##book id=064//book name=Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti

2- İntonasiya səs tonunun alçalıb-ucalmasıdır.

3- İntonasiya cümlənin sərhədini müəyyənləşdirir.

4- İntonasiya cümlə daxilində sintaqmların yerini müəyyənləşdirir.

5- İntonasiya emosional münasibətlər yaradır.

A) 1, 2

B) 2, 5

C) 4

D) 2,

E) 1

15. Nümunələrdən birini başqa intonasiyada da demək mümkündür.

1- Sənin kitabların Leylada idi.

2- Sevən ölsünmü, sultanım, nə dersən ?!

3- Vaqif ! İndi get, saray həyatını büsbütün tərk et.

4- Şahlıq çətirinlə kimə sultan olacaqsan ?!

5- Şair, nə tez qocaldın sən ?!

A) 1, 2

B) 2, 5

C) 4, 5

D) 3

E) 1

16. “ Əldən - ələ keçir vəfasız həyat

Biz gəldi- gedərik, sən yaşa, dünya !”

Bu misralarda bədii ifadə vasitəsinin hansı növü işlənmişdir?

1- Təzad, inversiya

2- Təşbeh, inversiya

3- Mübaliğə, simvol

4- Metonimiya, bədii xutab

5- Epifora, bədii xitab

A) 1, 2

B) 2, 5

C) 4

D) 2, 4

E) 1

17.Bu vasitə nitqdə elə incə emosional münasibətlər yaradır ki, heç bir formal əlamət onu yarada bilməz . Bu əlamət nədir ?

1- İntonasiya

2- Vurğu

3- Pauza

4- Nida

5- Ritorik sual

A) 1, 2

B) 2, 5

C) 4, 5

D) 3

E) 1

18. “Yıxılsın ağalar, qullar dünyası,

Dəyişsin insanın, ömrün mənası”. Misralarda hansı bədii ifadə vasitəsi işlənmişdir?

1- İnversiya

2- Təzad

3- Təkrir

4- Mübaliğə

5- Epitet

A) 3

B) 2, 5

C) 4, 5

D) 1

E) 1, 2

19. Nitq mədəniyyəti fənninin əlaqədar olduğu elm sahələrini ardıcıllıqla düzün.

1 - ədəbiyyat

2 - dilçilik

3 - pedaqogika

4 - tarix

5 - psixologiya

6 - etika

7 - estetika.

8 - fiziologiya

9 - məntiq

A) 2, 1, 5, 3, 4, 6, 7, 8, 9

B) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9

C) 3,2, 4, 1, 5, 6, 7, 8, 9

D) 1, 2, 4, 5, 3, 6,8,7, 9

E) 3, 4, 1, 2, 5, 6, 7, 8, 9

20. Ədəbi dilin normalarını müəyyən edən əsas meyarları ardıcıllıqla düzün

1. təbiilik

2. işləklik

3. zərurilik

4. sabitlik

A) 3, 2, 1, 4

B) 2, 1, 3, 4

C) 4, 1, 2, 3

D) 1, 2, 4, 3

E) 2, 4, 3, 1

21. Mədəni nitqə verilən tələbləri ardıcıl düzün.

1-nitqin düzgünlüyü

2- nitqin təmizliyi

3- nitqin yığcamlığı

4- nitqin aydınlığı

A) 4, 3, 2, 1

B) 2, 1, 3, 4

C) 4, 1, 2, 3

D) 3, 2, 1, 4

E) 2, 4, 3, 1

22. Nitqin təmizliyi tələbini pozanları ardıcıl düzün.

1-dialekt sözlər (məhəlli sözlər)

2-əcnəbi sözlər

3-tüfeylı sözlər

4-jarqon sözlər

A) 2, 4, 3, 1

B) 2, 1, 3, 4

C) 4, 1, 2, 3

D) 3, 2, 1, 4

E) 1, 2, 3, 4

23. Nitq intonasiyasına aid olan elementləri seçin.

1. fasilə

2. vurğu

3. melodiya

4. temp

5. kontekst

6. yazı

A) 1, 2, 3, 4

B) 2, 3, 4, 5

C) 2, 4, 5, 1

D) 3, 4, 5, 6

E) 4, 1, 3, 6

24. Nitq intonasiyasına aid olmayan elementləri seçin.

1- melodiya

2- yazılı nitq

3- vurğu

4- mətnlər

5- fasilə

6-testlər

A) 2, 6

B) 2, 4, 6

C) 1, 4

D) 2, 4, 5

E) 1, 4

25. Nitq intonasiyasına aid olan elementləri seçin.

1. fasilə

2. dialoq

3. vurğu

4. monoloq

5. melodiya

6. şifahi nitq

7. temp

A) 1, 3, 5, 7

B) 2, 3, 4, 6

C) 2, 4, 7

D) 3, 4, 6

E) 4, 5, 6, 7

26. Uyğunluğu müəyyənləşdirin

I – məntiqi vurğu

II – həyəcanlı vurğu

1. Of, zəhər qoxuyur onun havası

2. Nifrət məhəbbətlə, kədər sevinclə baş-başa uyuyur sinəmdə mənim

3. Vaayy, bir işə bax!

4. Çox gözəl dedin.

5. Könlümün sevgili məhbubi mənim, vətənimdir, vətənimdir , vətənim.

A) I – 4, 5, II – 2, 3

B) I – 1, 2 , II – 3, 4

C) I – 3, 5, II – 1

D) I -2, 5, II – 1, 3, 4

E) I – 3, 4, II – 1, 2

27. Dilçiliyin başqa elmlərlə əlaqəsini uyğun müəyyən edin:

I- İctimai elmlərlə əlaqəsi

II-Qeyri-ictimai elmlərlə əlaqəsi

1 - Mətnşünaslıq elmi;

2 - Antropologiya elmi;

3 - Fizika elmi;

4 - Psixologiya elmi;

5 Sosiologiya elmi;

6 - Astronomiya elmi.

A) I – 1, 4, 5; II – 2, 3, 6

B) I – 2, 5, 6; II – 1, 3, 4

C) I – 1, 2, 3; II – 4, 5, 6

D) I – 3, 5, 6; II –1, 2, 4

E) I – 2, 3; II – 1, 5, 6

28. Verilmiş tərifləri elmlərə uyğun müəyyən edin:

1 - Düzgün təfəkkür, onun quruluşu və inkişaf qanunauyğunluqları haqqında elmdir.

2 - Dünyanın insan cəmiyyətlərinin yaranmasına və inkişaf dövlərinə dair elmdir.

3 - İnsan psixologiyasında baş verən qanunauyğunluqları və mexanizmləri öyrənən elmdir.

4 - Mədəni nitqin problemlərini öyrənən elmdir.

5 - Tərbiyə, təhsil və təlim haqqında elmdir.

A) məntiq;

B) tarix;

C) pedaqogika;

D) psixilogiya;

E) nitq mədəniyyəti.

1. 
   1 – a; 2 – b; 3 – d; 4 – e; 5 – c
   
2. 
   1 – b; 2 – a; 3 – e; 4 – c; 5 – d
   
3. 
   1 – d; 2 – e; 3 – c; 4 – d; 5 – b
   
4. 
   1 – c; 2 – b; 3 –a; 4 – d; 5 – e
   
5. 
   1 – e; 2 – d; 3 – b; 4 – a; 5 – c
   

29. Aşağıdakı fikirlərin müəlliflərini düzgün müəyyən edin.

I – Qrammatikasız natiqlik kütdür, poeziya pəltəkdir

II – Üslubun qiyməti onun aydınlığındadır. Əgər nitq aydın deyilsə natiq öz məqsədinə nail ola bilməmişdir. Üslub nitqin mövzusuna uyğun gəlməlidir.

III – Kim Demosfen olmaq istəmirsə o natiq deyil.

1 - Aristotel

2 - M.V.Lomonosov

3 - Sıseron

4 - Sokrat

5 - Belinski

A) I – 3; II – 1; III – 5

B) I – 1; II – 2; III – 3

C) I -2; II – 1; III – 3;

D) I – 2; II – 4; III – 1;

E) I – 3; II – 2; III – 5

30. Uyğunluğu müəyyən edin.

I – söz formalarını, onların dəyişmə və birləşmə qaydalarını, cümlə tərtibi məsələlərini öyrənir.

II – incəsənət haqqınqa, bədii yaradıcılıqda, təbiətdə və həyatda gözəl formalar haqqında fəlsəfi nəzəriyyədir.

III – gerçəkliyin obyektiv aləmin insan şüurunda bədii obrazlar şəklində əks olunma formasıdır.

IV – hər bir xarakterin səciyyəvi xüsusiyyətlərini öyrənir

V – həyatı bədii obrazlarla əks etdirən söz sənətidir

1 - estetika

2 - incəsənət

3 - qrammatika

4 - ədəbiyyat

5 - psixologiya

A) I – 3; II – 1; III – 2; IV – 5; V – 4

B) I – 2; II – 5; III – 1; IV – 3; V – 4

C) I – 1; II – 2; III – 3; IV – 4; V – 5

D) I – 4; II – 5; III – 2; IV – 1; V – 3

E) I – 5; II – 4; III – 1; IV – 2; V – 3

##num=3// level= 1// sumtest=27 // name= Azərbaycan nitq mədəniyyəti fənninin obyekti, məqsədi, vəzifələri və əhəmiyyəti//

1. Azərbaycan ədəbi dilinin üslublar sisteminə daxil deyil.

A) publisistik üslub

B) elmi üslub.

C) bədii üslub

D). informativ üslub.

E) epistolyar üslub.

2. Nitqin aydın olması üçün verilən tələblərdən biri yanlışdır.

A) materialı sistemləşdirmək

B) danışılacaq mövzu ilə bağlı material və faktlar toplamaq

C) adi intonasiyadan istifadə etmək

D) məntiqi vurğulu sözü nəzərə çarpacaq dərəcədə tələffüz etməyə nail olmaq

E) mətndəki mənası çətin sözləri izah etmək

3. Bəndlərin birindəki fikir nitq mədəniyyətinin vəzifəsinə aiddir.

A) sözün qrammatik mənasını araşdırmaq

B) ədəbi dil normalarını tənzimləmək və qorumaq

C) cümlənin məqsəd və intonasiyaya görə növlərini müəyyənləşdirmək

D) sözlərin söz birləşmələrinin yaranmasındakı rolunu müəyyənləşdirmək

E) sözyaratmanın yollarını araşdırmaq

4. Bunlardan birinin konkret predmeti yoxdur.

A) Psixologiya

B) Dilçilik

C) Məntiq

D) Nitq mədəniyyəti

E) Pedaqogika

5. İdeal əlifbanın meyarları kim tərəfindən irəli sürülmüşdür?

A) F.Bopp

B) A.Reformatski

C) A.Axundov

D) Boduen de Kurtene

E) A.F.Koni

6. Biri natiqlik sənətinin tələblərinə aid deyildir.

A) uzunçuluğa yol verməmək

B) mimika və jestlərdən istifadə etməmək

C) auditoriyanın səviyyəsini nəzərə almaq

D) nitqə əvvəlcədən hazırlaşmaq

E) düzgün, dəqiq, ifadəli danışmaq

7. Bunlardan birini natiqin məharətinin beş cəhətinə aid etmək olmaz.

A) materialın öyrənilməsi

B) plan tərtibi

C) nitqin texnikası və vasitələri

D) materialın ədəbi-üslubi cəhətdən işlənməsi

E) materialın icadı

8.Təmiz nitqə aid olanları seçin.

1-tüfeyli sözlərdən uzaqlaşmaq

2- milli sözlərdən az istifadə etmək

3- jarqondan istifadə etməmək

4- ümumişlək sözlərdən istifadə etməmək

5- luzumsuz alınmalardan uzaq olmaq

A) 1, 3, 5

B) 2, 4

C) 1, 4

D) 2, 4, 5

E) 3, 4

9.Düzgün olmayan fikirləri seçin.

1-İntonasiya nitqin zənginliyində və emosionallığında heç bir rol oynamır.

2- Nəfəsin düzgün tənzim olunmaması diksiyanın pozulma səbəblərindən biridir.

3- Nitq fasiləsi məntiqi funksiya daşıya bilməz.

4- Sual cümlələrinin bədii nitqdə işlənən, cavab tələb etməyən növü ritorik sual adlanır.

A) 1, 4

B) 1, 2, 4

C) 1, 3

D) 2, 4, 3

E) 3, 4

10. Aşağıda verilmiş cümlələrin hansında ədəbi dilin morfoloji norması pozulmuşdur.

1 - Yarpaqlar payızda tökülürlər

2 - O mənə dostumdan narazıçılığıını bildirdi.

3 - Alim də, şair də, dağda çoban da

Deyirlər öz mahnısını ana dilində

4 - Qaşın, gözün, şirin sözün

Aldı mənim canımı

5 - Bütün çatışmamazlıqları aradan qaldırmaq lazım gələcək

A) 3, 5

B) 1, 2

C) 3, 4

D) 2, 5

E) 1, 4

11. XIX əsrdə Azərbaycanda hansı praktik natiqlər yetişmişdir?

1-M.Ş.Vazeh, M.F.Axundov

2-Ş.İ.Xətai, M.P.Vaqif

3- A.A.Bakıxanov, Q.B.Zakir

4-N.Nərimanov, H.Cavid

5-C.Məmmədquluzadə, Bəkir Çobanzadə

A) 1, 3

B) 2, 1

C) 4, 3

D) 3, 1

E) 4, 2

12.Y.V.Çəmənzəminlinin “Dil məsələsi” adlı məqaləsində dil haqqında nə yazılmışdır?

1-Dil çirklik sevməz, zor və güc də qəbul etməz.

2-Dil öz kökü üstə bitər, qalxar, qol-qanaq açar və bu asudəlik, təbiilik sahəsində də böylə gözəl, zərif və geniş bir halə gələr ki, hamını heyran qoyar.

3- Bacardıqca qısa və mənalı danış.

4-Səndən bir söz soruşmasalar demə.

5-Məclis əhli xahiş etsə, danışa bilərsən.

A) 1, 3

B) 2, 5

C) 4, 5

D) 3, 4

E) 1, 2

13. Nitq mədəniyyətinə aid cəhətlərdən uyğun gələnini müəyyən edin:

1 - Nitq mədəniyyəti anlayışına yazı mədəniyyəti daxil deyildir.

2 - Nitq mədəniyyəti nəzəri dilçilik sahəsi olub, hər hansi bir dilin normalarını müəyyənləşdirən təcrübi tədbirlər kompleksidir.

3 - Nitq mədəniyyəti tətbiqi dilçilik sahəsidir və nitq mədəniyyəti anlayışına yazı mədəniyyəti də daxildir.

4 - Nitq mədəniyyəti ümumi mədəniyyətin tərkib hissəsi olub, dilin normalarını müəyyənləşdirən nəzəri axtarışlar kompleksidir.

5 - Azərbaycan nitq mədəniyyəti fənninin mövzusu, məqsədi, vəzifələri ilə yanaşı predmeti də vardır.

6. Nitq mədəniyyətinin əsas tələblərindən biri də nitqin yığcamlığı və səlisliyidir.

A) 3, 4, 6

B) 1, 2, 5

C) 2, 3, 4

D) 4, 5, 6

E) 1, 2, 3

14. Nitq intonasiyasına aid olmayan elementləri seçin.

1- testlər

2- mətnlər

3- yazılı nitq

4- fasilə

5- vurğu

A) 1, 2,4

B) 2, 3,5

C) 1, 2, 3

D) 2, 3

E) 1, 5

15. Nitq intonasiyasına aid olan elementləri seçin.

1. fasilə

2. vurğu

3. temp

4. melodiya

5. arqo

6.jarqon

A) 1, 3, 5

B) 2, 3, 4, 5

C) 3, 5, 6

D) 1, 2, 3, 6

E) 1, 2, 3, 4

16. Nitq mədəniyyətində monoloji nitqə aid olanları seçin.

1- mühazirə

2 – nitq

3 - məlumat

4 – çıxış

5- xəbərdarlıq

A) 1,4

B) 2, 4, 5

C) 1, 3, 4, 2

D) 3, 4

E) 2, 4, 3

17. Nitqdə ifadəliliyi yaradan vasitələrdən yanlış olanını göstərin

1- Hərflər

2- İntonasiya

3- Leksik vahidlər

4- Frazeoloji vahidlər

5- Ritorik suallar

A) 1, 2

B) 2, 5

C) 4, 5

D) 3

E) 1

18. Qrammatik səviyyədə obrazlılığı, emosionallığı yaradan vasitələrdən biri yanlış verilmişdir.

1- Assonans

2- Xitablar və nidalardan istifadə

3- İnversiya

4- Elliptik cümlələr

5- Ritorik suallı cümlələr

A) 1, 2

B) 2, 5

C) 4

D) 2, 4

E) 1

19. Bunlardan biri fonetik səviyyədə nitqin ifadəliliyini artırır.

1- Alliterasiya

2- İnversiya

3- Ritorik sual

4- Ellipsis

5- Təzad

A) 1, 2

B) 2, 5

C) 4, 5

D) 3

E) 1

20. Bunlardan biri leksik səviyyədə nitqin ifadəliliyini artıra bilməz.

1- Assonans

2- Sinonimlər

3- Antonimlər

4- Frazeoloji vahidlər

5- Aforizmlər

A) 1, 2

B) 2, 5

C) 4

D) 2, 4

E) 1

21. Nitq mədəniyyəti fənninin əlaqəsi olduğu elm sahələrini ardıcıllıqla düzün.

1 - ədəbiyyat

2 - dilçilik

3 - pedaqogika

4 - tarix

5 - psixologiya

6 - etika

7 - estetika.

8 - fiziologiya

9 - məntiq

A) 2, 1, 5, 3, 4, 6, 7, 8, 9

B) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9

C) 3,2, 4, 1, 5, 6, 7, 8, 9

D) 1, 2, 4, 5, 3, 6,8,7, 9

E) 3, 4, 1, 2, 5, 6, 7, 8, 9

22. Natiqləri yaşadığı dövrlərə görə ardıcıl düzün

1. Aristotel

2. Demosfen

3. Kvintilian

4. Sıseron

A) 3, 2, 1, 4

B) 2, 1, 3, 4

C) 4, 1, 2, 3

D) 1, 2, 4, 3

E) 2, 4, 3, 1

23. Dilçilik elminin bölmələrini ardıcıl düzün

1-leksikologiya

2-sintaksis

3-morfologiya

4-fonetika

A) 4, 1, 3, 2

B) 2, 1, 3, 4

C) 4, 1, 2, 3

D) 3, 2, 1, 4

E) 2, 4, 3, 1

24. Uyğunluğu düzgun müəyyən edin.

I – nitq mədəniyyəti

II – morfologiya

1 - Bu bölmədə dil faktı, hadisəsi yox, üsullar, qaydalar, qanunlar sistemi öyrənilir.

2 - Sözlər ümumi qrammatik xüsusiyyətlərinə görə bölünür.

3 - Nəzəri dilçilik şöbəsidir.

4 - Tətbiqi dilçilik sahəsinə daxildir.

5 - Bu bölmədə hər şeydən əvvəl, dilin fəaliyyətdə olan normalarının və kateqoriyalarının tələblərinə ciddi əməl olunur.

6 - Sintaksislə birgə qrammatikanı təşkil edir.

A) I – 3, 4, 6; II - 1, 2, 5

B) I – 2, 3, 5; II – 1, 4,6

C) I – 3, 4, 5; II – 1, 2, 3

D) I – 1, 2, 3; II – 4, 5, 6

E) I – 1, 4, 5; II – 2, 3, 6

25. Uyğunluğu müəyyən edin:

I – Məntiqi vurğulu cümlə

II - Vurğusu ilk hecaya düşən sözlər

III – Həyəcanlı vurğu

1 – dövlət, məkan, ölkəmiz

2 – Nizami bu il yarışda iştirak etdi.

3 – məktəb, evdar, şəhərcik

4 – lider, opera, kosmos

5 – Nə gözəl.

A) I – 2, II - 4; III - 5

B) I - 2, ; II - 1, III - 5

C) I - 3; II - 4; III - 4

D) I - 4, II - 3, III - 1

E) I - 1, II - 3, 4 III - 2

26. Uyğunluğu müəyyən edin:

I – Qədim Yunan natiqləri

II - Qədim Roma natiqləri

1 – Lisiy, İsey, Demosfen, Aristotel

2 – Lomonosov, Dostoyevski

3 – Antoni Mark, Koton, Qranxi

4 – N. Gəncəvi, N.Tusi

A) I - 1, II - 4

B) I - 2, II - 1

C) I - 3; II - 4

D) I - 4, II - 3

E) I - 1, II - 3

27. Uyğunluğu müəyyən edin

I-ədəbi dildə norma meyarı

II-ədəbi dilin normaları

III-Natiqlik sənətinin növləri

1- İctimai-siyasi, akademik məişət

2- Fonetik, orfoepik, leksik, frazeoloji

3-Təbiilik, işləklik

4- Derivatoloji, qrammatik, üslubi

5-Sabitlik, zərurilik

6-Məhkəmə, dini

A) I-3,5; II-2,4; III-1,6

B) I-1,2; II-3,5; III-4,6

C) I-3,4; II-2,5; III-1,6

D) I-2,5; II-1,4; III-3,6

E) I-1,5; II-3,4; III-2,6

##num=4// level= 1// sumtest=36 // name= Nitq mədəniyyəti. Adi nitq və yüksək mədəni nitq. Cəmiyyətdə nitq mədəniyyətinin yeri və rolu//

1. Şifahi nitqə aid xüsusiyyətlərdən biri yanlışdır.

A) şifahi nitq lakonikliyi sevir.

B) şifahi nitqdə elmi, texniki, siyasi və digər terminlər çox işlənir.

C) şifahi nitq tələffüz, vurğu, intonasiya, fasilə kimi vasitələrlə zəngin olur

D) şifahi nitqin normalarının yaranmasında ixtiyarilik başlıca amildir.

E) şifahi nitqdə yarımçıq cümlələrdən, qısa rublikalardan istifadə edilir.

2. Yüksək mədəni nitqə verilmiş cəhətlərdən biri yanlışdır.

A) Nitqin bu formasında cümlələr əsasən, qısa və quruluşca sadə və ya yarımçıq olur.

B) Nitq mədəniyyətinin bu formasına sahib olan şəxs ictimai həyatın hər sahəsində fəal iştirak etməyə nail olur.

C) Nitqin bu formasında cümlələr, əsasən, uzun və quruluşca mürəkkəb olur.

D) Nitqin bu formasında ümumişlək sözlərdən, frazeoloji ifadələrdən, dialekt və şivələrdən istifadə edilmir.

E) Nitqin bu formasında evfemizmlərdən daha çox istifadə olunur

3. Nitq mədəniyyətinə aid edilmiş cəhətlərdən biri yanlışdır.

A) Nitq mədəniyyəti tətbiqi dilçilik sahəsidir.

B) Nitq mədəniyyəti dedikdə ancaq dilin təsvir və ifadə vasitələrindən istifadə formaları başa düşülür.

C) Nitq mədəniyyəti geniş mənada fikir, düşüncə mədəniyyətidir.

D) Nitq mədəniyyəti, hər şeydən əvvəl, dilin fəaliyyətdə olan normalarının və kateqoriyalarının tələblərinə ciddi əməl edilməsidir.

E) Nitq mədəniyyəti şifahi və yazılı nitqin vəhdətindən ibarətdir.

4. “Sözü ən gözəl tərzdə söyləmək lazımdır ki, həm sözü anlayan olasan, həm də söz anladasan”. Bu fikir hansı əsərdəndir?

A) “Qobusnamə”dən

B) “Kritika” məqaləsindən

C) “Tənqid-risaləsi” məqaləsindən

D) “Əxlaqi-Nasir” əsərindən

E) “Abad-ülmütəəllimin” əsərindən

5. Nitq fəaliyyəti dedikdə nə başa düşürsünüz?

A) nitqin ədəbi tələffüz baxımından dəqiqliyi

B) fikrin ifadəsi üçün bilavasitə tələb olunan dil vasitələrini tapmaq

C) nitqin təzahürü üçün lazım gələn ictimai, psixoloji və fizioloji aktların sistemi

D) obrazlılıq və məcazilikdən geniş istifadə edilməsi

E) terminlərdən istifadə etməklə elmiliyin gözlənilməsi

6. Dil sistemində norma anlayışına daxil deyil?

A) Norma milli dilin ayrı-ayrı nitq areallarında mövcud ola bilməz

B) Bu sistemdə həm tarixilik, həm də müasirlik var

C) Norma həm ümumi, həm də sosial xarakterlidir

D) Norma həm yazılı, həm də şifahi dildə vardır

E) Normada dilin milliliyi, özünəməxsusluğu təcəssüm olunur