Birleşmiş Milletler (BM) Kadının Statüsü Komisyonu (ksk) 59. Dönem Toplantısı Raporu tariH

2. İZLENEN YÖNTEM VE ÇALIŞMA PROGRAMI

Aile ve Sosyal Politikalar Müsteşarı başkanlığında, TBMM KEFEK Komisyonu üyeleri, Milletvekilleri, Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü yönetici ve çalışanları ile Sivil Toplum Kuruluşu (STK) temsilcisi ve akademisyenlerden oluşan konu uzmanlarının da yer aldığı Türk Heyeti, 59’uncu Oturum süresince, genel tartışmalar, üst düzey yuvarlak masa toplantıları, paneller ve gayrı resmi paralel toplantılara katılım sağlamıştır (Resmi Program için bkz. Ek 1). Bunun yanı sıra Sayın Müsteşar çeşitli ülkelerin temsilcileriyle ile ikili görüşmelerde bulunmuştur.

3. AÇILIŞ

BM Kadının Statüsü Komisyonunun 59. Dönem toplantısı, 9 Mart 2015 tarihinde yapılan açılış oturumu ile başlamıştır. Açılış oturumunda, Kadının Statüsü Komisyonu Başkanı Kanda Vajrabhaya, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-mun, Kalkınmada Kadın Hakları Genel Direktörü Lydia Alpizar, BM Kadın Birimi Danışmanlarından Alaa Murabit, KSK’nın 1994-95 dönem başkanlığını yapmış olan Patiricia Licuanan, Çin Halk Cumhuriyeti Temsilcisi Song Xiuan ve UN Women İcra Direktörü Phumzile Mlambo-Ncguka ana konuşmacılar olarak yer almışlardır.

4. ÜST DÜZEY YUVARLAK MASA TOPLANTISI

10 Mart 2015 Salı günü sabah oturumunda, üye ülke heyetleri, BM yetkilileri ve sivil toplum kuruluşu temsilcilerinin katılımıyla 4 farklı tema altında üst düzey yuvarlak masa görüşmeleri gerçekleştirilmiştir. Bu temalar şunlardır:

1. 
   Ekonominin kadınlar ve kız çocukları için işler hale getirilmesi
   
2. 
   Toplumsal cinsiyet eşitliğinin ve kadınların güçlendirilmesine yatırım yapılması
   
3. 
   Toplumsal cinsiyet eşitliğini hayata geçirmek üzere siyasette ve kamu hayatında dönüşüm sağlanması
   
4. 
   Kadınlar ve kız çocukları için fiili eşitlik sağlamak üzere hesap verebilirliğin sağlanması
   

Sayın Müsteşarımızın; “ekonominin kadınlar ve kız çocukları için işler hale getirilmesi” başlığı altındaki konuşmaları takip ettiği oturumlarda; delegasyon başkanları ülkelerinde temaya ilişkin gerçekleşen güncel gelişmeleri 3’er dakikalık müdahalelerle paylaşmışlardır.

5. GENEL TARTIŞMALAR

6 gün süren genel tartışmalar kapsamında; BM’ye üye ülkeler, bölgesel gruplar, daimi gözlemciler, BM kuruluşları ve çeşitli sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri söz almışlar ve Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformunun 20. Yılında küresel olarak gözden geçirilmesi kapsamında görüşlerini, deneyimlerini, geleceğe ilişkin temennilerini paylaşmışlardır. Bu görüşmeler sırasında, 12 Mart 2015 tarihinde Türkiye adına Aile ve Sosyal Politikalar Müsteşarı Sayın Nesrin ÇELİK tarafından bir konuşma gerçekleştirilmiştir.

Kadınların hak arayışı mücadelesinde uluslararası boyuttaki çabaların önemli bir ürünü olan Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu’nun 20. Yılında da Türkiye tarafından yürütülen politikalara ilham vermeyi sürdürdüğünü belirten Sayın ÇELİK, kadın ve kız çocuklarının eğitim seviyesinin yükseltilmesinin, kadınların işgücüne katılımının arttırılmasının ve kadına yönelik şiddetin sonlandırılmasının Türkiye’nin öncelikli hedefleri olduğunu söylemiştir.

Sayın ÇELİK, bu hedeflere ulaşmak için öncelikle ihtiyaç duyulan yasal zeminin hazırlandığını , Anayasada ve temel yasalarımızda kadın erkek eşitliğinin daha da güçlendirildiğini ve İstanbul Sözleşmesi’ne uygun yasaların yürürlüğe konduğunu ifade etmiş; 10. Kalkınma Planında iş ve aile yaşamının uyumlaştırılması, kadına yönelik şiddetin ve ayrımcılığın ortadan kaldırılabilmesi amacıyla örgün ve yaygın eğitim yoluyla toplumsal bilinç düzeyinin yükseltilmesi çerçevesinde hedeflerin belirlendiğini vurgulamıştır.
Konuşmasının bir bölümünü yakın coğrafyamızda yaşanan çatışmalar nedeniyle yaşadıkları toprakları terk etmek zorunda kalan kişilere ülkemizce uygulanan açık kapı politikasına ayıran Sayın ÇELİK, ülkemizde misafir ettiğimiz yaklaşık 2 milyon kişiye Türk vatandaşlarına sunulan hizmetlerinin aynısının sunulduğunu; bunun gerektirdiği maliyetin neredeyse tamamını Türkiye’nin tek başına üstlendiğini ifade etmiştir. Sayın ÇELİK bu soruna temelli bir çözüm üretilebilmesi için Birleşmiş Milletler teşkilatının daha etkin bir pozisyon alması gerektiğini vurgulamıştır.
Konuşmasının sonunda Sayın Çelik kadınların yaşama ve güvenlik haklarının, 1325 sayılı Güvenlik Konseyi Kararı ve Pekin Eylem Platformundaki Kadın ve Silahlı Çatışmalar başlığında yer aldığı gibi, acil çözüm gerektiren bu konunun öncelikli olarak ele alınması, savunulması ve korunması gerektiğini ifade etmiştir. (Konuşma Metni için bkz. Ek 2).

6. PANELLER

6.1. Toplumsal Cinsiyet Eşitliği İçin Ulusal Mekanizmalar: Eylem ve Mesuliyet İçin Savunucular ve Değişimin Katalizörleri

11 Mart 2015 tarihinde 15:00-18:00 saatleri arasından gerçekleştirilen “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği İçin Ulusal Mekanizmalar: Eylem ve Mesuliyet İçin Savunucular ve Değişimin Katalizörleri” konulu Panel, Komisyon Başkan Yardımcısı Ruben Zamora’nın başkanlığı, İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Genel Sekreter Yardımcısı Ivan Sımonovıc’in moderatörlüğünde gerçekleştirilmiştir. Panelde, Tacikistan, Doğu Timor, Ruanda, Ekvador, Senegal, Gürcistan, Ürdün, Kamboçya ve Kosta Rika’nın ulusal mekanizmalarının temsilcileri ile UNFPA icra direktörü panelist olarak yer almışlardır. Panelde, ülkelerde kurulan ulusal mekanizmaların, toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadınların güçlendirilmesi konularındaki taahhütlerini yerine getirmedeki rolü tartışılmıştır. İnteraktif olarak yürütülen panelde 24 ülke müdahalede bulunmuştur. Panelde yürütülen tartışmayla, toplumsal cinsiyet eşitliğinin hayata geçirilmesinde ulusal mekanizmaların itici güç olduğu, 2015 Kalkınma Gündemi bağlamında, Pekin Eylem Planının hayata geçirilmesinde merkezi bir rolü olduğu ifade edilmiştir. Panel başlıkları aşağıda yer almaktadır:

• 
  Toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması için yasal mevzuat değişikliği ve mesuliyet
  
• 
  Kaynakların artırılması ve hizmetlerin geliştirilmesi
  
• 
  Savunuculuk, farkındalığı artırma ve kadınların katılımı
  

Toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması için yasal mevzuat değişikliği ve mesuliyet başlıklı panelde özetle; toplumsal cinsiyet eşitliğini yakından ilgilendiren alanlarda (anne sağlığı, aile hukuku, kadına yönelik şiddet vb) yasal değişikliklerin yapılması için idari teşkilat içerisinde yer alan ulusal mekanizmalar ile parlamentolardaki ilgili mekanizmalar arasındaki işbirliğinin güçlendirilmesi gerektiği , bunun yanı sıra tüm yasal düzenlemelerin toplumsal cinsiyet bakış açısıyla gözden geçirilmesi ve kadınlara yönelik ayrımcılık içeren maddelerden arındırılması faaliyetini yürütmek üzere parlamentolar içerisinde bir birimin sorumlu kılınması gerektiği, izleme için bakanlıklar arası bir koordinasyon mekanizmasının kurulmasının faydalı olacağı, Güvenlik Konseyinin 1325 sayılı Kararına ilişkin bir eylem planı ile uygulama planı hazırlanmasının yükümlülüklerin yerine getirilmesinde büyük fayda sağlayacağı, kamu sektörü, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları vb. tüm tarafların yer aldığı ulusal bir diyalogun oluşturulduğu bağımsız bir izleme mekanizmasının oluşturulmasına ilişkin öneri dile getirilmiştir.

Kaynakların artırılması ve hizmetlerin geliştirilmesi başlıklı panelde özetle; evrensel bir eğitim ve ücretsiz sağlık hizmetlerinin temel bir gereklilik olduğu, toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme, cinsiyete duyarlı istatistik üretilmesi, göstergelerin belirlenmesinin kaynakların harekete geçirilmesinde etkili olacağı ifade edilmiştir. Ayrıca, toplumsal cinsiyet alanında yapılan çalışmalara ayrılan fonların gerektiğinden az olması durumunun devam ettiği, konuya hükümetlerin ve kamu sektörünce yeterli önceliğin verilmediğine ilişkin kaygılar dile getirilmiştir.

Savunuculuk, farkındalığı artırma ve kadınların katılımının artırılması konularında ise özetle; kamu kurumlarının farklı düzeylerinde toplumsal cinsiyet temas noktası belirlenmesi, kadın parlamenterler arası bir iletişim ağının kurulması, sivil toplum kuruluşları ile ulusal komisyonlar ve konseyler arasında bir koalisyon oluşturulması önerileri dile getirilmiş, bu konuda uluslararası kuruluşların desteğinin önemi, anayasal ve yasal reformların yapılmasının yanı sıra kota gibi geçici özel önlemlerin uygulanmasının faydalı olacağı ifade edilmiştir.