Cult 492 / 592-advanced topics in cultural studies II

Sabancı Üniversitesi

Yaz 2010
Türkçe ve Kürtçe Yazan Kadın Şairlerde Dil ve Kimlik İnşası

Öğretim Görevlisi: Ruken Alp

[e-mail]

Dersin Tanımı:
Kadın yazını söz konusu olduğunda dil ve kimlik ilişkisinin kurgulanışı üzerinde önemle durulması gerekir. Kadın kimliği, şairlerin hâkim söylem ve ideolojiler karşısında ürettiği alternatif konumlar üzerinden yorumlanabilir.
Bu derste “poetika” kavramı farklı kuramsal yaklaşımlar temel alınarak irdelenecektir. Türkçe ve Kürtçe yazan kadın şairlerin şiirleri karşılaştırmalı olarak incelenecek, dil ve kimlik inşası, dilin kimliği belirlemedeki rolü ele alınacaktır. İncelenecek şiirlerde şairlerin gelenek, din ve mitolojiyle kurdukları ilişkiler, şiirlerindeki temel izlekler ve erkek-egemen söyleme alternatif bir dil oluşturup oluşturamadıklarına bakılacaktır. Feminist edebiyat eleştirisinin yanı sıra şiirlerin izleklerine göre postkolonyal edebiyat kuramı, psikanaliz gibi kuramsal çerçevelerden yararlanılacaktır. İncelenen şiirlerdeki metinlerarası ilişkiler ile Kürtçe ve Türkçe şiirlerin beslendiği ortak ve / veya farklı kaynaklar, bunların şiirsel söylemdeki etkisi irdelenecektir.
Yükümlülükler ve değerlendirme:
Devam ve katılım (% 20): Derslere devam etmek zorunludur. Öğrencilerin önceden kendilerine bildirilmiş okumaları yaparak derse gelmeleri ve tartışmalara katılmaları beklenmektedir.
Dönem ödevi (% 30): Öğrencilerden seçtikleri bir kadın şairin şiirlerindeki incelemek istedikleri bir şiirsel imle ya da izlekle ilgili 5-6 sayfalık bir ödev hazırlaycaklardır.
Final ödevi (% 30) ve sunum (% 20): Öğrenciler seçecekleri iki kadın şairin poetikalarını karşılaştırmalı, seçecekleri bir kuramsal yaklaşım bağlamında inceleyecekler ve 10 sayfalık bir ödev yazacaklardır. Bu ödevden yola çıkarak hazırlayacakları sunumu son derste sunacaklardır.

1. 
   Hafta:
   

Ders: Tanışma, poetikalar üzerine kuramsal bilgiler, kadın yazını meselesinin incelenmesi.

Okuma: Kadınlar Dile Düşünce’den bir makale verilecek.

2. 
   Hafta:
   

Ders: Poetikalar ve kadın yazını tartışmasına devam edilecek. Feminist edebiyat eleştirisi ayrıntılı olarak tartışılacak.

Okuma: Yirminci Yüzyıl Dilbilimi’nden seçilecek makaleler ve Theodor Adorno’nun “Lirik Şiir ve Toplum” isimli makalesi okunacak.

3. 
   Hafta:
   

Ders: Fatma Bozarslan ve Gülten Akın şiirlerinin incelenmesi. Şiirlerde sözlü kültür, gelenek, din ve mitolojiyle kurulan ilişki irdelenecek.

Okuma: Derdname, Bêdeng Mane Zozanên, Kestim Kara Saçlarımı, Sessiz Arka Bahçeler, İlahiler, Rüzgar Saati, Kırmızı Karanfil ile Ağıtlar ve Türküler’den seçilmiş şiirler.

4. 
   Hafta:
   

Ders: Jîla Huseyni ve Nilgün Marmara şiirlerinin incelenmesi. Şiirlerdeki kadın ve ölüm izlekleri üzerinde durulacak.

Okuma: Mirina Roje, Daktiloya Çekilmiş Şiirler’den seçilmiş şiirler.

5. 
   Hafta:
   

Ders: Kejal Ahmed ve Birhan Keskin şiirlerinin incelenmesi. Kadının bağımsızlığı, özgürlük meselelerinin şiirsel söylemin içinden nasıl dile getirildiği ve cinsellik izleğinin şiirlerdeki yansıması irdelenecek.

Okuma: Qehweyek li Gel Wi, Awênem Şikand, Ba ve Kim Bağışlayacak Beni’den seçilmiş şiirler.

6. 
   Hafta:
   

Ders: Fatma Savcı, Gulîzer, Bejan Matur ve Didem Macak şiirlerinin incelenmesi. Şiirlerdeki şiirsel imler, politik söylemin yeri ve kimlik meselesinin nasıl işlendiği üzerinde durulacak.

Okuma: Gulên Qasid, Keziyên Jınebi, Rüzgâr Dolu Konaklar, Tanrı Görmesin Harflerimi, İbrahim’in Beni Terketmesi, Ah’lar Ağacı ile Pulbiber Mahallesi’nden seçilmiş şiirler.

7. 
   Hafta:
   

Sunuşlar ve genel değerlendirme.

Yardımcı ve Temel Kaynaklar^

Ahmed, Kejal. Qehwyek li gel wî. İstanbul: Avesta Yayınları, 2006.

Akın, Gülten. Sonra İşte Yaşlandım. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları 1995.

——. sevda kalıcıdır. İstanbul: Adam Yayınları, 1991.

——. Kestim Kara Saçlarımı. İstanbul: Yeditepe Yayınları, 1960. 7.

——. Sessiz Arka Bahçeler. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1998.

——. İlahiler. İstanbul: Alan Yayıncılık, 1983.

——. kuş uçsa gölge kalır. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2007.

——. Kırmızı Karanfil. İstanbul: May Yayınları, 1971.

——. Ağıtlar ve Türküler. İstanbul: Cem Yayınevi, 1976.

Altındal, Meral. Osmanlıda Kadın. İstanbul: Altın Yayınları, 1994.

Beauvoir, Simone de. Kadın: Bağımsızlığa Doğru. Çev. Bertan Onaran. İstanbul:

Payel Yayınevi, 1978.

——. Yaşlılık. Çev. Osman Canberk ve Eray Canberk. İstanbul: Milliyet Yayınları,

1970.

Berktay, Fatmagül. Tektanrılı Dinler Karşısında Kadın. İstanbul: Metis Yayınları,

1995.

Bezirci, Asım. On Şair On Şiir. İstanbul: May Yayınları, 1971.

——. Dünden Bugüne Türk Şiiri, İstanbul: May Yayınları, 1968.

Eagleton, Terry. Edebiyat Kuramı: Giriş. Çev. Tuncay Birkan. İstanbul: Ayrıntı

Yayınları, 2004.

Humm, Maggie. Feminist Edebiyat Eleştirisi. Haz. Gönül Bakay. Çev. Özge Altay vd. İstanbul: Say Yayınları, 2002.

Irzık, Sibel ve Jale Parla, der. “Önsöz”. Kadınlar Dile Düsünce: Edebiyat ve

Toplumsal Cinsiyet. İstanbul: İletişim Yayınları, 2004.

Millett, Kate. Cinsel Politika. Çev. Seçkin Selvi. İstanbul: Payel Yayınevi, 1987.

Mitchell, Juliet ve Ann Oakley. Kadın ve Eşitlik. İstanbul: Pencere Yayınları, 1982.

Marx, Karl ve Friedrich Engels. “Kapital”. Din Üzerine. Çev. Kaya Guvenç. Ankara:

Sol Yayınları, 1995, 126-132.

——. “Feuerbach Uzerine Tezler”. Din Uzerine. 61-64.

Rich, Adrienne. “When We Dead Awaken: Writing as Re-Vision”. Ed. Mary

Eagleton. Feminist Literary Theory. New York: Basil Blackwell, 1996. 57-63.

Rowbotham, Sheila. Kadın Bilinci Erkek Dünyası. Çev. Şükrü Alpagut. İstanbul:

Payel Yayınları, 1987.

Selim Temo. Kürt Şiiri Antalojisi. İstanbul: Agora Kitaplığı, 2007.

Showalter, Elaine. “A Literature of Their Own”. Feminist Literary Theory. Ed.

Mary Eagleton. New York: Basil Blackwell, 1996.

——. “Edebiyatta Kadın Geleneği”. Farklı Feminizmler Açısından Kadın

Araştırmalarında Yöntem. Haz. Serpil Çakır ve Necla Akgökçe. İstanbul: Sel

Yayınları, 1996.

Sözer, Onay. Kadın ve Benzeri. İstanbul: Varlık Yayınları, 1993.

Whitford, Margaret. Luce Irigaray. Philosophy in the Feminine. London:

Routledge, 1991.

 Derste kullanılacak kaynaklar fotokopi olarak hazırlanacaktır. İncelenecek şiirler dersin hocası tarafından öğrencilere verilecektir.