BiRİNCİ BÖLÜm dünya ekonomiSİnde geliŞmeler

1.3. KAMU MALİYESİNDE GELİŞMELER VE HEDEFLER

1.3.1. GENEL DEVLET

a) Mevcut Durum

Merkezi yönetim bütçesi, mahalli idareler, sosyal güvenlik kuruluşları, genel sağlık sigortası, fonlar, döner sermayeli işletmeler ve İşsizlik Sigortası Fonunu kapsayan ve 2011 yılında GSYH’ya oranla yüzde 0,4 olarak gerçekleşen genel devletin açığı 2012 yılında yüzde 1’e yükselmiştir. Bu gelişmede, GSYH’ya oran olarak, genel devlet gelirlerindeki 1,4 puanlık artışa rağmen, özellikle cari nitelikli harcama artışlarından ötürü genel devlet giderlerinin 2,1 puan artması belirleyici olmuştur.

Aynı dönemde, genel devlet kapsamına KİT’lerin dâhil edilmesiyle elde edilen kamu kesimi genel dengesi de benzer bir gelişme göstermiştir. 2011 yılında GSYH’ya oranla yüzde 0,1 olarak gerçekleşen kamu kesimi borçlanma gereği 2012 yılında yüzde 1 düzeyine yükselmiştir.

2013 yılında genel devlet vergi gelirlerinin GSYH’ya oranının bir önceki yıla göre 1,2 puan artması beklenmektedir. Sosyal güvenlik prim tahsilatlarındaki artışın da katkısı sonucunda 2013 yılı özelleştirme hariç genel devlet gelirlerinin GSYH’ya oranının bir önceki yıla göre 1,7 puan yükselerek yüzde 39,1 düzeyinde, genel devlet toplam gelirlerinin ise 1,9 puan artarak yüzde 39,7’ye yükseleceği tahmin edilmektedir.

Genel devlet faiz dışı harcamalarının 2013 yılında, 1,4 puanlık kısmı cari giderler ve cari transferlerden olmak üzere, 2 puan artarak GSYH’nın yüzde 37,4 düzeyine yükselmesi, faiz giderlerinin ise 0,2 puan düşerek yüzde 3,4 düzeyine gerilemesi öngörülmektedir. Böylece, genel devlet toplam harcamalarının bir önceki yıla göre 1,9 puan artarak yüzde 40,8’e yükselmesi beklenmektedir.

Bu çerçevede, 2013 yılı genel devlet açığının GSYH’ya oranının yüzde 1 olan bir önceki yıl seviyesinde gerçekleşmesi, faiz giderleri ve özelleştirme gelirleri hariç genel devlet fazlasının ise 0,3 puan azalarak yüzde 1,7 düzeyine gerilemesi öngörülmektedir.

2013 yılı kamu kesimi borçlanma gereğinin bir önceki yıl seviyesinin 0,2 puan altında GSYH’ya oranla yüzde 0,8 olması; program tanımlı kamu kesimi faiz dışı fazlasının GSYH’ya oranının ise bir önceki yıla göre 0,2 puan artarak yüzde 0,9 seviyesinde gerçekleşmesi beklenmektedir.

Bu gelişmeler sonucunda, 2012 yılında GSYH'ya oranla yüzde 36,2 olarak gerçekleşen AB tanımlı genel yönetim borç stokunun, 2013 yılında yüzde 35 düzeyine gerilemesi beklenmektedir.

Eğitim, sağlık ve sosyal koruma harcamalarını içeren sosyal harcamaların GSYH’ya oranının 2012 yılındaki yüzde 17,6 seviyesinden 2013 yılında yüzde 18,3 seviyesine yükselmesi beklenmektedir. Söz konusu artışta özellikle sosyal koruma harcamalarındaki yükselme belirleyici olmuştur. Emekli aylıklarına yönelik intibak düzenlemesi ve beklenenden yüksek gerçekleşen TÜFE değişim oranlarının emekli aylıklarına yansıtılması sosyal koruma harcamalarını artırmıştır.

TABLO I: - Sosyal Harcamaların Gelişimi

(GSYH’ya Oranlar, Yüzde)

	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013(1)	2014(2)
EĞİTİM	3,2	3,4	3,9	4,0	4,0	4,2	4,4	4,5
SAĞLIK	4,1	4,3	5,0	4,6	4,4	4,4	4,5	4,4
SOSYAL KORUMA	7,5	7,3	8,4	8,5	8,5	9,0	9,4	9,5
Emekli Aylıkları ve Diğer	6,7	6,6	7,5	7,6	7,5	7,9	8,3	8,4
Harcamalar
Sosyal Yardım ve Primsiz	0,5	0,5	0,7	0,7	0,9	0,9	1,0	1,0
Ödemeler
Doğrudan Gelir Desteği	0,3	0,2	0,1	0,2	0,2	0,2	0,1	0,1
Ödemeleri
TOPLAM	14,8	15,0	17,3	17,1	16,8	17,6	18,3	18,4