Eyriler
Bütün kompleks ədədlərin çoxluğunu 𝐶 ilə işarə edəcəyik.
Tutaq ki, 𝑎 ∈ 𝐶 nöqtəsi və 𝑟 > 0 həqiqi ədədi verilmişdir. Onda
|𝑧 − 𝑎
| < 𝑟 şərtini ödəyən bütün 𝑧 ∈ 𝐶 kompleks ədədlərinin çoxluğuna 𝑎 nöqtəsinin 𝑟-ətrafı deyilir. Bu ətrafı biz 𝑈
𝑟(𝑎) kimi işarə edəcəyik. Deməli,
𝑈
𝑟(𝑎
) ≔
{𝑧: 𝑧 ∈ 𝐶,
|𝑧 − 𝑎
| < 𝑟
}.
𝑟
Həndəsi olaraq, 𝑈
𝑟(𝑎) çoxluğu kompleks müstəvi üzərində mərkəzi 𝑎 nöqtəsində yerləşən və radiusu 𝑟 müsbət ədədinə bərabər olan açıq dairəni göstərir. Bu dairənin çevrəsi dairəyə aid edilmir. 𝑈
𝑟(𝑎) çoxluğundan 𝑎 nöqtəsini atdıqda alınan çoxluğa, yəni 𝑈
𝑟(𝑎)\
{𝑎
} çoxluğuna 𝑎 nöqtəsinin oyulmuş (deşilmiş) 𝑟-ətrafı deyilir. Bu ətrafı biz 𝑈
0(𝑎) kimi işarə edəcəyik. Deməli,
𝑟
𝑈
0(𝑎
) =
{𝑧: 0 <
|𝑧 − 𝑎
| < 𝑟
}.
İndi 𝐸 ⊂ 𝐶 çoxluğunu və 𝑎 ∈ 𝐸 nöqtəsini götürək. Əgər 𝑎 nöqtəsi 𝐸 çoxluğuna özünün müəyyən ətrafı ilə birlikdə daxil olarsa, onda 𝑎 nöqtəsinə 𝐸 çoxluğunun daxili nöqtəsi deyilir. Əgər 𝐸 çoxluğunun bütün nöqtələri onun daxili nöqtələridirsə, onda 𝐸-yə açıq çoxluq deyilir.
Əgər 𝐸 ⊂ 𝐶 çoxluğunun ixtiyari iki nöqtəsini tamamilə bu çoxluqda yerləşən sınıq xətt vasitəsilə
birləşdirmək mümkündürsə, onda 𝐸 çoxluğuna rabitəli çoxluq deyirlər.
Rabitəli və açıq olan çoxluğa oblast deyilir. Yoxlamaq olar ki, 𝑟 ixtiyari müsbət ədəd olduqda 𝑈
𝑟(𝑎
) çoxluğu rabitəli və açıq çoxluqdur, yəni oblastdır.
Əgər bizə bir 𝐺 oblastı verilibsə, onda kompleks müstəvinin bütün nöqtələrini bu oblasta nəzərən iki sinfə bölmək olar. Birinci sinfə 𝐺 oblastının
nöqtələrini, ikinci sinfə isə 𝐺 oblastına daxil olmayan nöqtələri aid edək. İkinci sinfə aid olan nöqtələri də iki hissəyə ayırmaq olar.
Əgər 𝐺-yə daxil olmayan nöqtənin 𝐺 ilə kəsişməyən ətrafı varsa, onda belə nöqtəyə 𝐺-nin
xarici nöqtəsi deyəcəyik. Əgər 𝐺-yə daxil olmayan nöqtənin ixtiyari ətrafında 𝐺-nin elementi varsa, belə nöqtəyə 𝐺-nin
sərhəd nöqtəsi deyirlər. 𝐺 oblastının bütün sərhəd nöqtələrinin çoxluğuna bu
oblastın sərhədi deyilir.
Sərhədi olmayan yeganə oblast genişlənmiş kompleks müstəvidir.
tənliklərinə həmin əyrinin parametrik tənlikləri deyirlər. Bu əyrini 𝐿 ilə işarə etsək, onda 𝐿 = {𝑧: 𝑧 = 𝑧(𝑡), 𝑡 ∈ [𝛼, 𝛽]} yaza bilərik. 𝑧(𝛼) = (𝑥(𝛼), 𝑦(𝛼)) və
𝑧
(𝛽
) =
(𝑥
(𝛽
), 𝑦(𝛽)
) nöqtələrinə 𝐿 əyrisinin uc nöqtələri deyirlər. Əgər 𝑡
parametrinin müxtəlif qiymətlərinə əyrinin müxtəlif 𝑧(𝑡) nöqtələri (𝑧
(𝛼
) və
𝑧
(𝛽
) nöqtələri istisna olmaqla) uyğun olarsa,
onda belə əyriyə Jordan əyrisi deyirlər. 𝑧
(𝛼
) nöqtəsinə əyrinin
başlanğıc nöqtəsi, 𝑧
(𝛽
)-ya isə
son nöqtəsi deyilir. 𝑧
(𝛼
) = 𝑧
(𝛽
) olduqda əyriyə qapalı əyri, 𝑧
(𝛼
) ≠ 𝑧
(𝛽
) olduqda isə açıq əyri deyirlər.
Əyrinin Jordan əyrisi olması o deməkdir ki, bu əyrinin öz-özünü kəsmə nöqtəsi yoxdur.
Qeyd edək ki, 𝐿 əyrisinin tənliyini kompleks şəkildə belə də yazmaq olar:
𝑧 = 𝑧
(𝑡
) =
(𝑥
(𝑡
), 𝑦(𝑡)
) = 𝑥
(𝑡
) + i𝑦(𝑡), 𝑡 ∈
[𝛼, 𝛽
].
Əgər 𝐺 oblastının daxilində yerləşən ixtiyari qapalı Jordan əyrisinin əhatə etdiyi oblast 𝐺-yə daxildirsə, onda 𝐺 oblastına
birrabitəli oblast deyirlər.
Bu şərti ödəməyən oblasta isə çoxrabitəli oblast deyilir..