Beyin və psixika Fərdiyyətin tipalogiyası


Qruplarin psixoloji xususiyyətləri



Yüklə 53,67 Kb.
səhifə11/11
tarix31.12.2021
ölçüsü53,67 Kb.
#113284
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Psixologiya serbest isler- Məmmədov Fərid

5.Qruplarin psixoloji xususiyyətləri.

İnsan cəmiyyətinin tarixində qrupların inkişafını təhlil edərkən müəyyən edilmişdir ki, qrupun əsas, sırf psixoloji xarakteristikası biz-hiss adlanan şeyin, yəni onun üzvlərinin birlik hissinin olmasıdır. . İstər tarixən, istərsə də hər bir konkret qrupa münasibətdə biz-hiss in meydana çıxmasından əvvəl onlar-hiss gəlir, yəni hiss ilkindir. qəriblər digər insanlar və qruplar. Bu, icmanın psixi formalaşmasının universal prinsipinin qrupdakı fərdlər üçün, digər bir formasiyadan – onlardan fərqli olaraq biz formasiyasının fərqləndirilməsidir. Qrupun tərkibi .- bütövlükdə onun təhlili baxımından vacib olan qrup üzvlərinin xüsusiyyətləri toplusu. Qrupun tərkibi hər bir halda, məsələn, qrup üzvlərinin yaş, peşə və ya sosial xüsusiyyətlərinin əhəmiyyətli olub-olmamasından asılı olaraq müxtəlif yollarla təsvir edilə bilər.

Qrup quruluşu qrupun ayrı-ayrı üzvlərinin yerinə yetirdiyi funksiyalar, eləcə də içindəki şəxsiyyətlərarası münasibətlərlə müəyyən edilir. Qrup quruluşunun bir neçə növü var: üstünlük strukturu, güc strukturu, kommunikasiya strukturu. Qrup prosesləri psixoloji və təşkilati birləşmə prosesləri , qrupun sosial birlik kimi inkişafı, qrup təzyiqi, münasibətlərin dəyişməsi və s.

Qrup normaları- bunlar qrup tərəfindən işlənib hazırlanmış, onun qəbul etdiyi və birgə fəaliyyətinin mümkün olması üçün üzvlərinin davranışlarının riayət etməli olduğu müəyyən qaydalardır. Beləliklə, normalar bu fəaliyyətlə bağlı tənzimləyici funksiyanı yerinə yetirir. Dəyərlər hər bir qrup bu qrupun ictimai münasibətlər sistemindəki yeri, müəyyən fəaliyyətin təşkili təcrübəsi ilə diktə olunan sosial hadisələrə müəyyən münasibətin inkişafı əsasında formalaşır. Qrup üzvlərinin qrup normalarına əməl etməsini təmin etmək üçün qrup sanksiyaları mövcuddur. Qrup sanksiyaları Bütövlükdə qrup üzvləri üçün mükafat və cəzalar sistemidir. Çox vaxt mənfi qrup sanksiyalarından (rədd etmə, boykot) danışırlar, lakin sistemə sanksiyaların və müsbət sanksiyaların (hörmət, təşviq, tanınma) daxil edilməsi qanuni hesab edilməlidir. İlk növbədə, psixologiya üçün qrupların bölünməsi şərti və real. Həqiqi qruplar arasında var real laboratoriya qrupları və əsl təbii qruplar... Öz növbəsində təbii qruplar da bölünür böyük və kiçik. Böyük qruplar da böyük spontan qruplara və mütəşəkkil, uzunmüddətli qruplara bölünür. Kiçik qruplar iki növ ola bilər: yaranan qruplar və daha yüksək inkişaf səviyyəsinə malik, artıq qurulmuş qruplar. Kiçik qrupÜzvləri ümumi sosial fəaliyyətlərlə birləşən və bilavasitə şəxsi ünsiyyətdə olan, emosional münasibətlərin, qrup normalarının və qrup proseslərinin yaranması üçün əsas olan kiçik qrupdur. Tərif kiçik bir qrupun onu böyük qruplardan fərqləndirən spesifik xüsusiyyətini müəyyənləşdirir: burada sosial münasibətlər birbaşa şəxsi əlaqələr şəklində görünür. Qeyd etmək olar ki, kiçik bir qrupun aşağı sərhədi çox vaxt nəzərə alınır ikili... Bununla belə, kiçik bir qrupun üzvlərinin ən az sayının iki deyil, daha az olduğunu güman edən başqa bir fikir var. üç nəfər... Bu onunla əsaslandırılır ki, dyadda birgə fəaliyyətlə vasitə olunan ünsiyyət növünü təcrid etmək qeyri-mümkündür, burada hər hansı bir ünsiyyət şəxsiyyətlərarası xarakter alır. Qrupda üçüncü şəxsin olması münasibətlər sistemini dəyişir və ünsiyyət prosesinə fəaliyyət əsasını daxil edir.

Kiçik qrup üçün yuxarı sərhəd də unikal şəkildə müəyyən edilmir. Əgər tədqiq olunan kiçik qrup, ilk növbədə, həqiqətən mövcud olan qrup olmalıdırsa və o, fəaliyyət subyekti hesab olunursa, o zaman hansısa sərt yuxarı həddi təyin etmək yox, həqiqətən mövcud olan qrup kimi qəbul etmək məntiqlidir. , verilən qrup ölçüsü, birgə qrup fəaliyyətinin məqsədi ilə diktə olunur . Kiçik qruplar ilkin və ikinci dərəcəli bölünür. Altında ilkin qrup, üzvləri arasında birbaşa əlaqələrin həyata keçirildiyi qruplar deməkdir. İkinci dərəcəli- bunlar birbaşa təmasların olmadığı yerlərdir və üzvlər arasında ünsiyyət üçün müxtəlif “vasitəçilər”dən, məsələn, rabitə vasitələri şəklində istifadə olunur. Lakin belə bir xüsusiyyət müəyyən edildikdə, ilkin qruplar kiçik qruplarla eyniləşdirilməyə başladı və sonra təsnifat mənasını itirdi.

Kiçik qrupların digər bölgüsü kiçik qrupların rəsmi və qeyri-rəsmi bölünməsini nəzərdə tutur. V formal Onun üzvlərinin bütün vəzifələri qrupa aydın şəkildə təyin olunur, onlar qrup normaları ilə müəyyən edilir və sözdə güc strukturuna tabelik sistemində qrupun bütün üzvlərinin rolları ciddi şəkildə bölüşdürülür. Qeyri-rəsmi qruplar kortəbii şəkildə əmələ gəlir və yaranır, burada nə statuslar, nə də rollar təyin olunmur, şaquli münasibətlərin verilmiş sistemi yoxdur. Qeyri-rəsmi qrup formal qrup daxilində yaradıla bilər, lakin o, öz-özünə, ondan kənarda da yarana bilər.

Reallıqda, xüsusilə qeyri-rəsmi qrupların formal qruplar daxilində yarandığı hallarda, ciddi formal və ciddi şəkildə qeyri-rəsmi qrupları ayırmaq çətindir. Ona görə də sosial psixologiyada bu ikiliyi aradan qaldıran təkliflər doğuldu. Qrupun rəsmi və qeyri-rəsmi strukturu (və ya rəsmi və qeyri-rəsmi münasibətlərin strukturu anlayışları təqdim olundu və qruplar deyil, onların daxilindəki münasibətlərin növü, xarakteri fərqlənməyə başladı. Üçüncü təsnifatda üzvlük qrupları və istinad qrupları fərqləndirilir. Altında üzvlük qrupları fərdin reallığa daxil olduğu qruplar hesab olunur; onlardan fərqli olaraq istinad qrupları- bunlar əslində fərdlərin daxil olmadığı qruplardır, lakin onların normalarını qəbul edirlər. Daha sonra istinad qruplarının iki funksiyası müəyyən edilmişdir: müqayisəli və normativ; fərdin ya davranışını onunla müqayisə etmək üçün bir standart, ya da onun normativ qiymətləndirilməsi üçün istinad qrupuna ehtiyacı var.

Mövcudluq müddətinə görə kiçik qruplar bölünür müvəqqəti və stasionar.

İnkişaf səviyyəsinə görə qruplar aşağıdakılara bölünür:

Komanda- birgə fəaliyyətlə şəxsiyyətlərarası münasibətlərin yüksək səviyyədə vasitəçiliyi və sosial cəhətdən təsdiqlənmiş məqsədlərin olması (məsələn, sosial-psixoloji yetkinliyə çatmış əmək kollektivi) ilə xarakterizə olunan insanların könüllü birliyi.



Korporasiya- yüksək sosial-psixoloji yetkinlik səviyyəsinə çatmış, lakin sosial cəhətdən təsdiqlənməmiş məqsədlər güdən qrup (yüksək mütəşəkkil cinayətkar qrup).
Yüklə 53,67 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin