Bazar iqtisadiyyatına keçid

Bazar münasibətləri şəraitində qiymətlərin növləri.

İqtisadiyyatda fəaliyyət göstərən bütün qiymət növləri bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqədə olub, müxtəlif bazar amillərinin təsiri altında daim inkişafda olan qiymət sistemlərini yaradır. Qiymət sistemi- bazar iştirakçılarının qarşılıqlı iqtisadi münasibətlərinə xidmət edən və onları tənzimləyən müxtəlif qiymət növlərinin məcmusudur. Bu sistemlər sıx qarşılıqlı əlaqədə fəaliyyətdə olan ayrı-ayrı bloklardan ibarətdir. Bu buloklardan birində olan dəyişiklik digərinə də keçir. Bir qiymət növünün səviyyəsinin və quruluşunun dəyişməsi digər qiymət növlərinin dəyişməsinə də səbəb olur. Bu bazar mexanizminin elementlərinin və bazar subyektlərinin qarşılıqlı əlaqəsi ilə şərtlənir. Müasir bazara xidmətin xüsusiyyətləri və miqyasından asılı olan aşağıdakı qiymət sistemləri vardır.

1. 
   Milli (daxili) qiymətlər sistemi;
   
2. 
   Regional bazarların qiymət sistemi;
   
3. 
   Xarici ticarət qiymətlər sistemi;
   
4. 
   Beynəlxalq müştərək biznesə olan qiymətlər sistemi;
   
5. 
   Dünya qiymətləri sistemi;
   

Bazarda miqyasdan asıllı olmayaraq aşağıdakı qiymət növlərini fərqləndirirlər:

1. 
   Xidmət etdiyi iqtisadi(ticarət) dövriyyənin xarakterinə görə;
   

1. 
   (sənaye məhsullarına olan)topdansatış qiymətləri;
   
2. 
   pərakəndəsatış qiymətləri;
   
3. 
   kənd təsərrüfatı məhsullarının satınalma qiymətləri;- kənd təsərrüfatı istehlakçıların dövlət və müəssisələrə kənd təsərrüfatı məhsulunu iri həcmlərlə reallaşdırdıqları qiymətlərdir.
   
4. 
   tikinti məhsularının qiymətləri;-tikinti məhsullarına münasibətdə smeta(məhsulların dəyəri) qiymətləridir.
   
5. 
   tariflər;-xüsusi əmtəə olan xidmətlərin qiymətləridir.(yük və sərnişin nəqliyyatı tarifləri, əhaliyə pullu xidmətə olan tariflər)
   
6. 
   xarici ticarət qiymətləri;- milli və xarici əmtəə və xidmətlərin idxal və ixracının həyata keçirildiyi qiymətlərdir.( idxal və ixrac əmtəə dövriyyəsinə xidmət edən qiymətlər)
   

2. 
   Dövlət tənzimlənməsinin sərtliyinə görə:
   

1.