Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

BRUYN, CORNEIIUS DE

(1652, Den Haag - 1727, Amsterdam) Hollandalı ressam. Theodor van den Schu-er'in yanında resim eğitimi gördü. Ekim l674'te Almanya ve Viyana yoluyla Ro-ma'ya gitti. 1678 başlarına kadar bu kentte ressam olarak çalıştı. Napoli'ye yapmış olduğu kısa bir yolculuktan sonra 16 Haziran l678'de Livorno'dan gemiyle Doğu turuna çıktı. Ege adalarına uğradıktan sonra 17 Temmuz'da İzmir'e geldi. Buradaki Hollanda kolonisi arasında bir süre kalıp 9 ile 13 Ekim arasında Efes ve dolaylarını gezdi. 4 Aralık'ta İzmir'den yola çıkarak Manisa ve Susurluk yoluyla Marmara kıyılarına, oradan da gemiyle 14 Aralık'ta İstanbul'a vardı.

İstanbul'da bir buçuk yıl kaldıktan sonra l Temmuz l680'de denizyoluyla İzmir'e döndü. 9 Şubat 1681'de ise gene denizyoluyla İskenderiye'ye, oradan da Kahire'ye ve Kudüs'e gitti. Ardından Ve-nedik'e döndü. Sekiz yıl boyunca bu kentte Carlo Loth Atölyesi'nde çalıştı. Den Haag'a l693'te döndükten sonra Doğu" ya seyahatinin izlenimlerini baskıya hazırladı. Büyük boy (folio) ve 200 gravür-lü bu kitap ilk defa 1698'de Delft'de basıldı. İkinci baskısı 1700'de gene Delft'de yapıldı. Ayrıca 1714'te, Paris'te basılmış Fransızca çevirisi de vardır.

Bu kitabın başarısı üzerine 28 Temmuz 1701'de Bruyn ikinci büyük yolculuğuna çıktı. Bu defa Moskova üzerinden İran'a ve oradan Hindistan, Seylan ve Java'ya kadar gitti. 24 Ekim 1708'de Amsterdam'a döndü ve bu yolculuğun izlenimlerini ve resimlerini içeren ikinci kitabı büyük boy ve 300 gravürle donatılmış olarak 1711'de Amsterdam'da yayımlandı. İkinci baskısı 1714'te, Fransızca çevirisi 1718'de gene aynı kentte yayımlandı. 1725'te ise Paris'te her iki kitabı içeren, ancak daha küçük boy ve gravürlerin büyük bir kısmı eksik, 5 ciltlik bir baskısı daha yapıldı.

Yazardan çok ressam olan Bruyn'in kitaplarının en önemli öğesi gravürlerdir, ancak bunların arasında eşitsizlikler görülür. Örneğin, ayrıntılı İzmir panoramasına karşılık İstanbul'a ait görüntüler aynı derecede önemli değildir ve bir kısmı Bruyn'dan on yıl önce İstanbul'u ziyaret eden ve kitabı l680'de basılan Grelot'tan alınmıştır. Aynı biçimde gözlemlerinin çoğu daha önceki gezginlerin kitaplarından aktarmadır.

Kente ilişkin gözlemleri herhangi bir özellik taşımaz. İçine girememiş olduğu Ayasofya ve önemli camiler kısaca anlatılır. Kulaksız Avrat Pazarı'ndaki Arkadi-os Sütunu'nun çevresi evlerle sarıldığından görünmez olduğunu ve Divanyolu'n-daki Köprülü Mehmed Paşa Türbesi'nin 1673 ya da 1674'te mezarının üstüne yağmur yağması için üstünün açıldığını yazar. Kentin panoramasını çizmek için denizden dolaşırken görmüş olduğu yerler için daha fazla ayrıntı vardır. Böylece Topkapı Sarayı'ndaki kıyı köşkleri ve bu arada Eremya Çelebi'nin istanbul Tari-

bi'nde de adı geçen Sinan Paşa Köş-kü'nün altındaki ayazma anlatılır.

Bruyn'e göre o dönemde Alman Elçiliği Arnavutköy'de, Polonya Elçiliği Has-köy'dedir. Diğer elçilikler ise Beyoğlu'n-da toplanmıştır. Galata'daki balık pazarı anlatılır ve kitapta Uzunkemer'in ve Kı-rıkkemer'in aslına epey uygun birer deseni vardır. Son olarak Boğaziçi'ndeki köyler, Kadıköy ve Fener Köşkü anlatılır. Bruyn, Cehrin seferinden dönen Kara Mustafa Paşa'nın istanbul'a girişinde hazır bulunduğunu yazar, ancak Cehrin 12 Ağustos 1678'de alınmış ve ordu İstanbul'a eylülde dönmüştür, oysa Bruyn'in gelişi aralıktadır. Bu dönüş sırasında yapılmış olan şenlikleri Aynalıkavak Kas-rı'ndan seyrettiğini yazar.

STEFANOS YERASİMOS