtәlif hadisәlәr haqda fikir bildirmәk, onun elmi vә mәnәvi mәqamını incәlәmәk, ailәsi, sәhabәlәri, şagirdlәri, elmi-etiqadi mübahisәlәri vә digәr mәsәlәlәr haqda danışmaq yarımçıq vә natamam olar. Bu amili aydınlaşdırandan sonra bu sәmәrәli hәyatın bütün hissәlәri bir-birinә bağlanır, hәr bir mәsәlәnin, hadisәnin vә hәrәkәtin mәnalandığı aydın, kamil vә istiqamәtli bir tәsvir ortaya çıxır. Nә üçün hәzrәt İmam Sadiq (ә) Müfәzzәlә buyurur ki, bu gәncin imamlığını yalnız etimadlı şәxslәrә de? O, nә üçün Əbdürrәhman ibn Hәccaca açıq söylәmәdәn işarә ilә deyir ki, zireh onun әyninәdir; Sәfvan Cәmmal kimi yaxın sәhabәlәrә dә onu әlamәtlә tanıtdırır? Nә üçün öz vәsiyyәtnamәsindә canişin kimi övladının adını birinci Mәnsur Abbasi, sonra Mәdinәnin hakimi, sonra isә iki qadının adının qeyd olunduğu dörd nәfәrdәn sonra çәkir? Belә ki, o hәzrәtin vәfatından sonra bәzi böyük şiәlәr bu 20 yaşlı gәncin onun canişini olmasını bilmirlәr. Nә üçün "bir mәmlәkәtdә iki xәlifәyә xәrac gәtirirlәr" 1 deyәn Harunla yumşaq danışır vә bunu inkar edir, amma Hәsәn ibn Abdullah adlı nüfuzlu vә zahid bir kişiyә müraciәtlә imamı tanımaqdan danışır, özünün itaәti vacib buyurulan imam olduğunu bildirir? Nә üçün Harunun sarayında yüksәk vәzifә tutan vә imamın müridlәrindәn olan Əli ibn Yәqtinә tәqiyyә etmәyi әmr edir, Sәfvan Cәmmalı isә rejimә xidmәt etdiyinә görә qınayır vә xәlifә ilә әlaqәsini kәsmәyә çağırır? Böyük İslam dünyasında öz dost vә tәrәfdarları arasında necә vә hansı vasitә ilә bu qәdәr güclü әlaqә qurur vә Çinә qәdәr uzanan bir şәbәkә yaradır? 1 Tәbrisi. "Əl-İhticac", c. 2, sәh. 389 232 Nә üçün Mәnsur, Mehdi, Harun vә Hadi öz dövrlәrindә onu öldürmәyә, hәbs etmәyә vә sürgünә yollamağa tәşәbbüs götәrirlәr? Nә üçün o hәzrәt 35 illik imamlığının bir hissәsini - bәzi rәvayәtlәrdәn anlaşıldığı kimi - mәxfi şәkildә keçirәrәk Şamın kәndlәrindә, yaxud Tәbәristanın bәzi bölgәlәrindә gizlәnir, dövrün xәlifәsi tәrәfindәn tәqib olunur vә öz tәrәfdarlarına deyir ki, xәlifә mәnim haqqımda soruşanda mәni tanımadığınızı vә harada olduğumu bilmәdiyinizi söylәyin? Nә üçün Harun hәcc sәfәrindә o hәzrәtә çox hörmәt edir, başqa bir sәfәrdә isә sürgünә yollanmasını әmr edir? Nә üçün o hәzrәt әvvәldә mülayim davranıb Əlәvilәri hәbsdәn azad edәn Harunun xilafәtinin әvvәllәrindә Fәdәyi bütün İslam dünyasına şamil edir vә xәlifә etirazla deyir ki, onda qalx, gәl mәnim yerimdә otur? Vә nә üçün hәmin mülayim xәlifәnin rәftarı bir neçә ildәn sonra elә sәrtlәşir ki, o hәzrәti ağır rejimli zindana salır vә illәrlә hәbsdә saxladıqdan sonra buna da dözmәyәrәk cinayәtkarcasına zәhәrlәyib şәhid edir? Bunlar vә İmam Musa ibn Cәfәrin (ә) hәyatında ilk baxışdan bir-biri ilә әlaqәsiz vә bәzәn ziddiyyәtli görünәn yüzlәrlә mühüm hadisә o zaman әsl mәnasını tapar ki, biz o hәzrәtin imamlığından şәhidliyinә qәdәr davam etmiş әsas xәtti görәk. Bu, imamların 250 illik çağın hamısında müxtәlif formalarda davam edәn cihad vә mübarizә xәttidir. Bunda mәqsәd әvvәla әsl İslamı açıqlamaq, Quranı düzgün tәfsir etmәk vә İslam etiqadlarına dair aydın tәsәvvür yaratmaq, ikincisi İslam cәmiyyәtindә imamәt vә siyasi hakimiyyәt mәsәlәsini başa salmaq, üçüncüsü isә uyğun cәmiyyәti qurmaq, böyük İslam peyğәmbәrinin vә bütün peyğәmbәrlәrin әdalәti bәrqәrar etmәkdәn, Allaha şәrik çıxanları hakimiyyәtdәn uzaqlaşdırmaqdan vә cәmiyyәti Allahın xәlifәlәrinә, saleh bәndәlәrinә tapşırmaqdan ibarәt olan mәqsәdini hәyata keçirmәyә çalışmaqdır. İmam Musa ibn Cәfәr (ә) bütün hәyatını bu müqәddәs cihada hәsr etmişdi. Onun dәrsi, tәlimi, fiqhi, hәdisi, tәqiyyәsi 233 vә tәrbiyәsi bu istiqamәtdә idi. Tәbii ki, onun dövrünün öz özәlliklәri vardı, cihadı da zamana uyğun idi. İmam Sәccadın (ә) dövründәn İmam Əsgәriyә (ә) qәdәr sәkkiz imamın hәr birinin, yaxud hәr bir neçәsinin dövr vә mübarizәlәrindә özәl xüsusiyyәtlәri olmuşdur. Onların hәyatı ümumilikdә 250 illik hәyatın müxtәlif mәrhәlәlәrә bölünәn dördüncü dövrünü tәşkil edir. Yüklə 1,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|