Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

BEYKOZ ÇAYIRI TEKKESİ

Beykoz İlçesi'nde, Yalıköy Mahalle-si'nde, Beykoz Çayırı'nın sınırında, Yalıköy Çayın Sokağı'nda bulunmaktadır.

İstanbul tekkelerinin dökümünü içeren matbu kaynakların hiçbirisinde adı geçmeyen bu tekkenin, İstanbul Vakıflar Bölge Müdürlüğü'nde bulunan 1341/ 1925 tarihli Esâmi-i Tekâyâ Defterinde, Rıfaî tarikatından Şeyh Edhem Sırrı Efendi tarafından 126l/1845'te yaptırıldığı" kayıtlıdır. Adı geçen şeyhin, tekkenin haziresinde yer alan Rıfaî taçlı mezar taşında da ilk bani ve postnişin olduğu

Beykoz Çayırı

Tekkesi'nin

tevhidhanesi.

M. Baha Tanman,

1983

belirtilmiş, sonradan yenilendiği anlaşılan kitabeye vefat tarihi konmamıştır. Günümüzde büyük ölçüde tadil edilmiş bulunan yapının cephesindeki talik hadi mensur kitabe ise, tekkenin, 1318/1900' de II. Abdülhamid'in darüssaade ağalarından Ahmed Abdülganî Ağa tarafından yeniden inşa ettirildiğini belgelemektedir. Tekkeyle ilgili nadir kaynaklardan olan Hüseyin Vassafın 1342/1923-24 tarihli Sefîne'sinde de bu tesis "Beykoz'da Çayır Tekkesi" adı altında İstanbul'daki Rıfaî tekkeleri arasında gösterilmiş, ayin günü (cumartesi) ve şeyhinin adı (Kâmil Efendi) kaydedilmiştir.

Dikdörtgen bir alanı kaplayan tevhid-hanenin duvarları tuğla ile örülmüş, üzeri kiremit kaplı bir çatıyla örtülmüştür. Uzun bir süredir mesken olarak kullanıldığı anlaşılan yapının gerek içi gerekse de cepheleri bilinçsizce tadil edilerek özgünlüğünü hemen bütünüyle yitirmiştir. Cephelerde yer yer, basık kemerli büyük pencerelerin izleri seçilmekte, aslında tek katlı olan yapının içinde sonradan bir katın ihdas edildiği, cephelerde, son derecede düzensiz bir biçimde farklı büyüklükte pencerelerin açıldığı görülmektedir. Zamanında cümle kapısının bulunduğu tahmin edilebilen kuzey cephesinin üst kesiminde, 1318/1900 tarihli ihya kitabesi hâlâ durmaktadır.

Bu yapının kuzeydoğu yönündeki küçük hazire, Şeyh Edhem Sırrı Efendi' nin mezarından başka, tekkenin mensupları olması gereken az sayıda insanın kabrini barındırmaktadır. Hazirenin yanındaki iki katlı ahşap meskenin de tekkenin harem dairesi olması muhtemeldir.

Bibi. Vassaf, Sefîne, V, 269; N. Erbahar, "Bo-ğaz'ın Anadolu Yakası Türk Mimari Eserleri", (ÎÜ Edebiyat Fakültesi Türk islâm Sanatı Anabilim Dalı basılmamış lisans tezi), 1971, s. 45.

M. BAHA TANMAN