Bibliyografya: 5 gariB 6

GARDET LOUİS 4

Bibliyografya: 5

GARİB 6

Bibliyografya: 6

GARİB 7

Bibliyografya: 8

EL-GARÎBEYN Fİ'L-KUR'ÂN VE'L-HADÎS 8

GARİBÎYYE 8

GARİBNAME 8

GARÎBÜ'I-HADÎS 8

Bibliyografya: 11

GARİBÜ'1-HADÎS 11

Bibliyografya: 12

GARÎBÜ'l-KUR'ÂN 12

Bibliyografya: 14

GARİBÜ'l-KUR'AN 14

Bibliyografya: 15

GÂRİM 15

GARİPLER CAMİİ 15

Bibliyografya: 16

GARİZ 16

Bibliyografya: 16

GARÎZE 17

GARP OCAKLARI 17

Bibliyografya: 20

GARPLILAŞMA 21

GARSÜNNİ'ME 21

Eserleri 22

Bibliyografya: 22

GARÛR 22

GAS 22

GASİL 22

GASÎLÜ’I-MELÂÎKE 22

GASP 23

Bibliyografya: 28

GASPIRALI, İSMAİL BEY 28

Eserleri 31

Bibliyografya: 32

Eserleri 33

Bibliyografya: 34

GASSANİ, MUHAMMED B. ABDÜLVEHHÂB 34

Bibliyografya: 35

GASSANİLER 35

Bibliyografya: 36

GASSANİYYE 37

GÂŞİYE 37

Bibliyografya: 37

GÂŞİYE SÛRESİ 38

Bibliyografya: 38

GATAFÂN (BENÎ GATAFÂN) 38

Bibliyografya: 39

GÂTJE, HELMUT 39

Eserleri 41

Bibliyografya: 41

GAUDEFROY- DEMOMBYNES, MAURİCE 42

Eserleri 42

Tercümeler 42

Bibliyografya: 43

GAVS 43

GAVS, MUHAMMED 43

Bibliyografya: 44

GAVŞİYYE 44

Bibliyografya: 44

GÂVUR 45

GAY 45

GAYB 45

Bibliyografya: 50

GAYBET 51

Bibliyografya: 52

GAYBET 52

Bibliyografya: 56

GAYBÎ, SUN'ULLAH 56

GAYDA 56

GAYE 56

GÂYETÜ’1-İHTİSAR 56

GAYETÜ'L-MERAM 56

Bibliyografya: 57

GÂYET’Ü-NİHÂYE 57

Bibliyografya: 58

GAYLAN ED-DIMAŞKÎ 58

Bibliyografya: 59

GAYLAN b. SELEME 59

GAYLÂN B. UKBE 60

EL-GAYLANİYYAT 60

GAYLANİYYE 60

GAYN 60

Bibliyografya: 61

GAYN 62

Bibliyografya: 62

GAYB 62

GAYRET 62

GAYRİ MENKUL 62

GAYRİ MÜSLİM 63

Bibliyografya: 73

GAYRİYYET 74

GAZA 74

Bibliyografya: 76

GAZALİ 77

GAZÂLL, DELİ BİRADER 77

GAZAN HAN 77

Bibliyografya: 79

GAZANFER 79

Bibliyografya: 80

GAZANFER AĞA KÜLLİYESİ 81

Bibliyografya: 82

GAZANFER ET-TEBRİZÎ 82

Bibliyografya: 83

GAZAP 83

Bibliyografya: 85

GAZAP 85

Bibliyografya: 86

GAZAVÂT-I HAYREDDİN PAŞA 87

Bibliyografya: 88

GAZAVÂT-I SULTAN MURAD 88

Bibliyografya: 89

GAZAVATNÂME 89

Bibliyografya: 91

GAZEL 91

Bibliyografya: 93

GAZEL 93

Bibliyografya: 94

GAZİ 94

Bibliyografya: 97

GAZİ 97

Bibliyografya: 97

GAZİ, SEYFEDDİN 97

GAZİ AHMED MUHTAR PAŞA 97

Eserleri 100

Bibliyografya: 101

GAZİ ÇELEBİ 101

GAZİ EDHEM PAŞA 101

Bibliyografya: 102

GAZİ EVRENOS BEY 102

GAZİ EVRENOSOĞLU CAMİİ VE TÜRBESİ 102

Bibliyografya: 103

GAZİ GİRAY I 103

Bibliyografya: 104

GAZİ GİRAY II 104

Bibliyografya: 105

Eserleri 106

Bibliyografya: 106

GAZİ GİRAY III 107

Bibliyografya: 107

GAZİ HÜSREV BEY 107

Bibliyografya: 108

GAZİ HÜSREV BEY KÜLLİYESİ 108

Bibliyografya: 111

GARDET LOUİS

(1904-1986) Müslüman – Hıristiyan diyalogunun öncülerinden olan Fransız şarkiyatçısı.

Fransa'da dünyaya geldi. Felsefe öğre­nimi gördükten sonra Yeni Thomasçı fi­lozof Jacques Maritain'in teşvikiyle Saint Thomas felsefesine, Hindoloji uzmanı 01i-vier Lacombe'un etkisiyle de Charles de Foucauld'nun fikirlerine merak sardı. Da­ha sonra Louis Massignon ile tanışarak onun öğrencileri ve yakın dostları arasın­da yer aldı. 1933 yılında Domlniken tari­katına girip bu tarikatın, merkezi Ceza­yir'in Oran şehrinde bulunan Fraternite d'El-Abiodh Sidi Cheikh teşkilâtına katıldı ve kendisine Trere (kardeş) Andre" adı verildi. Massignon'un teşvikiyle klasik Arapça'yı Öğrenerek çalışmalarını İslâm düşüncesi üzerinde yoğunlaştırmaya baş­ladı. 1937-1939 yıllan arasında Revue thomiste'te İslâm felsefesi ve tasavvufu­na dair yazılar yazdı. Kahire, Tunus, Ce­zayir, Rabat, Şam, Tahran ve Karaçi'ye yaptığı seyahatlerle hem İslâmiyet'i hem de İslâm toplumlarını daha yakından ta­nıma fırsat buldu: bu arada birçok müs-lüman ilim ve fikir adamıyla yakın dost­luklar ve ilmî münasebetler kurdu.

Gardet, 11. Dünya Savaşfndan sonra Marsilya yakınlarındaki Saint MaxJmin'-de bulunan Dominiken papazlanna mah­sus ilahiyat okulunda ders vermeye baş­ladı; ardından da Toulouse'a giderek öğ­retim faaliyetini burada sürdürdü. II. Va­tikan Konsili kararları uyarınca 1964 yı­lında Papa VI. Paul tarafından Katolik Kilisesi bünyesinde kurulan Hıristiyan Olmayanlarla İlişkiler Sekreteryası'nın danışmanları arasında yer aldı ve müslüman - hıristiyan diyalogunun öncülerin­den biri olarak bu alanda büyük çaba harcadı. Etienne Gilson'un direktörlügünde Lİbrairie philosophique J. Vrin ya­yınevi tarafından çıkarılan "Etudes de philosophie medievale" dizisinin hazır­lanmasına katildi; ayrıca Leiden'de ikin­ci edisyonu sürdürülen Encyclopedie de l'Islam'a felsefe, kelâm ve tasavvuf konularında maddeler yazdı. Louvain Üni­versitesi kendisine, hıristiyan ilim ve fi­kir çevrelerinde İslâmî gerçeklere karşı daha objektif ve anlayışlı bir yaklaşım tarzının benimsenmesine önemli katkı­larda bulunmasından dolayı Mayıs 1978'-de şeref doktorluğu unvanı verdi ve ay-nca onunla mesai arkadaşı Anavvati'nin yetmişinci yaşlan İçin bir armağan kita­bı yayımladı.¹

Mart 1978'de konferans vermek üze­re gittiği Güney Amerika'da bir yüz felci geçiren Gardet konuşma yeteneğini kay­betti, fakat buna rağmen çalışma tem­posunu eskisi gibi sürdürdü. 17 Temmuz 1986 günü Toulouse'da öldüğü zaman, birkaç ay önce yayımladığı Regards chre-tiens sur l'Islam adlı eseriyle Academie des sciences morales et politiques'in özel ödülünü kazanmış bulunuyordu.

Eserleri. Titiz ve objektif çalışmalarıy­la Louis Massignon ekolünün parlak tem­silcilerinden sayılan Louis Gardet başta kelâm, tasavvuf ve İslâm felsefesi ol­mak üzere İslâmî ilimlerin çeşitli dalla­rıyla İslâm kültür ve medeniyeti hakkın­da önemli araştırmalar yapmış, kırk yılı aşkın bir sürede yirmi bir kitapla 100'-den fazla makale yayımlamıştır. Kitap­larının başlıcalan şunlardır:

1- Introduc-üon â la theologie musulmane: Essai de thĞologie comparee². Gar-det'nin Anavvatİ ile birlikte hazırladığı ve önsözünü Massignon'un yazdığı eser­de karşılaştırmalı olarak hıristiyan teolo-jisiyle İslâm ilahiyatı incelenmektedir. Üç ana bölümden oluşan kitabın birinci bölümünde tarihî bütünlüğü içinde İs­lâm kelâmı ve bu ilmin İslâmî ilimler içindeki yeri tesbit edilerek konuya İliş­kin kaynaklar değerlendirilmiştir. İkinci bölüm hıristiyan teolojisinin ortaya çı­kışı ve patristik-skolastik düşüncenin İslâm kelâmıyla alâkasına dairdir. Üçün­cü bölümde İslâm ve hıristiyan teoloji­lerinde iman-akıl ilişkisi ve bilginin kay­nakları üzerinde durulmuş, kelâmî kay­nakların analizi yapılmıştır. Kitapta ay­rıca geniş kapsamlı bir özetle ayrıntılı bir dizin de yer almaktadır. Subhî es-Sâlih ve Ferîd Cebr tarafından Felsefe-tü 7 - fikri d - dînî beyne'! - İslâm ve -Mesîhiyye adıyla Arapça'ya çevrilen ve çeşitli notların İlâvesiyle zenginleştirile­rek basılan eser³, he­men arkasından müellifleri tarafından bazı düzeltmeler yapılarak yeniden ya­yımlanmıştır.⁴

2- La pen-see reügieuse d'Avicenne⁵. İbn Sina'nın 1000. doğum yılı münase­betiyle hazırlanan kitap, müellifin 1939'-da Revue thomiste'te yayımladığı iki makalenin genişletilmiş şeklinden iba­rettir. Eserde İbn Sînâ felsefesinin te­mel problemleri incelenmiş; âlemin ya­ratılışı ve kıdemi, Allah'ın cüzileri bilip bilmemesi, bedenlerin haşri, nübüvve­tin mahiyeti gibi kelâmî ve felsefî me­selelerin yanında mistik bilginin niteliği ve felsefe ile ilişkisi üzerinde durulmuş, tasavvufun kaynakları araştırılmıştır.

3- La çite musulmane: Vie sociale et po-Iitique⁶. Daha sonra da bir­kaç defa basılan (1961, 1969, 1970) bu önemli eserde İslâm devlet felsefesine dair geniş bilgi ve yorumlar yer almak­tadır. Dört ana bölümün ilkinde İslâm'ın devlet ve toplum düzenine ilişkin esas­ları, ikincisinde ideal İslâm devletinde iktidarın kime ait olduğu meselesi, üçün­cüsünde İslâm toplumunun yapısı ve üm­met kavramı, dördüncüsünde ise İslâm hümanizmi incelenmiştir; eserin sonun­da yetmiş bir sayfalık bir de özet bulun­maktadır.

4- Connaître l'Islam⁷. Fayard'ın "Je sais, je crois" seri­si içinde yayımlanan eser Almanca, İn­gilizce, İspanyolca ve İtalyanca'ya da çev­rilmiştir.

5- Mystiques musulmanes: Aspects et tendances, experiances et techniques⁸. Gardet'-nin Anavvati ile birlikte hazırladığı eser dört bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm­de İslâm tasavvuf tarihi bir değerlendir­me ile birlikte tanıtılmış, ikinci bölüm­de tasavvufî tecrübeler incelenmiştir. Üçüncü bölümde temel tasavvufî konulara dair örnek metinlerden tercümeler ve bunlarla ilgili açıklamalar yer alır. Dör­düncü bölümde zikrin geniş bir tahlili yapılmıştır. Eser İtalyanca'ya çevrilmiş­tir.⁹

6- Les grands proble-mes de la theologie musulmane: Dieu et la destinee de l'homme¹⁰. Eserde uzun bir giriş yazısından sonra gelen beş ana bölümün birincisinde mut­lak güç sahibi olan Allah'ın fiilleri kar­şısında insanın hürriyeti, ikincisinde peygamberlik ve vahiy, üçüncüsünde âhiret meseleleri, dördüncüsünde Allah'ın İsim ve sıfatlan, beşincisinde ise imametle il­gili görüşler incelenmiştir.

7- Islam, re-ligion et communaute¹¹. Kur'an, hadis, ulûhiyet, peygam­berlik, melek, âhiret inancı ve ahlâkî erdemler gibi temel İslâmî konularla İs­lâm hukuku, kelâm. İslâm felsefesi ve tasavvufa dair geniş bilgiler ihtiva eden eserde aynca İslâm'da siyaset ve toplum, İslâm'da yenilik hareketleri ve sosyal ge­lişme, Arap milliyetçiliği, İslâm ve Mark­sizm, İslâm ve teknik gelişme, İslâm-Hı­ristiyanlık ilişkisi gibi sosyal, siyasî ve kültürel alanlarda bilgi, yorum ve tahlil­ler yer almaktadır. Jacques Jomier"e gö­re¹² daha şimdi­den klasik haline gelmiş olan bu dikkat çekici eserde yazar, İslâm'a sadece te-olojik bir yapı tanımakla yetinmeye kal­kışan hıristiyan lan protesto etmiş: bu konuda artık gerçek bir ilmî yaklaşımın başlatılmasını ve bu suretle İslâm dini­nin bütün yönleri ve gerçekliğiyle ele alı­nıp bir din, kültür, medeniyet ve toplum olarak incelenmesi gerektiğini önemle vurgulamıştır (s. 416-417).

8- Orientati-ons pour un dialogue entre chretiens et musulmans¹³. Gardefnin müslüman-hıristiyan diyalogunu geliş­tirme yönündeki çabalarının bir ürünü olan eser İspanyolca'ya çevrilmiştir.¹⁴

9- Les hommes de l'Islam: Approches des mentalite's¹⁵ Bizzat yazannın ifadesiyle. "İslâm'ın ken­disi için seçtiği ve bir kısmı müslüman-ların zihniyetlerini oluşturan değerler ülkelere, sosyal tabakalara ve tarihî de­virlere göre asırlar boyunca nasıl yaşa­dı?" şeklindeki sorunun cevaplandırılma­ya çalışıldığı eserde Arap zihniyeti ve İs­lâm'ın bu zihniyete tesiri. İslâm insanı ve toplumunun karakteristiği ve IX-XII. yüzyıllarda İslâm dünyasında meydana gelen sosyal gruplaşmalar incelenmiş; başlıca İslâmî akımlardan Hâricîlik, Şiî­lik, Sünnîlik ve tasavvufun İslâm anla­yışları, sosyal, siyasî ve fikrî yapıları araştınlmış, çağdaş İslâmî zihniyetlerin ta­nıtımı ve tahlili yapılmıştır.

10- 'Islam-hier, demin¹⁶. Gardet'nin Mu-hammed Arkoun'ia (Erkön) birlikte ha­zırladığı eserde İslâm düşüncesinin ta­rihteki ve günümüzdeki durumu ince­lenmiştir.

11- Panorama de la pensee isîamique.¹⁷ Louis Gardet ile Şeyh Bûamrân'ın ortak eserleri olup İs­lâm düşüncesinin temel yapısı ve özel­likleri hakkındadır.

12- Regards chreti-ens sur lîslam¹⁸. Müellifin son çalışmasıdır. Hıristiyanların İslâm'ı doğru tanımalarını ve objektif olarak değerlendirmelerini sağlamayı amaçla­yan ve özel ödüle lâyık görülen bu eser, Muhammed Talbi'nin ifadesiyle Gardet'­nin "son mesajı ve manevî vasiyeti" ni­teliğindedir.

Louis Gardet'nin fievue thomiste, La vie sprituelle, Revue da Caire Nova et Vetera, Cahiers sîoniens, Les mardis de Dar alSaîam, Studia Islamica, Arabi-ca, Senünarium gibi ilmî dergilerde de pek çok makalesi yayımlanmıştır.¹⁹

Bibliyografya:

Louis Gardet. L'lslam, religion et commu-nautĞ, Paris 1970, s. 416-417; a.mlf., Les hom-mes de İistam, Paris 1977, s. 11; Necîb el-Akî-W. el-Müsteşrikün, Kahire 1964, 111, 280-283; E. Bernareggi, "Bibliographie de M. Louis Gardet", Recherches d'lslamologie. Recueil d'articles offerts â Georges C. Anaıoati et Louis Gardet par leurs coltegues et amis, Louvain 1977, s. XI-XVII; M. Borrmans v.dğr., "in me-moriam Louis Gardet", Islamochristiana, XII, Roma 1986, s. 1-26; J. Gelot, "in Memoriam Louis Gardef, IBLA, II (1986], s. 158, 385-386; Hakim Muhammed Said, "Obituary: Professeur Louis Gardet", Hl, IX/2 (1986), s. 113-115; *Der Güzeşt-i Luyi Garde (1904-1986]", Neşri Dâniş, VII/2, Tahran 1365 hş., s. 64; "Louis Gardet (1904-1986)", MIDEO, XVIII (1988], s. 406-407.