Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi ­­­­­­­­­­­­­­­folklor institutu­­­­­­­­­­­­­­­­­



Yüklə 2,29 Mb.
səhifə181/269
tarix01.01.2022
ölçüsü2,29 Mb.
#104265
1   ...   177   178   179   180   181   182   183   184   ...   269
Xaosda 9-cu ritm/mərhələ:

Kərəm – Dağ/Keçid – Üç yolla x. – Bağ/Keçid – Hə­qi­qi Əsli ilə x.

Keçid məkanları – Dağ, Bağ.
Kərəm Həqiqi Əslini tapır. O, bununla Xaosun mər­kə­zi­nə/nüvəsinə çatır. Bundan sonra yalnız sınaq/identifikasiya və keçidlər gəlir. Bütün bunların hamısı nüvə/mərkəzdə baş ve­rir. Ona görə də belə hesab etmək olar ki, Kərəmin Xaosun sər­hədindən başlanan və nüvəyədək davam edən yolu 9 ritm/mərhələdən ibarətdir.

9 rəqəmi türk dünya modeli üçün səciyyəvidir. Ona görə də belə hesab etmək olardı ki, Oğuz epik-mifoloji dünya mo­de­lində Xaos nüvə və 9 nüvəətrafı qatdan ibarətdir. Lakin biz bu hökmü verə bilmərik. Ona görə ki, Xaosun bizim təh­lili­miz­də bərpa olunan 9 qatlı strukturu bir tərəfdən “Əsli-Kə­rəm” mətninin “verə bildiyi”, o biri tərəfdən bizim mətndən bər­pa edə bildiyimiz strukturdur. Başqa sözlə, burada iki mə­sə­lə var:

Birincisi, orta əsrlər eposu “Əsli-Kərəm” mifik dünya mo­delinin sxemini günümüzədək nə dərəcədə qoruya bilib?

İkincisi, biz bir tədqiqatçı olaraq kosmoloji sxemi hansı də­rəcəyədək düzgün bərpa edə bildik?

Bu, oğuz xaosunun məkan-zaman kontinuumunun mə­həbbət dastanı əsasında ilk bərpasıdır. Aydın olmayan bir çox mə­sələlər var. Məsələn, Kərəmin Kosmos və Xaosdakı bütün yo­lu əksər hallarda Yalançı Əsli, iki dəfə (1-ci və 9-cu xaoso­lo­ji ritmlərdə) Həqiqi Əsli ilə tamamlanır. Bu halda belə he­sab edirik ki, “yalançı” və “həqiqi” işarələri ilə tamamlanan mər­hələlər bir-birindən fərqlənməlidir.



Digər tərəfdən, Kərəm 4-cü ritm/mərhələdə Yalançı Əsli ilə iki dəfə xəbərləşir: Kərəm – Toy/Keçid – Yalançı Əsli ilə x. – Durnalarla x. – Yalançı Əsli ilə x.”. Düşünürük ki, burada epoxal transformasiyalar zəminində Şa­man/Qəhrəmanın yo­lu­nun ritm/mərhələləri arasındakı sər­həd­lər pozulmuş və mər­hə­lə­lər bir-birinin içərisinə girmişdir. Ona görə də, 9 rəqəmi oğuz-türk mifoloji dünya modelinin nu­me­roloji struktur va­hid­ləri kon­tekstində mənalana bilsə də, biz bu rəqəmi hələlik bu­ra­da Xao­sun nüvəsini əhatələyən qatların dəqiq sayı kimi götürə bil­mirik.


Yüklə 2,29 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   177   178   179   180   181   182   183   184   ...   269




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin