Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu azərbaycan folkloru antologiyasi (Cəbrayıl, Ağdam, Laçın, Qubadlı, Zəngilan, Ağcabədi və Kəlbəcər rayonlarından toplanmış folklor nümunələri) baki – “Nurlan“ – 2012

18. ŞAH ABBASLA BƏRƏÇİ
Bir gün Şah oğlu Şah Abbas Vəzir Allahverdi xanı çağırır ki, gedəh məmləkəti gəzəh, görəh camaatın vəziyyəti nətərdi. Nəysə, bı kənd sənin, bı kənd mənim, gəlif çıxıllar Kür çayının qırağına. Bu çayı addamalı olullar o tərəfə. Bırda bir bərəçi oluf. Bərəçiyə deyiflər ki, qardaş, biz dərviş babayıx, pulu pul, minnəti minnət, hakqı da hak. Bizi addadarsan o tərəfə?

Deyir:

– Niyə addatmıram, gəlin oturun.

Gəlif oturullar. Rəvayətə görə, o bərəçinin bıları keçirtdiyi yer çox enni imiş. Nəysə, başdıyır bı bərəçi bılara məzəli şeylər danışmağa, yolun damarını kəsməh üçün. Bılar çox gülür. Bı vəzir Allahverdi xan çox gülməli şeylər danışır, bılar gülüllər. Bı bərəçi də yaxşı dəmkeş imiş. Deyir:

– Ə, sən yaman lotu oğlansan, bizi yaman güldürdün. Saa şərab verəjəm, iç. Bir az da qızış, səndə yaxşı sözdər var.

Bı yerinnən qalxır, bir tulux çıxarır. Tuluxdan üş dənə quruşqaya şərab süzür. Deyir:

– Götürün bını içəh, qoy bir az da kefimiz qalxsın.

Deyir:

– Qardaş, biz görürüh sən yaxşı adamsan. Hamma biz içən dəyilih, dərviş babayıx. Bizə işməh olmaz.

Deyir:

– Ə, bı dəryanın ortasında kim kimədi. Götürün vırax getsin. Qiyamat qopmuyajax ha. Gündə sizin kimisinin yüzünü o tay-bu taya aparıram. O taya gedəndə də vırıram, bı taya gələndə də.

Deyir:

– Yox ey, bizə olmaz.

Bir az da keçir, genə söhbətin şirin yerində bərəçi götürür, deyir:

– Ə, dünyanın axırı dəyil ha, vırın getsin.

Deyillər:

– Yox ey, biz dərvişih, bizə olmaz.

Nəysə, quruşqanı çəkir başına, özünkünü də içir, bılarınkını da.

– Ə, siz yaman yaxşı oğlansız. Tay az qalmışıx o taya çatax. Götürün bir quruşqa içəh. Deyir, yox ey, bircə qurtum olsa, içməlisiz.

İkisi də baxır bir-birinin üzünə. Öz quruşqalarınnan töküllər bının quruşqalarının üsdünə. Hərəsinin quruşqasında bir qurtum qalır. İçillər. Bı kişi qırağa çatmağa az qalmış, durur o tərəf, bı tərəfi yığışdırır eliyir. Hazırraşır ki, o tərəfə kəmənd atsın, qayığı bağlasın. Şah Abbas vəzir Allahverdi xana deyir ki, bına deynən ki, biz filankəsdərih. Bu cür ki, bizi ordan bıra güldürə-güldürə gətirdi, gəl bının hakqını ikiqat verəh. Bı ikisi bı bərəçinin başı qarışanda bu cür xosunnaşa-xosunnaşa danışıllar belə. Hə, düşəndə bı vəzir Allahverdi xan yaxınnaşır, deyir:

– Ə qardaş, sən bizi ordan bıra yaman güldürə-güldürə gətirdin. Allah sənin ata-anaa rəhmət eləsin. Özü də bilginən ki, o Şah oğlu Şah Abbasdı, mən də vəzir Allahverdi xanam. Tanıginən, biz dərviş-zad dəyilih. Hə. Bının hakqı nə edirsə, de, bının hakqını saa ikiqat verəh.

Bərəçi bını eşidən kimi tez yerdən qalxır, üzünü tutur Allaha tərəf, deyir gülə-gülə:

– Ey Allah, mən neçə ildi, bırda o tərəf-bı tərəfə adam daşıyı­ram, özü də o tərəfə keçəndə də içirəm, bı tərəfə keçəndə də içirəm. İndiyə qədər nə Şah Abbas olmuşam, nə də Vəzir Allahverdi xan. İndi bılar bir damcı içən kimi biri Şah Abbas oldu, biri də vəzir Allah­verdi xan.