Burcu Aydoğdu

7.3ÇASGEM’in (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim Merkezi) Görevleri

Kamu ve özel sektörde, işçi, işveren veya yönetici personelin çalışma hayatı ve sosyal güvenlik konularında eğitilmesi amacıyla ÇASGEM’e şu görevler verilmektedir:

1. 
   Çalışma hayatı ve sosyal güvenlik konularında; ulusal ve uluslararası düzeyde eğitim, araştırma, inceleme, yayın, dokümantasyon ve danışmanlık faaliyetlerinde bulunmak,
   
2. 
   Bakanlık, bağlı kuruluşlar ile bağlı kuruluşun ilgili kuruluşların personeli ile özel veya kamu sektöründe faaliyet gösteren işyerlerindeki işçi, işveren veya yönetici personelin eğitimlerini sağlamak;
   
3. 
   Çalışma ve Sosyal Güvenlik konularında araştırma ve incelemeler yapmak ve bu konularda gerekli bilgi ve belgeler toplamak
   
4. 
   İşyerlerinin çalışma konuları ve iş verimi ile ilgili sorunlarını, ilgililerin ve iş sahiplerinin olurunu alarak incelemek ve bu konularda önerilerde bulunmak.
   
5. 
   Amacına uygun derlemeler yapmak ve yayınlarda bulunmak.
   
6. 
   Amacına uygun yayın, dokümantasyon, film, fotoğraf ve slaytlar temin ederek, bunlardan yeterince faydalanılmasını sağlamak.
   

7.4İş Teftiş Kurulunun Görevleri

İş Teftiş Kurulu’nun Görevleri İş Teftiş Tüzüğünde Açılanmıştır. Buna göre;

1. 
   Çalışma hayatıyla ilgili mevzuatın uygulanmasını denetlemek,
   
2. 
   İş teftişiyle ilgili mevzuat çalışması yapmak ve mevzuatta görülen boşluk ve aksaklıkların giderilmesi konusunda görüş bildirmek,
   
3. 
   İş teftişiyle ilgili istatistikleri tutmak, değerlendirmek, yorumlamak ve yayınlanmasını sağlamak,
   
4. 
   Mevzuatta öngörülen ve bakanlık makamınca verilen diğer işleri yapmak.
   

8İş Kazası ve Meslek Hastalıkları

8.1İş Kazası

İş kazası, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile ilgili 23.12.2008 tarihli “Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı, Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü, Kısa Vadeli Sigortalar Daire Başkanlığı” tarafından hazırlanan genelgede (Ek 11) tanımlanmıştır. Genelgede iş kazası;

• 
  tanımı, unsurları ve kapsamı,
  
• 
  iş kazası sayılma hal ve durumları,
  
• 
  iş kazası bildirimi ve bildirim süresi,
  
• 
  iş kazasının geç bildirilmesi veya bildirimin yanlış yapılması, şeklinde bölümlerle detaylandırılmıştır.
  

Genelgeden yararlanılarak iş kazası aşağıdaki şekilde açıklanabilir.

8.1.1İş Kazasının Tanımı, Unsurları ve Kapsamı

“İş kazası, Kanunun 13’üncü maddesinin birinci fıkrasında sayılan hal ve durumları sonucunda meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen yada ruhen özre uğratan olay” olarak tanımlanmıştır.

Meydana gelen olayın iş kazası sayılabilmesi için;

• 
  kazayı geçiren kişinin sigortalı olması,
  
• 
  kazanın meydana gelmesi,
  
• 
  kaza ile sonuç arasında uygun bir neden sonuç ilişkisinin bulunması,
  
• 
  kaza sonucu kişinin bedence veya ruhça özre uğraması ve bu unsurların bir arada gerçekleşmesi gerekmektedir.
  

Ancak;

İş kazası işin yürütümü sırasında meydana gelen olayı ifade etmekte ise de, yapılan işle ilgisi olmayan hal ve durumlarda meydana gelen olayları da kapsamaktadır.

8.1.2İş Kazası Sayılma Hal ve Durumları

Meydana gelen bir olayın iş kazası sayılabilmesi için önceden belirtilen durumların oluşması gerekmektedir. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 13’üncü maddesinin birinci fıkrası ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 37’nci maddesinde belirtilen işlemler doğrultusunda iş kazası sayılma halleri genelgede açıklanmıştır. Buna göre iş kazası sayılma halleri;

• 
  işyerinde bulunduğu sırada,
  
• 
  yürütülmekte olan iş nedeniyle,
  
• 
  işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi durumunda,
  
• 
  emziren kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
  
• 
  işverence sağlanan taşıtla işin yapıldığı yere gidiş ve gelişi sırasında, gibi farklı şekillerde açıklanmıştır. (Ek 11, İş Kazası Sayılma Hal Ve Durumları)
  

8.1.3İş Kazası Bildirimi ve Bildirim Süresi

İş kazasının bildirimi ve süresi Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 13’üncü maddesinin ikinci fıkrası ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği 38’inci maddesinde düzenlenmiştir.

• 
  işveren kontrolünde bulunan bir yerde iş kazası meydana gelmesi halinde, işverenler tarafından kazanın olduğu yerdeki yetkili kolluk kuvvetlerine derhal, Sosyal Güvenlik Kurumu’na kazadan sonraki üç iş günü içinde
  
• 
  işverenin kontrolü dışındaki yerlerde iş kazası meydana gelmesi halinde ise iş kazasının öğrenildiği tarihten itibaren üç iş günü içinde bildirilmesi gerekmektedir.
  

Yukarıda sayılanlar dışında, “köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar” iş kazası geçirmeleri halinde; kazanın meydana geldiği tarihten itibaren bir aylık süreyi geçmemek ve geçirilen kazadan dolayı ortaya çıkan rahatsızlığın hekim raporu ile belgelenmesi şartıyla, bildirim yapmaya engel olmadığı günden sonra kendisi tarafından üç iş günü içinde bildirilmesi gerekmektedir.

Bildirim süreleri işgünü olarak belirlendiğinden cumartesi pazar ile ulusal bayram ve genel tatil günleri hesaba katılmayarak, bu günlere denk gelen günleri takip eden günden itibaren üç günün hesabına devam edilmesi gerekmektedir. Mücbir sebebe bağlı olarak süresinde bildirim yapamayan Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 4’üncü maddesi birinci fıkrasının (a) ve (b) bendi kapsamındaki sigortalıların, mücbir sebebi belgelemeleri şartıyla, mücbir sebebin ortadan kalktığı tarihten sonraki üç iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na iş

kazasını bildirmeleri gerekmektedir.

Bildirim, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 4’üncü maddesi birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılar için işverenlerince, (b) bendi kapsamındaki sigortalılar için kendilerince Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ekinde yer alan “iş kazası ve meslek hastalığı bildirim formu” (Ek 12) ile yapılması gerekmektedir. Bildirge e-Sigorta ile Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilebileceği gibi doğrudan ya da posta yoluyla da ilgili üniteye gönderilebilir. Adi posta ile yapılan bildirimlerde Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarına intikal tarihi, taahhütlü, iadeli taahhütlü veya acele posta ile yapılan bildirimlerde postaya veriliş tarihi esas alınır. İşveren veya sigortalı tarafından “iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi” yerine bildirgede bulunan bilgileri içeren ve onaylarını taşıyan yazılarla bildirimde bulunması halinde kabul edilir. Bildirimler Kurumun işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü / Sosyal Güvenlik Merkezlerine yapılması gerekmektedir.

Ancak;

Kurumun başka bir müdürlüğüne yapılan bildirimler bağlı bulunduğu müdürlüğe yapılmış gibi kabul edilecektir. Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü / Sosyal Güvenlik Merkezleri kendilerine yapılan bildirimleri kayıtlarına geçirdikten sonra, işyerinin bağlı olduğu Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü / Sosyal Güvenlik Merkezlerine, kendilerine bildirim yapılan tarihi belirterek gönderilir. (Ek 11, İş Kazası Bildirimi ve Bildirim Süresi)

8.1.4İş Kazasının Geç Bildirilmesi veya Bildirimin Yanlış Yapılması

Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı, Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü, Kısa Vadeli Sigortalar Daire Başkanlığı tarafından hazırlanan genelgede başlık 3 madde halinde açıklanmıştır. Bu maddeler incelenecek olursa;

• 
  “Kanunun 4‘üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde, yukarıda açıklanan sürelerde işverence bildirim yapılmaması durumunda, bildirimin Kuruma yapıldığı tarihe kadar sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği Kurumca işverenden tahsil edilmesi için gerekli işlemler yapılacaktır,”
  
• 
  “Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı olanların iş kazası geçirmeleri ve süresinde bildirilmemesi hâlinde, bildirim tarihine kadar geçen süre için geçici iş göremezlik ödeneği kendilerine ödenmeyecektir,”
  
• 
  “Bildirim tarihinden sonraki sürelere ait geçici iş göremezlik ödeneği 4üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılara ödenecektir,” şeklindedir. (Ek 11, İş Kazasının Geç Bildirilmesi Veya Bildirimin Yanlış Yapılması)