Bismillahir Rəhmanir Rəhim

Bütün bunlar Beytaniyyədə, İordan çayının o biri tayında baş verdi. Yəhya orada vəftiz edirdi (Yəhya, 1: 19-28).
Mandela effekti
Yuxarıda deyilənlərdən çıxan nəticələrdən biri də odur ki, mələklər və ya da ən azı onların bir qismi informatika sahəsi ilə birbaşa bağlıdırlar. Bu halda söhbət təkcə zaman və məkan səddi bilmədən informasiya daşıyıcısı kimi çıxış edən vəhy mələklərindən deyil, həm də əsas funksiyaları insanların əməllərini qeydə almaq, başqa sözlə, onlar barədə informasiya toplamaq olan katib mələklərdən də gedə bilər. Mələklərin bu funsiyasi təbii informasiya sahəsi ilə bağlıdır.

Bir çox elm sahəsi gerçək dünyanın əsas xüsusiyyətlərini təsvir etmək üçün "sahə" terminindən istifadə edir. Bu anlayış ümumiyyətlə ətrafımızdakı aləmin fiziki keyfiyyət və xüsusiyyətlərini əks etdirən davamlı və ya diskret miqdar dəsti ilə əlaqələndirilir. Bəzən bu dəstlərin birləşməsi diskret-davamlı kimi istifadə olunur. Topoloji sahələr bunun nümunəsi kimi gözdən keçirilə bilər. Bu tip sahələrin bir çox elm sahəsi tərəfindən geniş istifadəsi həmin anlayışın informasiya elmləri sahəsində də istifadə edilməsinə əsas verir.

Qeyd edək ki, "sahə" terminini də özündə ehtiva edən müxtəlif elmi terminlər artıq informasiya elmləri sahəsində də istifadə olunur. Buna görə də informasiya sahəsinin öyrənilməsi və onun ətraf aləmin tanınması üçün bir vasitə kimi gözdən keçirilməsi aktual məsələlərdən biridir.

Nəzərə alsaq ki, təbii informasiya sahəsi ətraf aləmin özəlliklərinin əksi və daşıyıcısıdır, deyə bilərik ki, fizika elminə məlum əksər sahələri həm də informasiya sahəsi kimi nəzərdən keçirmək mümkündür. Bu baxımdan maqnit sahəsi deyilənlərə ən gözəl sübutdur. Belə ki, insan beyni ətraf mühit barədə əldə etdiyi informasiyanın böyük əksəriyyətini işıq vasitəsi ilə əldə edir. İşıq isə, məlum olduğu kimi, elektromaqnit şüalanmasıdır. Bu şüalanma təxminən 380-780 nanometr dalğa uzunluğuna və yaxud 789-385 THs arasında yerləşən tezliyə uyğun gəlir. İşığın elektromaqnit nəzəriyyəsinə görə, işıq elektromaqnit dalğalarından ibarətdir.

İnsan ətrafındakı dünyanı təbii informasiya sahəsi vasitəsilə öyrənir. Məlumat iki növə bölünür: təbii və süni. Təbii məlumatlar təbii informasiya sahəsinə uyğun məlumat növüdür. Təbii məlumatlar insandan asılı deyil və obyektiv şəkildə təbiətdə mövcud olan cisimləri, qanunları, prosesləri, əlaqələri, münasibətləri, qarşılıqlı əlaqələri əks etdirir.

Hal hazırda fərqli fiziki sahələr haqqında bir çox elmi biliklərə sahibik. Təbii informasiya sahəsinin məzmununu və xüsusiyyətlərini anlamaq üçün onu digər sahələrlə müqayisə etmək mümkündür. Belə ki, fiziki sahələr informasiyanın siqnallar, başqa sözlə, informasiya daşıyan proseslər vasitəsi ilə ötürülməsinə imkan yaradır. Siqnallar sahənin təbiətindən asılı olaraq aşağıdakılar ola bilər:

- Optik və ya işıq siqnalları. Bura işığın intensivliyinin dəyişkənliyi aid edilə bilərik

- Elektrik siqnalları. Məsələn, elektrik cərəyanının şiddət və gərginliyinin dəyişkənliyi. Məlumat üçü bildirək ki, 5 duyğu üzvümüz vasitəsi ilə ətraf mühitdən altığımız informasiya duyğu üzvlərində neyronlara sinir sistemi vasitəsi ilə elektrik cərəyanı şəklində ötürülür.

- Maqnetik siqnallar. Maqnit induksiyasının və gərginliyinin dəyişkənliyi.

- Elektromaqnit təbiətli siqnallar. Məsələn radio dalğaları.

- Səs siqnalları. Akustik tezliyin dəyişkənliyi.

İnformasiya sahələrin parametrlərinin ölçülərində saxlanılır. Əgər bu dalğa sahəsidirsə, informasiya dalğanın amplitudası, tezliyi və fazasndadır.

Elektromaqnit mühitində fiziki sahələr içərisində informasiya daşıyıcısı qismində elektrik sahəsi və maqnit sahəsi çıxş edir.

Mələklər taxyonik yapıya sahib olduqları üçün onların daşıyıcısı olduqları informasiyanın təbiətini anlamaq üçün taxyon sahəsi barədə təsəvvürlərə sahib olmağımız vacibdir.

Taxyon sahəsi və ya sadəcə taxyon xəyali kütləyə sahib olan sahədir. İşıq sürətindən daha sürətli hərəkət edən “taxyon” anlayışı bir sıra fiziki prinsipləri pozmasına və sırf hipotetik anlayış olmasına rəğmən, alimlər riyazi hesablamaların nəticələrinə istinad edərək, xəyali kütləli Hits sahələrinin varlığını qəbul edirlər. Üstəlik də taxyon sahəsinin fizikada önəmli yerə sahib olduğu hesab edilir. Bu sahə elektromaqnit sahəsindən daha sürətlə yayılır, bu üzdən də onun elektromaqnit mühitində yayılan siqnallara təsir etmədiyi və nəticədə səbəb-nəticə zəncirinin qırılmadığı düşünülür.

“Tayxon” kəlməsini elmə, məlum olduğu kimi, Cerald Faynberq 1967-ci ildə özünün xəyali kütləli kvant sahələrinə həsr etdiyi məqaləsi ilə daxil etmişdir. O bildirirdi ki, taxyon sahəsi fəzada işıqdan daha sürətlə yayılır. Lakin sonra bunun tam da belə olmadığını anladı. Anladı ki, xəyali kütlə konfiqurasiyada qeyri-sabitlik yaradır. Belə ki, bir və ya daha çox içi boş taxyon həyəcanının yarandığı istənilən konfiqurasiyada bu, kortəbii olacaq və nəticədə meydana gələn konfiqurasiyada heç bir fiziki taxyon meydana çıxmayacaq. Bu hadisə taxyon kondensasiyası adlanır. Buna ən gözəl misal zərrəciklər fizikasının standart modelində Higgs bozonunun kondensasiyasıdır.

Çağdaş fizika bütün elementar zərrəcikləri sahənin lokal həyacanlanması kimi gözdən keçirir. Bu baxımdan taxyonlar qeyri-adi təbiətə sahibdirlər, çünki qeyri-sabitlik mövcud lokal həyacanlamaların hamısını istisna edir. Hər hansı bir lokallaşdırılmış narahatlıq, nə qədər kiçik olsa da, gələcək pozulmanın yüngül konusları daxilində hər yerdə fizikaya güclü təsir göstərən eksponent olaraq böyüyən bir kaskada başlanğıc verir.

Kvant sahə nəzəriyyəsində taxyon sahənin kvantı, adətən skalyar sahə kimi çıxış edir, kütləsi mənfi dəyərə malikdir və kortəbii simmetriyanın qırılmasını təsvir etmək üçün istifadə olunur: Belə bir sahənin mövcudluğu sahə boşluğunun qeyri-sabitliyini ifadə edir.

Taxyon sahəsi minimum potensiala çatdıqdan sonra onun kvantları taxyonlardan böyük olmur. Hissəciklər fizikasının standart modelindən olan Higgs buna misaldır. Kortəbii simmetriyanın qırılması halları da taxyon sahələrinə misaldır. Kondensasiya edilmiş maddə fizikasında əsas nümunə ferromaqnetizmdir, hissəciklər fizikasında ən yaxşı bilinən nümunə standart modeldəki Higgs mexanizmidir.

Fərqli fotonların dalğa funksiyasının dağılması zamanı kvant məlumatlarının yayılma sürətini təyin etmək üçün fiziki sınaq təklif olunur. Məlumat ötürmək üçün də bir daşıyıcıya ehtiyac var. Daşıyıcının sürəti işığın sürətindən yüksək olduğu üçün bu rolu taxyon oynaya bilər.

1999-cu ilin fevral ayında Cenevrə Universitetindəki Tətbiqi Fizika Qrupunun tədqiqatçıları relyativist bir konfiqurasiyada qeyri-yerli kvant korrelyasiyasının eksperimental sınağını keçirmiş və kollaps siqnalının (kvant məlumatı) ötürülmə sürətini müəyyən edə bilmişdilər. Təcrübədə təxminən 10 km uzunluğunda bir fiber-optik xəttindən istifadə edilmişdi. Nəticədə məlum olmuşdu ki, bir kvant vəziyyətinin bir fotondan digərinə ötürülməsi sürəti işığın sürətini, demək olar ki, yeddi böyüklük qədər üstələyir. Ölçmələr relyativist hərəkəti təqlid edən iki sürətli IFR-də aparıldı ki, bunlardan birini sürətlə fırlanan disk immitasiya etməkdə idi. Təcrübə zamanı kvant məlumatlarının ötürülmə sürəti xüsusi nisbilik nəzəriyyəsı baxımından araşdırılmışdı.

Hər hansı bir məlumatın ötürülməsi üçün həmin informasiyanın daşıyıcısına ehtiyac olduğundan bu daşıyıcının, başqa sözlə, işıq sürətindən daha sürətlə hərəkət edən agentin taxyon olduğu heç bir şübhə oyatmır. Kvant məlimatının ötürülmə sürəti barədə əldə edilmiş nəticələri şübhə altında qoymadan qeyd edək ki, “daşıyıcı”nın xassələrinin diqqətlə analizi onun lorents-invariantlığına sahib olmadığını söyləməyə əsas verir. İşıqüstü sürətə sahib informasiyanın daşıyıcısı nisbilik nəzəriyyəsinin riyazi tənlikləri ilə də izah edilə bilinmir. Bununla belə, nəticə göz qabağındadır:

1. Dalğa funksiyasının dağılması anında, fotonlar arasında ötürülmə sürəti işığın sürətini aşan, lakin sonlu bir dəyəri (50000 ilə bərabər bir gün?) olan kvant məlumatlarının mübadiləsi edir.

2. Kvant məlumatlarının ötürülməsi tərkibindən asılı olmayaraq, ortada gecikmə yaşamadan, mənbəni və qəbuledicini birləşdirən düz xətt üzrə hərəkət edən taxyonlar cərgəsi tərəfindən həyata keçirilir. Dalğa funksiyasının dağılması anında, çökməyə səbəb olan bu taxyondan istifadə edərək cütləşən fotona qütbləşmə istiqaməti haqqında məlumat göndərilir. İkinci foton bu məlumata görə qütbləşir.

Bu fakt vəhyin mexanizmini də anlamağa kömək edir.

Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, taxyon sahə elektromaqnit sahəsindən daha sürətlə yayılır, bu üzdən də onun elektromaqnit mühitində yayılan siqnallara təsir etmədiyi və nəticədə səbəb-nəticə zəncirinin qırılmadığı düşünülür. Lakin bu fikir qismən doğrudur. Çünki səbəb-nəticə zənciri qırılmasaydı, Mandela effekti ortaya çıxmazdı.


“Mandela effekti” adı ilə məşhur olan fenomen son dövrlərdə sosial şəbəkələrdə ortaya atılan və özünə çox sayda tərəfdar toplayan nəzəriyyədir. Onu “Berenstein nəzəriyyəsi” adlandıranlar da var. Bu nəzəriyyə barədə ilk dəfə Fiona Broome adlı bir bloqqer 2010-cu ildə internetdə yazıb. O, bloq yazısında qeyd edib ki, Nelson Mandelanın 1980-ci illərdə həbsdə olarkən öldüyünü çox əminliklə xatırlayırmış, daha sonra isə əslində belə olmadığını öyrənib. Məlum olub ki, sən demə, Mandela hələ sağ imiş. Yazının müəllifi qeyd edirdi ki, bunu heç cürə qəbul edə bilmir və bu hadisəni internetdə paylaşaraq digər insanların da belə düşünüb-düşünmədiyi barədə öyrənmək istəyir. Maraqlıdır ki, həmin yazıya gələn rəylərdə bir çox insan da Mandelanın həbsdə olduğu dövrdə öldüyünü xatırladığını yazır.

2012-ci ildə Reece adlı başqa bir bloqqer də buna bənzər bir hadisə haqqında yazır və “The Berenstain Bears” adlı uşaq kitabının adının əslində “The Berenstein (sonuncu sait “a” deyil, “e”-dir) Bears” olduğunu am əminliklə xatırladığını bildirir. Bu xatirəni də fərqli internet istifadəçiləri təsdiq edirlər. İxtisasca fizik olan Reece bu fenomenə bir fizik kimi yanaşaraq belə yazır: “Düşünürəm ki, kainat 4 ölçülü kompleks bir manifolddur. Əgər riyazi dili başa düşmürsünüzsə, belə izah edim, kainatdakı 3 fəza və 1 zaman ölçüsünün öz içlərində kompleks olduğunu düşünürəm. Bu o deməkdir ki, onlar a + ib (riyaziyyatdan bildiyimiz kompleks ədədlər) formasında „həqiqi“ və „xəyali“ dəyərlər alırlar. 4 ölçülü manifold daxilində 16 heksadektant mövcuddur (kvadrantlar kimi, ancaq onların 16 dənəsi) və bizim hansı 4 ölçü içində olduğumuzu müəyyən edirlər. Bizim yerləşdiyimiz heksadektantda 3 fəza ölçüsü həqiqi, 1 zaman ölçüsü isə xəyalidir”.

Bu hadisədən bir il sonra, 2013-cü ildə reddit istifadəçiləri “/r/MandelaEffect subreddit”ni açırlar. Burada müxtəlif insanlar yanlış xatırladıqları hadisələri paylaşırlar. Hazırda bu subreddit-in 22.510 izləyicisi var.

Bənzər hadisələrin sayı inanılmaz dərəcədə çoxdurı. Əgər siz Azərbaycanda yaşayan yaşlı nəslin nümayəndələrinə yanaşıb, aşağıdakı misraları söyləsəniz və onların müəllifinin kim olduğunu soruşsanız, böyük əksəriyyət tərəddüd etmədən və tam əminliklə Səməd Vurğunun adını çəkəcək: