Birleşmiş Milletler (BM) Kadının Statüsü Komisyonu (ksk) 59. Dönem Toplantısı Raporu tariH

6.8. Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Ana Plan ve Politikalara Yerleştirilmesi İçin Kadının Statüsü Komisyonunun Katalizör Rolü: İşlevsel Komisyonlarla Bir Diyalog

19 Mart 2015 tarihinde gerçekleştirilen “Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Ana Plan ve Politikalara Yerleştirilmesi İçin Kadının Statüsü Komisyonunun Katalizör Rolü: İşlevsel Komisyonlarla Bir Diyalog” konulu interaktif panelin moderatörlüğünü Ekonomik ve Sosyal Konsey (ECOSOC) Başkanı Martin Sajdik yapmıştır. Nüfus ve Kalkınma Komisyonu Başkanı Bénédicte Frankinet (Belçika), Sosyal Kalkınma Komisyonu Başkanı Mirela Miculescu (Romanya), Suç Önleme ve Cezai Adalet Komisyonu Başkan Yardımcısı Bente Angell-Hansen (Norveç), Kalkınma için Bilim ve Teknoloji Komisyonu Başkan Yardımcısı Victoria Romero (Meksika) ve BM Yerli Konuları Daimi Forumu Yöneticisi Chandra Roy-Henriksen panelist olarak, katılım sağlamıştır. 24 üye ülke ve 3 sivil toplum kuruluşu panelde müdahalede bulunmuştur.

Panelde toplumsal cinsiyet perspektifini çalışmalarına dahil eden BM işlevsel komisyonlarının faaliyetlerine ilişkin bilgiler paylaşılmıştır. Nüfus ve Kalkınma Komisyonu, Sosyal Kalkınma Komisyonu, Suç Önleme ve Cezai Adalet Komisyonu, Kalkınma için Bilim ve Teknoloji Komisyonu temsilcileri; yoksulluğu sonlandırmak, sosyal entegrasyon, düzgün iş, bilim, teknoloji ve yaşlanma gibi konuların toplumsal cinsiyet boyutlarını tartışmışlardır.

Suç Önleme ve Cezai Adalet Komisyonu temsilcisi, insan ticareti dahil olmak üzere kadına yönelik şiddet ve kadınlar için cezai adaletin bir çok boyutuna değinmiştir. Kalkınma için Bilim ve Teknoloji Komisyonu temsilcisi, komisyon bünyesinde 1995’te kurulan Toplumsal Cinsiyet Danışma Kurulundan bahsetmiştir. Yerli Konuları Daimi Forumu Yöneticisi ise forumun 3. Oturumunun kadın konusuna ayrıldığını belirtmiştir. İşlevsel komisyonların kadın örgütleri de dahil olmak üzere sivil toplumla etkileşimleri de panelde tartışılan konular arasındadır.

Söz alan ülkelerse farklı sektörlerde toplumsal cinsiyet eşitliğinin temel plan ve politikalara yerleştirilmesine ilişkin farklı ülke örnekleri sunmuşlardır. Bunu yaparken çeşitli kuruluşlarda toplumsal cinsiyet birimleri kurmuşlar veya toplumsal cinsiyet odak noktaları belirlemişlerdir.

6.9. Bin Yıl Kalkınma Hedeflerinden Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine Geçişi Yönetmek: Bin Yıl Kalkınma Hedeflerinde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği İçin Alınan Dersler ve Dönüştürücü Değişimi Canlandırmak

19 Mart 2015 tarihinde gerçekleştirilen “Bin Yıl Kalkınma Hedeflerinden Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine Geçişi Yönetmek: Bin Yıl Kalkınma Hedeflerinde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği İçin Alınan Dersler ve Dönüştürücü Değişimi Canlandırmak” konulu interaktif panelin moderatörlüğünü BM Sosyal Kalkınma Araştırma Enstitüsü temsilcisi Magdalena Sepulveda Carmona yapmıştır. Panelist olarak; Hindistan Yönetim Enstitüsü kamu politikaları profesörü Gita Sen, Eşitlik İçin Eylem ve Farklı Sesler Programı Danışmanı Noelene Nabulivou (Fiji), Adalet Çalışmaları ve 1325 Nolu Karar Merkezi temsilcisi Irene Esambo (Kongo) ve BM 2015 Sonrası Kalkınma Gündemi Uzman Koordinatörü John Hendra katılım sağlamıştır. Ayrıca panelde heyetimiz dahil olmak üzere 17 üye ülke, 1 bölgesel grup ve 2 sivil toplum kuruluşu müdahalede bulunmuştur (Söz konusu panelde Türkiye tarafından yapılan müdahaleye ilişkin metin için bkz. Ek 4). Kapanış konuşmasını UN Women İcra Direktörü Yardımcısı Lakshmi Puri gerçekleştirmiştir.

Panelde, toplumsal cinsiyet eşitliğinin, kadınların güçlendirilmesinin ve kadınların ve kız çocuklarının insan haklarının sürdürülebilir kalkınma hedeflerinde (SKH) merkezi bir öncelik olması gerektiği konusunda geniş çaplı bir uzlaşı oluşmuştur. Katılımcılar binyıl kalkınma hedeflerinden (BKH) daha kapsamlı biçimde toplumsal cinsiyete ilişkin başlı başına bir hedef bulunması gerektiğini ifade etmişlerdir. Bu açıdan birçok katılımcı; anne ölümleri, aile planlamasına erişim, kadınların siyasete katılımı, su ve hijyen, yoksullukla mücadele, düzgün işe erişim ve kaliteli eğitim gibi konulara referansla BKH’lerde eksik kalan işlerin tamamlanması gerektiğini vurgulamışlardır. Ayrıca SKH 5 (Toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamak ve kadınlar ve kız çocuklarını güçlendirmek) Açık Çalışma Grubu tarafından önerildiği şekliyle toplumsal cinsiyet eşitliği için daha kapsayıcı bir yaklaşım gerektiği ifade edilmiştir.

Katılımcılar sürdürülebilir kalkınmanın ve herkes için insan haklarının sağlanması için, toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin ekonomik, sosyal ve çevresel boyutlarına atıf yapan hedef ve göstergelerin belirlenmesi gerektiğini vurgulamışlardır. Bu süreçte daha güçlü takip ve hesap verilebilirlik mekanizmalarının önemli bir öncelik olduğu ifade edilmiştir.

Katılımcılar marjinalize edilmiş kadınlar için iklim değişikliğinin sebep olduğu mevcut ve gelecek sorunlar için uyarılarda bulunmuşlardır. Bu bağlamda, birçok katılımcı toplumsal cinsiyet eşitliğine etkin bir şekilde atıfta bulunan yeni bir iklim sözleşmesine ihtiyaç duyulduğunu ifade etmiştir. Ayrıca BKH hedeflerine ulaşmada zorluk yaşayan ve silahlı çatışmalardan etkilenen ülkelerde bulunan kadınların durumuna da değinilmiştir. Bu kapsamda SKH’lerin 1325 sayılı Güvenlik Konseyi kararı gibi önemli küresel taahhütlerle uyumlu olması gerektiği önerilmiştir.

7. SAYIN MÜSTEŞARIMIZIN KATILIM SAĞLADIĞI YAN ETKİNLİKLER

7.1. Bakanlığımız Tarafından Dünya Bankası İşbirliğiyle Düzenlenen “Türkiye’de Kadınların Ekonomik Fırsatlara Erişimini Artırmak: Kanıt Bedelli ve Bütünleşik Politika Üretimine Doğru” Başlıklı Yan Etkinlik

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından 9 Mart 2015 tarihinde saat 13:15-14:30 saatleri arasında “Kadınların Ekonomik Fırsatlara Erişiminin Artırılması: Bütüncül ve Kanıta Dayalı Politika Geliştirmeye Doğru” başlıklı bir yan etkinlik düzenlenmiştir. Söz konusu yan etkinliğin moderatörlüğünü Dünya Bankası Kıdemli Program Koordinatörü Sarah Nedolast yapmış olup, Aile ve Sosyal Politikalar Müsteşarı Sayın Nesrin ÇELİK, Dünya Bankası Yoksulluk Küresel Uygulamaları Kıdemli Toplumsal Cinsiyet Uzmanı Ana Maria Munoz BOUDET ve Kadın ve Demokrasi Derneği (KADEM) Başkanı Yrd. Doç. Dr. E. Sare AYDIN konuşmacı olarak yer almışlardır.

Yan etkinlik ile kadınların ekonomiye katılımını sağlayan etkenlerin ve iş piyasası sonuçlarının belirlenmesine yönelik dokümantasyon alanında yapılan yenilikçi çalışmaların öne çıkarılması amaçlanmıştır. Ayrıca erken çocukluk eğitimi ve bakımı aracılığıyla iş ve aile yaşamının uzlaştırılması gibi kilit alanlarda yeni politikalar geliştirilmesine ilişkin fikirlere ve kadın girişimciliğini destekleyici ve gerileten faktörlere odaklanılmıştır.

Etkinliğin ilk konuşmasını Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Müsteşarı Sayın Nesrin ÇELİK yapmıştır. Sn. ÇELİK konuşmasında ülkemizin, kadın-erkek eşitliğinin sağlanması ve kadınların sosyal ve ekonomik statülerinin yükseltilmesine ilişkin gerekli yasal düzenlemeleri gerçekleştirmiş olduğundan; ayrıca eğitim, sağlık, istihdam alanında önemli ilerlemeler kaydettiğinden bahsetmiştir. Özellikle kadınların istihdama katılım oranlarının artırılması adına ortaya konulan politik kararlılıktan bahisle kadınların işgücüne katılım oranının 2004 yılına göre 2013 yılında 7,5 puanlık bir artışla %30,8’e yükseldiğine dikkat çekmiştir. Ancak bu oranın halen istenilen düzeyde olmadığını dile getiren Sn. Çelik, konuşmasında bu amaçla ülkemizde son yıllarda yaşanan gelişmelerden ve politikalardan bahsetmiştir. 10. Kalkınma Planı ve plan kapsamında “İşgücü Piyasasının Etkinleştirilmesi Programı” ile “Ailenin ve Dinamik Nüfus Yapısının Korunması Programı”, Ulusal İstihdam Stratejisi, iş-aile yaşamının uyumlaştırılması çerçevesinde mevzuat değişikliği ve yürütülmekte olan projelere değinen Nesrin Çelik, bu çerçevede İsveç Uluslararası Kalkınma ve İşbirliği Ajansı’nın sağladığı fon kaynağı kullanılarak Dünya Bankası ile ortaklaşa yürütülen “Türkiye’de Kadınların Ekonomik Fırsatlara Erişiminin Artırılması Projesi”nden bahsetmiştir.

Projenin temel amacının kadınların daha iyi koşullarda iş bulmalarını sağlayacak, işgücü piyasasına girmelerini ve girişimciliklerini artıracak unsurların neler olduğu tespit etmek; bu alanda kadınların karşılaştıkları sorunları ortaya koymak; bu sorunların giderilmesine yönelik politikalar oluşturmak ve somut çözüm önerileri geliştirmek olduğunu belirten Sn. ÇELİK, proje kapsamında yürütülen faaliyetleri özetleyerek konuşmasını sonlandırmıştır.

Sn.ÇELİK sonrası söz alan Dünya Bankası Kıdemli Cinsiyet Uzmanı Ana Maria Munoz BOUDET ise Türkiye’de kadınların ekonomik fırsatlara erişimlerinin artırılması projesi ile ilgili detaylı bir sunum yapmıştır. “Türkiye’de Çocuk Bakım ve Erken Çocukluk Eğitim Hizmetlerinin Arz ve Talebi ile ilgili Araştırma” verilerini paylaşan Sn. BOUDET, kadın girişimciliğinin önündeki engellerin yanı sıra farkındalık artırma faaliyetlerinden de bahsetmiştir. Sn. BOUDET, bundan sonraki çalışmalarının yeni bir çocuk bakım modeline odaklanacağını; kadın girişimcilerin, girişimciliğin farklı evrelerinde (başlama, yürütme ve genişleme) yeterli desteği almalarının sağlanacağını; ayrıca kadınların işe alım ve eğitimlerinde var olan “gizli” önyargıların ele alınış biçiminde yeni yöntemler geliştirileceğini belirterek sunumunu sonlandırmıştır.

Son olarak söz alan KADEM Başkanı Yrd. Doç. Dr. E. Sare AYDIN ise konuşmasında öncelikle dernek olarak faaliyetlerine değinmiş, ardından “Türkiye’de Kadınların Ekonomik Fırsatlara Erişiminin Artırılması Projesi” kapsamında hibe edilen “Hizmet Sektöründe Çalışan Kadınların Yaşadıkları Sorunlar ve Yükselmelerinin Önündeki Engeller” başlıklı araştırma sonuçlarına değinmiştir. Araştırma sonuçlarına göre eğitim, sağlık ve finans alanında çalışan kadınların, aynı alanda çalışan erkeklere göre daha az sıklıkla idari pozisyonlarda görev almakta olduğunu belirten Sn. AYDIN; hastane, okul ve bankalarda çalışan kadınlar için cam tavanın gözlemlendiğini ifade etmiştir. Sn. AYDIN, ev içi sorumluluklar ve annelik görevleri, yoğun çalışma programı ve hane dışında harcanan zamanın çok olmasının kadınların iş yaşamında ilerlemelerinin önünde engel oluşturduğunu vurgulayarak sözlerini noktalamıştır.

Soru cevap kısmı sonrası tamamlanan yan etkinliğe katılımcıların ilgisinin yoğun olduğu gözlemlenmiştir. (Yan etkinliğin kavram kağıdı ve duyuru afişi için bknz. EK-5).