Ayrımcılık Yasağı: Kavram, Hukuk, İzleme ve Belgeleme

İzleme ve Belgelemenin Konu Bakımından Kapsamı

Ayrımcılık yasağı alanında yapılacak bir izlemede kullanılacak konunun tespitinde de bir ayrıma gidilebilir. Bu çerçevede, uygulanacak standartlar veya bakılacak hak veya alana bağlı olarak ayrımcılıkla ilgili izlemenin konusu ve bu konunun kapsamı belirlenebilir:

Uygulanacak Standartlar Bakımından Kapsam

İzleme ve belgeleme, olanla olması gereken arasında bir karşılaştırmayı içerdiğine göre, “olması gereken”, başka bir ifade ile “standart”lar bakımından da bir değerlendirme yapılmalıdır. Ayrımcılık yasağı bakımından bu standartların hangi kaynaklarda bulunabileceği, bu kitapta “Ayrımcılık Yasağı ve Temel Kavramlar” başlığı altında incelenmiştir. İzlemenin konusunun ve kapsamının belirlenmesinde, uygulanacak standartlara bağlı bir değerlendirme yapılacağı takdirde, uygulanacak standartların yine izlemenin amacı doğrultusunda tespit edilmesi gerekmektedir.

Eğer savununun amacı, Türkiye’nin uluslararası hukuktan kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmediğine işaret edilmesi ise, öncelikle Türkiye’nin bu alanda üstlendiği yükümlülüklerin tamamının belirlenmesi gerekmektedir. Bu yükümlülüklerin ilk kaynağı Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerdir. Türkiye’nin bir uluslararası sözleşmeye taraf olması ve söz konusu sözleşmenin Türkiye bakımından yürürlüğe girmesi ulusal ve uluslararası düzlemde atılması gereken çeşitli adımlarla gerçekleşir. Uluslararası nitelikte bir işlem olan imza, Türkiye’nin ayrımcılık yasağı ve eşitlik yükümlülüklerini içeren bir uluslararası sözleşme ile bağlanması için yeterli değildir. Bir uluslararası sözleşmenin imzalanmasının ardından, TBMM’nin söz konusu sözleşmenin onaylanmasını bir kanun ile uygun bulması gereklidir. Bu işlem dahi, Türkiye’nin sözleşme ile bağlı hale gelmesi için yetmez. Onay işleminin ulusal düzlemde tamamlanması için, Bakanlar Kurulu sözleşmeyi onaylamaya yönelik bir bakanlar kurulu kararnamesi çıkartmalıdır. Bu işlemin ardından, ulusal sürecin tamamlandığına ilişkin onay belgesinin ilgili uluslararası örgüte iletilmesi gerekmektedir. “Tevdi işlemi” olarak anılan bu işlemden sonra, söz konusu sözleşmede yer alan yürürlük maddesinde belirtilen kadar süre geçmelidir. Bu sürenin tamamlandığı tarih, Türkiye bakımından sözleşmenin yürürlüğe girdiği tarihtir. Bu sürece dair bir örneği aşağıda bulabilirsiniz: