Azərbaycan diLİ FƏNNİNDƏN

MƏNACA NÖVLƏRİ

Birgəlik (ilə), bənzətmə (kimi, tək, qədər), istiqamət (sarı, doğru, qarşı, tərəf), məsafə (qədər, kim, -dək, -can²), zaman (əvvəl, sonra, qabaq, bəri), fərqləndirmə (qeyri, savayı, başqa, ayrı, özgə), səbəb-məqsəd (üçün, görə, ötrü), aidlik (aid, dair, haqqında, barəsində), istinad (əsasən).

«Kimi» qoşması ilə bağlı Mövlana Cəlaləddin Rumidən götürülmüş bir neçə nümunə:

• 
  Comərdlik və yardım etməkdə axar su kimi
  
• 
  Şövkət və mərhəmətdə günəş kimi
  
• 
  Başqalarının qüsurunu örtməkdə gecə kimi
  
• 
  Hiddət və əsəbiyyətdə ölü kimi
  
• 
  Təvazi və alçaq könüllülükdə torpaq kimi
  
• 
  Xoşgörülükdə dəniz kimi
  
• 
  Ya olduğun kimi görün, ya göründüyün kimi
  

Qoşmalar ismin halları ilə işlədilməsinə görə müəyyən qruplara bölünür.

• 
  Adlıq hala qoşulanlar: üçün, kimi, tək, qədər, ilə.
  
• 
  Yiyəlik hala qoşulanlar: qədər, kimi, tək, üçün, ilə(la²).
  
• 
  Yönlük hala qoşulanlar: -dək, -can, -cən, tərəf, doğru,qarşı, sarı, görə, əsasən, qədər, dair, aid, kimi.
  
• 
  Çıxışlıq hala qoşulanlar: sonra, əvvəl, qabaq, bəri,başqa, qeyri, savayı, ayrı, özgə, ötrü, əlavə.
  

QEYD: Bəzən eyni qoşma müxtəlif hallarda olan sözlərə qoşula bilir.