Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

BEYLERBEYİ HAMAMI

Boğaziçi'nin Anadolu yakasında Beylerbeyi semtindedir.

Hamam, cami, sıbyan mektebi ve iki çeşme I. Abdülhamid (hd 1774-1789) tarafından annesi Rabia Sultan adına inşa ettirilmiştir; inşası 1192/1778'de tamamlanmıştır. Mimarı Mehmed Tahir Ağa, bina emini Mustafa Efendi'dir.

Beylerbeyi Hamamı, caminin kıble tarafında, Yalıboyu Caddesi üzerindedir. Yapım tarihi camiyle aynıdır. Cadde üzerinde yer alan avlu kapısından geçilerek, yan taraftaki kapıdan soyunma bölümüne girilir. Girişteki bu orijinal ahşap kapının kanatlan, dönem içinde yaşanmakta olan mimari değişimi sergiler. Üst yarıda düşey bir hat üzerine yerleştirilen barok etkili bitki kıvrımları, kapının alt yarısında klasik dönemin lale motifleriyle son bulur. Bugün oldukça bakımsız durumdadır.

Soyunma bölümü kareye yakın dikdörtgen şeklinde olup zemini mermerle kaplıdır. Yenilenmiş olan bu bölümün ahşap tavanı oldukça yüksek tutulmuştur ve bir aydınlık fenerine sahiptir. Aynca yedi adet pencere de soyunma bölümünün aydınlanmasına katkıda bulunur. Küçük soyunma locaları girişin solunda, sağında ve karşısında camlı, ahşap bölmelerle ayrılmış olarak bulunur-

Beylerbeyi Hamamı'nın planı. Rezün Çelebi

lar. Bu ahşap bölmelerdeki camların bir kısmı da tarihi değer taşımaktadır. Soyunma bölümünden soğukluk bölümüne geçilen kapının sağ tarafında, geniş mermer tekneli bir çeşme ve üzerinde bitki kıvrımlı ahşap çerçevesi ile bir ayna mevcuttur. Duvarlar yakın zamandaki onarımlar sırasında fayansla kaplanmıştır. Ahşap gövdesi boyanmış tarihi saat bu bölümdedir.

Soğukluk bölümü kaba olarak üçe bölünmüştür. Orta bölüm geniş, tonoz örtülüdür. Sağda kemerli kısmın ardından duvarla bölünmüş birer kurnalı iki bölüm, solda ise ikisi tuvalet olmak üzere dört bölüm bulunur. Bu yan bölümler tuvaletler hariç çapraz tonozla örtülüdür.

Ilıklık, koridor şeklinde tonozla örtülü bir ara bölümün iki yanında yer alan iki bölümden oluşur. Bu orta sıcaklıktaki kısmın sağındaki halvet dört, solundaki halvet üç kurnalıdır. Yonca kemer şeklinde düzenlenmiş halvet girişleri birbirini görmeyecek şekilde yerleştirilmiştir. Halvetler kubbe ile örtülüdür.

Daha sıcak olan arka kısımdaki hararet bölümüne yine yonca kemer biçiminde düzenlenmiş girişten geçilir. Bu bölüm dikdörtgen planlıdır. Ortada, aslı sekiz köşeli olan göbektaşının yerinde, son onarımlar sırasında köşeleri kesilmiş kare şeklinde mermer bir göbektaşı bulunur. Bölümün sağında daha önceden yer alan kurnalı iki bölümün ortasındaki duvar yakın zamanda kaldırılarak sadece kurnalar bırakılmıştır. Solda ise dört kurna yer alır. Yine bu bölümün, üst örtüsü iki kubbe ile sağlanmış olup bunlardan sağdaki elips formun-dadır.

Köşelerinde bitkisel kıvrımları bulunan orijinal kurnalardan sadece iki tanesi günümüze gelebilmiştir. Ayrıca hamamın soyunma bölümüne giriş olan cephesinde, bugün başka bir binanın merdiven altına rastlayan kısmında orijinal kurnalı bir çeşme yer alır.

Hamam günün belirli saatlerinde hem erkekler hem kadınlar tarafından kullanılmaktadır.