Bilgisayar Nelerden Oluşur

CPU

Merkezi İşlemci Birimi(cpu):

CPU yani Merkezi İşlemci Birimini bilgisayarın beyni olarak düşüne biliriz bir bilgisayardaki tüm donanım elemanları bu beyin tarafından yönetilir ve denetlenir. Elektronik bir beyin olarak düşünebileceğimiz mikroişlemci, bir bilgisayarın yapacakları ile ilgili tüm komutları verir.Transistöründen yongasına kadar bilgisayarı oluşturan bütün elemanlar, emirleri mikroişlemciden alırlar. Bilgisayarda yada çevre birimlerinde olup biten her şey, mikroişlemci tarafından yollanan sinyallerle gerçekleşir ve denetlenir.Mikroişlemcinin, belirli bir zamanda neler yapacağını ise klavye, fare vb. gibi çevre birimler yoluyla bilgisayar kullanıcısı belirler. Kullanıcının isteğini yerine getiren yine mikroişlemcidir.Günümüzde bir mikroişlemcinin yaptığı işi, eskiden yüzlerce eleman(transistor vb.), büyük bir levha üzerinde bir araya gelerek yaparlardı. Bu durum hem yer hem de işlemci hızı bakımından büyük sorunlar doğurmaktaydı. Bilgisayar teknolojisindeki gelişmeler, bir zamanların büyük bir levha üzerindeki yüzlerce devrenin yaptığı işi tek bir devrenin yapmasını sağlamıştır. Bu devreler yonga olarak adlandırılır. Gelişmiş bir mikroişlemci oluşturan yonga, yaklaşık 6 milyon transistörden oluşuyor.İşlemcinin performansının belirlenmesinde önemli bir faktör saat frekansı veya hızıdır. Cpu bir dış frekans üreteci olan bir kuvars kristali tarafından sürülür.işlemcinin temposunu oluşturan saat frekansı saniyedeki darbe sayısı ile ölçülür ve MHz ile gösterilir.

Grafik yazılımları,oyunlar ve elektronik tablolama programları kullanılıyorsa veya yeterli RAM’a sahip olduğunuz halde bilgisayarınız halen yavaşsa CPU’yu değiştirmeniz gerekir. Ancak yeni bir CPU almadan önce bazı noktalara dikkat etmeliyiz. Özellikle de anakartın yeni CPU’ları destekleyip desteklemediğini bilmemiz gerekir.

CPU Saat Hızı:

Bir dahili bir de harici saat hızı vardır. Dahiliyle (internal) CPU ilgilenir. Harici saat hızından daha yüksektir. Harici saat frekansının çarpılmasıyla elde edilir. Harici saat hızından anakartın saat frekansı anlaşılır. Bu frekans CPU’ya ve diğer bazı önemli bileşenlere (bellek denetleyicisi gibi) iletilir. PCI veri yolunun işletildiği saat hızı çoğunlukla bu frekansın yarısıdır.

CPU’nun Komut Ve Veri İşlemleri:

Yazılımlar, talimatlar ve verilerden oluşur. Cpu talimatları işlemeye verilerle ne yapması gerektiğini söyler. Veriler ve talimatlar, gerek duyulana kadar hard diskte saklanır, sonra RAM a aktarılır.Ram veri ve talimatları işlenmek üzere saklar. Genelde işlemcinin hızını tam olarak kullanılabilecek kadar işlemciyi hızlı besleyemez. İşte bunun için başka öğelere ihtiyaç duyulmuştur. Bunlar:

Birincil ön bellek: İşlemcinin dahili işleme hızında işlemciyi daha da hızlı besleyebilmek için talimat ve veriler burada saklanır.

İkincil ön bellek: İhtiyaç duyulacağı düşünülen talimat ve veriler bu daha hızlı bellek türünde saklanır. İşlemciyi daha hızlı besler.

İşlem ünitesi: Bu üniteler talimatı yerine getirir ve sonuçları saklar.

Dahili veri yolu: İşlemci ünitesi komutları parça parça, sıralı ve çok evreli bir veri yolu ile işler. Ünite işlemi sonrakine başlamadan önce ilk talimatı yerine getirmesi gerekmez. Böylece komutlar daha hızlı işlenmiş olur.

Süperskalır tasarım: İşlem ünitelerinin bir seferde birden fazla komut işlemesini sağlar.

Mikroişlemcinin Yapısını Oluşturan Bölümler:

Mikroişlemci yaptığı tüm işleri kendi içindeki, mükemmel yapılanmaya borçludur.

Kontrol Birimi: Bütün komutlar burada işlenir. İşlenen komuta göre mikroişlemci içerisindeki belli bir adresteki veri değiştirilir yada bir verinin işlemci içindeki başka bir bölüme aktarılması sağlanır.

İletim Yolları:İletim yoları, mikroişlemci ile bilgisayarın diğer birimleri arasındaki bağlantıyı sağlayan iletkendir.

İletim yolları üç gruba ayrılır.

a.Veri yolları (data bus)

b. Adres yolları (addres bus)

c.Kontrol yolları (control bus)

Kaydedici(register): Mikroişlemci ile bellek ve I/O kapıları arasındaki bilgi alış verişinin çeşitli aşamalarında, bilginin geçici olarak depolanmasını sağlar. Kontrol biriminin doğrudan bağlandığı bellek birimleridir.

Sayıcılar:Sayıcılar, işlemi yapacak komut ve verilerin adreslerini taşıyarak bilgisayarın çalışması sırasında hangi verinin hangi sıra ile kullanılacağını belirler.

Giriş Çıkış Devreleri: Bu devreler mikroişlemcinin, yalnızca giriş ve yalnızca çıkış yapan birimleri ile bağlantı kurduğu devrelerdir.

Aritmetik Mantık Birimi: Mikroişlemcinin, birinci derecede önem taşıyan bir birimdir. Toplama, çıkarma gibi basit matematiksel işlemler yapar.

Kayan Nokta Birimi: Matematik işlemci olarak bilinir. Mikroişlemcinin işlem gücünü belirlemektedir.

MMX(Multimedia Extensions):

Genişletilmiş CPU komut setidir. Özel olarak bu komut setini kullanan multimedia uygulamaları çok hızlı çalışırlar. Söz konusu olan Pentium’un komut setinin genişletilmesi, bu yeni komutlarla çoğunlukla resim işleme ve benzer işlemlerde büyük veri yığınlarıyla sıkça ihtiyaç duyulan belli hesaplamaların daha hızlı gerçekleşmesi sağlanıyor.Ancak bu hızlandırmadan sadece özel olarak MMX için programlanmış programlar faydalanabiliyor, yeni komutlar eski yazılımların işine pek yaramıyor.MMX’in gerekli olup olmadığı sorusunun cevabı ise kullanılan yazılımlara bağlı. Özellikle oyun meraklıları için MMX işlemci tavsiye edilebilir. Ancak MMX uyumlu olmayan bir işlemci de ilk tercih olabilir.İşlemci seçiminde en akıllı tercihi yapabilmek için bilgisayar üzerinde çalıştırılacak yazılımların türleri göz önünde bulundurulmalıdır. Farklı yazılımlar farklı işlemciler üzerinde farklı hızlarda çalışırlar. MMX işlemcilerin hız ve performansları uzun süredir kendisini ispat etti. Herkes bir MMX sahibi olmak istiyor ama çok az kimse bu işlemcilerin özellikleri ve kapasiteleri konusunda bilgi sahibi. MMX mimarisi onu destekleyen yazılımlarda hız artırımı sağlamaktadır. MMX diğer yazılımlarda hız artışı sağlasa da bu çok doyucu olamamaktadır. Eğer sistemde her türlü yazılım kullanılacaksa MMX işlemcilerin fiyat düşüşünden faydalanmak gerekmektedir. Intel MMX işlemcilerin üretimini durdurmadan önceki son fiyat indirimini geçtiğimiz günlerde yaptı. Bu işlemcilerde diğer işlemcilerde olduğu gibi piyasadan yakında silinecekler. Özellikle grafik tabanlı işlemler ve oyunlar için MMX işlemcilere yatırım yapmak mantıklı.

Eğer üstün grafik özellikleri isteyen oyunlar oynanacaksa (Quake II, Halflife) MMX’ler PII’ye göre yavaş kalabiliyorlar. Daha ciddi grafik uygulamaları kullanılacaksa (AutoCAD, Adobe Photoshop gibi) bir çok kıyaslama Pentium II işlemcilerin dışında bir tercih yapılmaması gerekiyor. Bu durumda çift işlemcili bir sisteme de yatırım yapılabilir.

Eğer kullanıcı alabileceği en hızlı işlemciye ihtiyaç duyuyorsa mutlaka bir Pentium II işlemci almalı. Geçen sene MMX işlemcilerin senesiydi 1998 ise Pentium II işlemcilerin senesi olmuştur.Intel’in yeni LX çipseti sayesinde uzun zamandır beklenen hızlı grafik portu, yani AGP desteği de yaygınlaşmaya başlıyor. Windows 98’in çıkmasıyla beraber olarak satılan sistemlerde görülmeye başlayacak. Piyasadaki en hızlı işlemciyi satın almak çoğunlukla yanlış bir tercih olmaktadır. Çünkü hızlı işlemciler genellikle iki ay sonra yaklaşık % 25 daha ucuza satın alınabiliyorlar. Şunu unutmamak gerekir, bugünün en hızlı işlemcisi kısa bir zaman içinde eskimiş bir işlemci olacaktır.

Saat Frekansı Ve Diğer Parametrelerin Ayarlanması:

CPU’yu taktıktan sonra çalışma koşullarını da ayarlamanız gerekir. Anakarta, CPU’nun hangi voltaj gerilimi ve frekansla besleneceğini belirtmeniz gerekir. Ayrıca işlemci tipini de belirtmelisiniz.

Bilgisayar konfigürasyonunun bu zorlu alanında, bu doğrultuda atılmış bir adımı yoktur. Her üretici kendi yolunu çiziyor, böylece hangi jumper’ın tam olarak nereye takılması gerektiğini söylemekte de imkansız oluyor.

Çözüm yine anakartınızın kitapçığında (yeni bir bilgisayar satın alırken mutlaka kitapçıklarını da yanında isteyin). Burada anakartın CPU’nun kullanımına sunduğu mümkün olan tüm saat frekansları sayılmıştır. Tüm ayarları birçok defa kontrol edin ve PC’yi öyle açın. Mesela voltaj gerilimi yanlış ayarlanmışsa yepyeni işlemciniz birkaç saniye içinde bozulmuş olacaktır. Ve aşırı yüksek saat frekanslarında da CPU aşırı ısınacak ve tüm bilgisayar sistemi güvensiz bir şekilde çalışacak ve sürekli hatalar verip kilitlenecektir.