D ədə Qorqud ● 2016

Ключевые слова: “Китаби-Деде Горгуд”, библиография, Азербайджан, книга, статья, диссертация, издание.
Hamının bildiyi kimi, bu tarixlərdə “Kitabi-Dədə Qorqud” abidəsinin əlyaz­ma­sının elm aləminə bəlli olmasının 200 illiyini qeyd edirik. Bu böyük hadisə səbəbi ilə ədəbiyyat və sənət aləmində, xüsusilə şifahi xalq ədəbiyyatı sahəsində böyük can­lan­ma mövcuddur. Ona görə də yeni nəşrlər, yeni tədqiqatlar geniş vüsət alır, dünya alim­lərinin bu mövzudakı əsərləri dilimizə tərcümə olunur, “Kitabi-Dədə Qorqud”un elm aləminə bəlli olması tarixinə yenidən işıq salınır. Biz də AMEA Folklor İnstitutu və bilavasitə “Dədə Qorqud” şöbəsi olaraq bu yubileyə öz işimizlə töhfə veririk.

Türk xalq ədəbiyyatının ən möhtəşəm abidələrindən biri olan “Kitabi-Dədə Qor­qud” (“Kitabi-Dədəm Qorqud əla lisani-taifeyi-oğuzan”)¹ haqqında, qeyd etdi­yi­miz kimi, 200 il əv­vəl alman diplomatı və şərqşünası Henrix Fridrix fon Dits (Hein­rich Friedrich Diez, 1751-1817) məlumat vermiş və “Tə­pəgöz” boyunu (1815) alman dilində tər­cüməsi ilə dərc etdir­miş­dir (9). Alman şərqşünası T.Nöl­deke əsəri Drezden nüs­xəsi əsasında çapa hazırlamaq istəmişdir. V.V.Bartold 1894-1904-cü illərdə əsə­rin 4 boyunu rus dilinə çe­virərək çap et­dirmişdir (20, 21, 22, 23). O, 1922-ci ildə das­tanın tam tərcü­mə­sini ba­şa çat­dırmışdır. Həmin tərcümə H.Araslı və M.Təhma­si­bin re­dak­təsi ilə 1950-ci ildə Bakıda, 1962-ci ildə isə Moskvada (24) nəşr olunmuş­dur.

“Kitabi-Dədə Qorqud” Türkiyədə ilk dəfə 1916-cı ildə Kilisli Müəllim Rifət (16), Azərbaycanda isə 1939-cu ildə aka­demik H.Araslı tərəfindən nəşr olunmuşdur (1). Lakin Azərbaycanda abidənin “araşdırılması yolunda ilk yaşıl işığı Əmin Abid (Mütəllim oğlu Əh­mədov) yandırmışdır” (18, 5). Əmin Abid ədəbiyyatşünaslıq möv­zusunda yazdığı məqa­lə­lə­rində həmişə “Oğuznamə” və “Kitabi-Dədə Qorduq” haq­qında da söz açmışdır. O, “Kitabi-Dədə Qorduq” abidəsini Azərbaycan ədəbiy­yatının ilk yazılı əsəri hesab edirdi (4, 17). Əmin Abid “Türk el ədəbiyyatının başlan­ğıcına elmi bir baxış” adlı məqaləsində (5) “Oğuz­na­mə”­lə­rin yaranma tarixi, Dədə Qor­qu­dun şəxsiyyəti, “Kitabi-Dədə Qorqud”un yazıya alınma tarixi, abidənin tarixi coğ­ra­fi­yası və s. haqqında dəyərli araşdırmalarından bəhs etmişdir. Bundan sonrakı məqa­lə və məruzələrində də o, abidə haqqında zəngin bilgilər vermişdir.

XX əsrin 30-cu illərindən başlayaraq “Kitabi-Dədə Qorqud” haqqında H.Zey­nallı, R.Əfəndizadə, A.Şaiq, A.Musaxanlı, H.İsmayıl və s. ədəbiyyatşünaslar da ge­niş təhlil edilmiş fikirlər söyləməyə başlamış, bu mövzuda tədqiqatları genişlən­dir­mişlər. 1930-cu ildə sovet yazıçılarının I Ümumittifaq qurultayında “Kitabi-Dədə Qor­­qud” haqqında ədəbiyyatşünas M.Ələkbərli ilk dəfə böyük miqyaslı bir tədbirdə məruzə ilə çıxış etmişdir. Məruzədə Dədə Qorqud bir müdrik ağsaqqal kimi təqdim edilmiş və daha çox abidənin dilindən və qədim folklor ənənələrinin tarixindən bəhs edil­mişdir. Məruzənin mətni “Революция и культура” məcmuəsində çap olunmuş­dur (10).

Bundan sonra bir-birinin ardınca H.Araslı, M.Rəfili, Ə.Dəmirçizadə, M.Kam­ran, M.Rzaquluzadə və s. ədəbiyyatşünaslar əsərin ilk Avropa, türk və rus tədqi­qat­çı­la­rı, boyların yarandığı tarixi coğrafiya, boyların məzmunu, adət və etnoqra­fiyası, di­li, ya­randığı dövr və s. haqqında geniş məqalələr çap etdirmiş, abidənin mo­tiv­ləri əsa­­­sında yeni pyes, libretto və başqa bədii örnəklər yazılmağa başlanmışdır. “Araş­dır­malar göstərir ki, 1926-cı ildən 1950-1951-ci ilə qədər “Dədə Qorqud” eposunun təd­qiqi və təbliği əsasən bir neçə istiqamətdə apa­rılmışdır: dövri mətbuatda məqalə­lər nəşr edilir; elmi yığıncaqlarda ali və orta məktəblərdə məruzə və mühazirələr oxu­­­­nur; ədəbiyyat tarixi üzrə proqram və dərsliklərdə öz əksini tapır; epos bütün­lük­də 1939-cu ildə nəşr edilir; onun boylarının süjeti əsasında dram, libretto və heka­yə­lər yazılır” (17, 80).

1951-ci ildə “Kitabi-Dədə Qorqud” Azərbaycanda “Za­qaf­qaziya xalqlarının qar­­daşlı­ğına zidd olan (?!) əsər fe­o­da­lizm dövründən qalmış sənət nümunəsi” kimi ya­­­­saq­­­lan­mış­dır (11). Bu qadağa Türkmənistanda da ciddi şəkildə tətbiq edil­miş, əsə­rin tədrisi və tədqiqi bir müddət dayandırıl­mış­dır. Gərgin mübarizələrdən sonra “Ki­ta­bi-Dədə Qorqud” Azər­bay­canda 1957-ci ildə, Türkmənis­tanda isə 1980-ci ildə ye­nidən elmi və mədəni dövriyyəyə daxil edilmişdir.

1952-ci ildə italyan türkoloqu Ettori Rossi Vatikan ki­tab­xa­nasında əsərin yeni bir nüsxəsini tapıb italyanca tər­cü­məsi ilə birlikdə nəşr etdirmişdir. E.Rossi “Kitabi-Dədə Qorqud”un Vatikan nüsxəsini çap etdirərkən yüz səhifədən daha çox geniş ön söz yazmışdır. O, burada hər boyu ayrı-ayrılıqda dünya ədəbiyyatı ilə müqayisəli şəkildə təhlil etmiş, eyni zamanda abidənin nəşr tarixi və biblioqrafiyası haqqında dəqiq və ətraflı məlumat vermişdir (19). Daha sonrakı dövrlərdə “Kitabi-Dədə Qor­qud” bir sıra əcnəbi dillərə tərcümə edil­miş, Almaniyada, İn­giltərədə, Yuqosla­vi­ya­da, İranda, Lit­va­da, Latviyada, Estoniyada, Amerika Birləşmiş Ştatlarında, Fransada, Hollan­diya­da, Braziliyada, Yaponiyada və başqa ölkələrdə çapdan çıx­mışdır.

Müx­tə­lif dövrlərdə Azərbaycanda, Türkiyədə, Av­ropa ölkələ­rində “Kitabi-Dədə Qor­qud” dastanı ilə bağlı çoxlu ki­tab, mono­qrafiya və məqalələr yazıl­mış­, disser­tasi­ya­lar müda­fiə edilmişdır. Azərbaycanda “Kitabi-Dədə Qorqud” abidəsinin ikin­ci dövrü 1957-ci ildən sonra başlamışdır. Bu dövrdə ölkəmizdə bir-birindən də­yər­­li tədqiqatlara nümu­nə olaraq H.Araslı, Ə.Sultanlı, Ə.Dəmirçi­zadə, M.Qöv­si Fər­zanə, S.Əli­zadə, F.Zey­na­lov, Ş.Cəmşidov, Y.Qarayev, B.Nə­biyev, X.Koroğlu, A.Nə­bi­yev, S.Əliyarlı, E.Əli­bəy­za­də, M.Seyidov, Y.Seyi­dov, M.Adi­lov, B.Ab­dulla, S.Ba­ba­yev, A.Axundov, T.Ha­cıyev, K.Abdulla, Q.Na­ma­zov, P.Xəlilov, N.Cəfərov, M.Ka­­­­­zımoğ­lu, K.V.Nərima­noğlu, F.Ba­yat, Ə.Tan­rıverdi, R.Ka­mal, R.Qafarlı, K.Əli­yev, F.Əlimir­zə­ye­va, Y.İs­ma­yı­lova, Ü.Nə­­biyeva, G.Yoloğlu, A.Hacıyev, A.Xə­lil, E.Piriyev, M.Aslanlı, A.İslam­zadə, X.Xəlilli, O.Əliyev, İ.Sadıq və başqa alim­lərimi­zin sanballı araşdırmalarını göstərə bilərik.

Türkiyədə M.F.Köprülü, Kilisli M.Rifət, Ə.İnan, Hüseyn N.Orkun, P.N.Bo­ratav, Ə.Cəfəroğlu, M.Ergin, O.Ş.Gökyay, F.Kırzıoğlu, V.İzbudaq, Əhməd R.Yal­man, Ş.Ülkü­taşır, F.İz, M.Kaplan, S.Sakaoğlu, S.Tezcan, B.Ögəl, Ş.Elçin, Ə.Şapol­yo, O.F.Sərtqaya, Ə.B.Ərci­lasun, F.Türkmən, S.Göməc, C.Öztelli, M.Tulum, T.Gü­lən­soy, M.Kaçalin, H.Də­vəli, A.Bin­yazar, Ş.Aktaş, Ə.Duymaz, D.Yıldırım, S.Tural, Ə.B.Alptəkin, H.As­lan­bəzər, İ.Başgöz, D.Kaya, Z.Karqı-Ölməz, K.Üstü­nova, M.Mi­yasoğ­lu, B.S.Özsoy kimi adlı-sanlı alimlər “Dədə Qorqud” dastanı haqqında dərin məzmunlu əsərlər yazmışlar.

Xarici türkoloqlardan H.Boşoten, R.Dankof, G.L.Levis, H.Yoaxim, F.Babin­ger, C.S.Mandi, V.Ruben, V.Volker, H.Əhməd Şmidt, M.Bernardini, M.Kirşner, S.Klein­­­mişel, M.Suqahara kimi tanınmış elm adamları “Kitabi-Dədə Qorqud” abidə­si­nin öyrənilməsinə mühüm töhfələr vermişlər.

20 aprel 1997-ci il tarixini “Kitabi-Dədə Qorqud” abidəsinin ad günü kimi qeyd et­mək olar. Bu gün Azərbaycan Respublikası prezidenti abidənin 1300 illiyini ke­çir­mək haqqında sərəncam imzalamışdır. Bundan sonra, 1 aprel 2000-ci il tarixin­dən başlayan döv­lət tədbirlə­rinə YUNESKO da qoşularaq abidənin yubileyinin dünya miqyasında qeyd edilməsinə dəstək oldu. Yubiley ərəfəsində “Kitabi-Dədə Qorqud”la bağlı onlarla də­yərli əsərlər, monoq­rafiya­lar nəşr edildi. Lakin “Kitabi-Dədə Qorqud” haqqında bib­lio­qrafik informasiya olmadan il­kin mənbələrin istifadə olunması çətinləşirdi. “Kitabi-Dədə Qorqud” abidəsinin nəşri və təd­qi­qatı artdıqca bu ədəbiyyatların axtarışı və oxu­nuşunu təmin etmək üçün biblioqrafik göstəri­ci­lərə böyük tələbat yaranmağa başladı.

“Folklorşünaslıq üzrə biblioqrafik informasiyanın formalaşdırılması və ehti­yacı olan­lara çatdırılması vasitələri onun təsbit olunduğu mənbələrdir. Biblio­qrafik mən­bə­lər müxtəlif əlamətlərə görə təsnifləşdirilir – funksiya istiqamətinə və xrono­loji əla­mə­tə, oxucu və məqsəd istiqamətinə, biblioqrafiyalaş­dırma obyektinin məz­mu­­­­nuna görə.

Məlumdur ki, folklorşünaslığa dair materiallar ümumi xarakterli retrospektiv və cari xarakterli mənbələrdə öz əksini tapmışdır. Çox təəssüf ki, müstəqillik illə­rin­də folklorşünas­lığa dair çoxsaylı sənəd kütləsi mövcud olsa da, biblioqrafik infor­masiya mənbələri olduqca azdır” (15, 167).

İlk belə biblioqrafik göstərici hazırlamaq təşəbbüsü Bakı Dövlət Uiversite­tin­dən gəldi. “Kitabi-Dədə Qorqud”un 1300 illik yubileyinə həsr olunmuş “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanının Bakı Dövlət Universitetində tədqiqi” adlı biblioqrafik göstərici tərtib olundu (tərtib edənlər: Ş.Tahirqızı, S.Ayazqızı). 500 tirajla 74 səhifə həcmində hazırlanmış kitabda Bakı Dövlət Universitetinin elmi-pedaqoji heyətinin “Kitabi-Də­də Qorqud” haqqında yazdıqları əsərlərin göstəriciləri əks olunmuşdur. Qorqud­şü­nas­lıq sahəsində hazırlanmış ilk biblioqrafik göstərici olaraq kitab dəyərli mənbə ro­lunu öhdəsinə götürmüş, cəmi 229 kitab və məqalənin məlumatlarına yer verilsə də, bu sahədə olan boşluğu nisbi ölçüdə doldurmuşdur. Sonda yardımçı aparat veril­mək­lə sərlövhələr, nəşriyyatlar, qəzet və jurnalların əlifba göstəricisi hazırlanmışdır (8).

Bundan başqa, “Kitabi-Dədə Qorqud”un biblioqrafiyası” adlı kiçik bir kitabça “Kitabi-Dədə Qorqud” − 1300” seriyasından çap olunmuşdur. 1999-cu ildə 56 səhifə həcmində çap olu­­nan kitabçanı tərtib edənlər H.Məmmədov, K.Nərimanoğlu, H.Məm­mədov, F. Vəliyevdir (3).

“Kitabi-Dədə Qorqud”un 1300 illik yubileyinə həsr olunmuş “Kitabi-Dədə Qorqud” Ensiklopediyası” (2 cilddə, Bakı, XXI-Yeni Nəşrlər Evi, 2000) nəfis tərti­batla işıq üzü gördü. Kitabın birinci cildi abidənin mətnindən, ikinci cild isə abidə haq­­qında görkəmli qorqud­şünaslar tərəfindən yazılmış məlumatlardan ibarətdir. İkinci cildin sonunda yüz səhifəlik geniş biblioqrafiya Azərbaycan, türk və türk xalq­larının dillərində, eyni zamanda rus, alman, ingilis, italyan, fransız, fars və digər xari­ci ölkə dillərində olan materialları əhatə edir. Böyük zəhmət bahasına meydana gəl­miş biblioqrafiya ilk sanballı “Kitabi-Dədə Qorqud” biblioqrafiyasıdır (13). Bu bib­lioqrafiyanın tərtibçisi A.Xəlilov daha sonra tədqiqatlarını daha da geniş­lən­dir­mişdir. Bu tədqiqat “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanının 1300 illik yubileyi ilə əlaqədar olaraq 2000-ci ildə AMEA-nın Əlyazmalar İnstitutunda “Kitabi-Dədə Qorqud” biblio­qrafiyası” adı ilə kitab şəklində çap edilmişdir.

Ənənəvi biblioqrafiyalar əlamətdar günlər haqqında verilmiş dövlət fərman­ları­nın əsli ilə başlayır. Bu fərmanların və dövlət rəsmilərinin bu haqda məruzə və məqa­lələri çap olunmuş rəsmi orqanlarının nömrələri ilə davam edir. Bu göstərici də ənə­nəyə sadiq qalaraq “Kitabi-Dədə Qorqud” – 1300”; Dədə Qorqud heykəli və “Dədə Qor­qud dünyası” tarixi-etnoqrafik kompleksinin yaradılması və s. haqqında verilmiş döv­lət fərmanları ilə başlayır. Bu biblioqrafiyaya çap olunduğu dövrü əhatə edən “Ki­tabi-Dədə Qorqud” mətninin nəşrləri və onun haqqında mövcud olan ma­teriallar daxil edilmişdir. Bu göstərici də dillərə görə ayrılmış və hər dil daxilində də yarımbaşlıqlara bölünmüşdür. Göstərici “Kitabi-Dədə Qorqud”un nəşrləri, “Kitabi-Dədə Qorqud” haq­qında və “Kitabi-Dədə Qorqud” bədii ədəbiyyatda” adlı yarım­başlıqlarla əhatə edilmiş­dir. Azərbaycan dilində əvvəldə “Kitabi-Dədə Qorqud”un əl­yazmalarının göstəricisi yerləşdirilmişdir. Hər dilin öz daxilində materiallar mü­əllif­lərin yazdığı dilin əlifbası ilə qruplaşdırılmışdır. “Kitabi-Dədə Qorqud” biblio­qra­fi­yası” geniş və zəngindir, lakin bəzi qüsurlardan da xali deyildir. Məsələn, mən­bə­lərin nömrələnməməsi və müəl­lif­lərin əlifba göstəricisinin olmaması axtarış vaxtı bu qədər iri həcmli bir biblioqrafiya üçün bəzi çətinliklər və dolaşıqlıqlar yaradır. Bütün bun­la­ra baxmayaraq, bu biblio­qrafiya 21 dildə mənbələri əhatə etdiyinə görə çox dəyərli bir topludur (2).

“Kitabi-Dədə Qorqud” abidəsinin də biblioqrafiyasının yer aldığı bir başqa göstərici də “Azərbaycan folkloru: biblioqrafik göstərici” adlanan mənbədir. Kitab AMEA Mərkəzi Elmi kitabxanasında A.Əliyeva-Kəngərli tərəfindən tərtib edilmiş və 2011-ci ildə 484 səhifə həcmində çapdan çıxmışdır. Bu biblioqrafik göstəricinin əsas xüsusiyyəti bütün folklor janrlarını əhatə etməsidir. Kitab folklorşünaslar və eləcə də qorqudşünaslar üçün dəyərli mənbədir (7).

Dünya folklorunun incisi “Kitabi-Dədə Qorqud”un H.F. fon Dits tərəfindən elm aləmi­nə tanıdılmasının 200 illiyinə həsr olunmuş, yekunlaşdırmaq üzrə olduğu­muz biblioqrafiyanın hazırlanması bu sahədə olan çatışmazlıqları aradan götürmək, bü­­tün informasiyaları özündə əks etdirən, günün tələblərinə cavab verən, dolğun, əha­təli bir mənbənin yaradılması məqsədi daşıyırdı.

XX əsrin ilk illərindən indiki tarixə qədər Azərbaycanda nəşr olunmuş bütün kitab, monoqrafiya, dissertasiya, avtoreferat, məqalə, məruzə və tezisləri əhatə edən biblioqrafik göstərici hazırlamaq işini öhdəmizə götürdük. İşin böyük hissəsində ki­tab­xanada kataloq və kartoteka üzərində axtarışlarımızdan, internet vasitəsi ilə top­ladığımız materiallardan istifadə olunmuşdur. Bunlarla yanaşı, tədqiqat üçün 4 əsas mənbəyə istinad edilmişdir: bu sahədə daha əvvəl hazırlanmış biblioqrafiyalar, möv­zuya həsr edilmiş əsərlər, şifahi xalq ədəbiyyatı ilə bağlı olan mətbu orqanlar, qor­qudşünas alimlər və tədqiqatçılar. Bütün toplanmış məlumatlar müqayisə edilərək ən son kitabxana qaydalarına uyğun olaraq hazırlanmışdır.

Çox böyük, saysız-hesabsız elmi nəşrlərdə və nəşriyyatlarda çap olunan kitab, mo­noqrafiya, dissertasiya, avtoreferat, məqalə və araşdırmaları bir məxəzdə topla­maq, qorqudşü­nasların onlardan xəbərdar olmasını və yararlanmasını təmin etmək üçün bu biblioqrafiyanı ərsəyə gətirmək çox gərgin əmək tələb edirdi. Bu bib­lio­qrafiyanın sayəsində “Kitabi-Dədə Qorqud”un aliliyi, ehtişamı və dərinliyi daha yax­şı anlaşılacaq, oğuzun və türkün böyüklüyü və əzəməti bir daha gözlər önünə sərilə­cəkdir. Bu məqsədlə əlçatan kitabxanaların fondları ciddi şəkildə araş­dırıl­mış, həm­karlarımız və dostlarımız bu işə cəlb edilmiş, mühüm olan və olmayan mənbə və mə­xəz­lər, qəzet və jurnalların mündəricə və künyələri daranmış, son dərə­cə böyük fak­tiki material araşdırılmış, indiyədək hazırlanmış irili-xırdalı bütün kata­loq, kartoteka və biblioqrafiyalar, elektronik saytlar bir daha gözdən keçirilmiş­dir.

Müəlliflərin sayı mindən artıq olduğu üçün sonda mənbələr üçün əlifba göstəricisi tərtib olunmuşdur. Əlifba göstəricisini yalnız müəllifi olan əsərlər üçün tərtib etmiş, sərlöv­həsi olan əsərlər mətndaxili əlifba ardıcıllığına görə sıralanmışdır.

Qəbul edilmiş qaydaya uyğun olaraq müəlliflər familyaları və adlarının baş hərfi yaxud hərfləri ilə göstərilmişdir. Məsələn, Araslı H. = Həmid Araslı, Dadaşzadə M.A. = Məmməd Arif Dadaşzadə, Sərtqaya O.F. = Osman Fikri Sərtqaya. Yalnız Abdulla K. (Kamal Abdulla), Ab­dulla B. (Bəhlul Abdulla) və Kamal R. (Rüstəm Kamal) adlarının bir-biri ilə qarışdırılmaması üçün birinci müəllifin adı tam şəkildə Kamal Abdulla kimi verilmişdir.

Biblioqrafiya ilə bağlı bəzi statistik rəqəmlərə nəzər salaq. Kitabın müəllifi olma­yan yazılarla birlikdə (informasiya səciyyəli materiallar, kitab və məcmuə adları və s.) 1304 müəllifin (bunların arasında əsərləri dilimizə çevrilmiş, Bakıda keçirilən elmi top­lantılarda azərbaycanca məruzə oxumuş və ya jurnallarda məqalə çap etdirmiş bir neçə əcnəbi alim də var) 5047 əsəri toplanmışdır. Bunun 573-ü birbaşa və ya dolayısı ilə “Ki­tabi-Dədə Qorqud” mövzusunda yazılmış kitab, kitabça, mono­qra­fiya, dissertasiya və ya avtoreferat, 4474-ü isə abidəyə həsr olunmuş məqalə, mə­ruzə və ya tezisdir.

Biz niyə biblioqrafiyanı mövzulara və illərə görə bölmədik? Qəbul olunmuş qaydalara görə biblioqrafik göstəricilər hazırlandığı zaman mövzulara görə müvafiq bölümlərə ayrılır. Hər mövzu da daxilində xronoloji ardıcıllıqla əsərin nəşr olunduğu illərə görə bölünür. Bu özlüyündə daha anlaşılan və əlçatan olsa da, əslində axtarış zamanı müəllifləri ardıcıl olaraq bir yerdə görməyə mane olur və qarışıqlıq yaradır. Oxucuya daha rahat xidmət etsin deyə biblioqrafiyanın bir vahid mövzuya həsr edil­diyini də nəzərə alaraq onu yarım mövzulara bölməyi lüzumsuz hesab etdik. Xrono­loji prinsiplə bölmək isə səhifələrdə böyük boşluqlar yaradır və biblio­qrafiyanın həc­mini lüzumsuz yerə böyüdürdü. Bütün bunları göz önünə alaraq biblio­qrafiyanı möv­zulara və illərə görə bölməyi məqsədəuyğun hesab etmədik.

Göstərici giriş və 3 fəsildən ibarətdir: I fəsildə monoqrafiyalar, disser­tasi­ya­lar, avtore­feratlar, kitablar, II fəsildə məqalələr, məruzələr, tezislər, III fəsildə mü­əl­liflərin əlifba gös­təricisi yer alır.

Biblioqrafik göstəricidə “Kitabi-Dədə Qorqud”un çoxşaxəli tədqiqat sahələri tamamilə əhatə olunmuş, informasiya xarakterli qəzet materialları da buraya daxil edilmişdir. Burada abidənin tədqiqat tarixindən, tədqiqatçılarından, dilindən, ədəbiy­yatşünaslıq məsələlərindən, bədii ədəbiyyatda və incəsənətdə inikasından, abidədə bəhs olunan adlardan, toponimlərdən, miflərdən, dünya şərqşünaslığında yerindən və tədqiqindən, ailə-məişət, tərbiyə məsələlərindən, Dədə Qorqudun və ayrı-ayrı qəhrə­man­ların kimliyindən, tarixi coğrafiya və dövlətçilik məsələlərindən və s. bəhs olu­nan monoqrafiyalar, dissertasiyalar, avtoreferatlar, kitablar, məqalələr, məruzələr, te­zis­lər iki ayrı bölüm şəklində daxili əlifba sırasına uyğun olaraq yerləşdirilmişdir.