Değişimin özneleri olarak çocuklar

Ek F Bilgi Toplama Etkinlikleri

Hakların Sınıflandırılması¹
Bu etkinlik, çocuklara, kendileri açısından hangi hakların daha önemli olduğunu düşünme, bu hakları kendi dillerinden ifade etme ve kendi topluluklarında aynı hakların daha iyi gerçekleşebilmesi için neler yapılabileceği konusunda kafa yorma fırsatları verecektir.
Kullanılacak malzemeler

• 
  Boş kartlar (her grup için 9 kart)
  
• 
  Çocuk Haklarına dair Sözleşme’nin çocuk dostu ve herkesin görebileceği büyüklükte bir versiyonu
  
• 
  Boyalı kalemler/işaret kalemleri/mürekkepli işaret kalemleri
  
• 
  Boş-büyük kağıt
  

Yöntem

Adım 1: Çocuk Haklarına dair Sözleşme’nin çocuk dostu versiyonunun herkesin görebileceği bir yere yerleştirilmesi.

Adım 2: Çocukların küçük gruplara ayrılması, her grubun, kendileri açısından en fazla önem taşıyan dokuz Sözleşme maddesini belirlemesi. Çocuklar, belirledikleri bu hakları, her kart üzerine bir hak olmak üzere ellerindeki boş kartlara yazacaklar.
Adım 3: Gruplar kendileri açısından en önemli maddeleri belirledikten sonra, kendilerine, bu hakları kendi dilleriyle ifade etmeleri söylenecek. Çocuklar, bunun için, örneğin bir resim çizebilirler, küçük bir oyun sahneleyebilirler veya kısa bir öykü yazabilirler. Bütün maddelerde, bu hakka saygı gösterilmesi veya gösterilmemesi halinde nasıl durumlar ortaya çıkabileceği gösterilebilir.
Adım 4: Çocuklar maddeleri nasıl ifade edeceklerini belirledikten sonra, onlara, bu haklara kendi topluluklarında ve/veya ülkelerinde daha iyi saygı gösterilmesi için neler yapılabileceğini sorun.
Adım 5: Her grup, seçtiği maddeleri söylesin, bu hakları nasıl ifade ettiklerini göstersin ve bunların kendi toplumlarında daha iyi yaşama geçirilmesine ilişkin önerilerini sunsun. Hangi maddelerin gündeme getirildiğini, çocukların bu hakları nasıl gördüklerini ve hangi önerilerde bulunduklarını iyi izleyin.
Adım 6: Bu alıştırmayı, tartışma ve çocuklardan geri bildirim alarak sürdürün. Tartışmada çocukların neden başka maddeleri değil de bu maddeleri seçtiklerini, neden belirli önerilerde bulunduklarını vb. ele alın.
Geleceğimiz²

Bu etkinlik çocuklara topluklarının geleceği ve ideal bir toplumun nasıl olması gerektiği konusunda düşünme fırsatı tanır.

Kullanılacak malzemeler

• 
  Kağıt (normal ve büyük boy)
  
• 
  Boya/kalem/işaret kalemi
  
• 
  Renkli kalem, boncuk, midye kabuğu, kağıt vb. gibi kolaj için kullanılacak malzemeler
  
• 
  Zamk
  

Yöntem

Adım 1: Değişim kavramını tanıtmak amacıyla, çocuklara yaşadıkları topluluğun birkaç yıl önce nasıl olduğunu düşünmelerini söyleyin – yalnızca görünüş olarak değil, gerçekleştirilen etkinlikler açısından da. Ardından, nelerin değiştiğini ve bu değişikliklere kimlerin karar verdiğini söyleyin.

Adım 2: Ardından, çocuklardan, kendilerine danışılsaydı neleri değiştirip neleri değiştirmeyecekleri konusunda bir “beyin fırtınası” yapmalarını isteyin.
Adım 3: Başka kişiler için verilen kararlarla çocuk hakları arasındaki ilişkileri tartışın. Başkalarını etkileyecek kararlarda ÇHS’nin uygun bir çerçeve olup olmadığını çocuklara sorun. Uygunsa neden? Değilse neden?

Adım 4: Çocuklara küçük gruplar oluşturmalarını söyleyin. Küçük kağıtları ve kalemleri dağıtın ve gruplara ideal bir topluluğun nasıl olması gerektiğini çizerek göstermelerini söyleyin.

Bu işe başlamalarını sağlamak için onlara şu tür sorular yöneltin: Topluluklarında ne tür haklar elle tutulur düzeyde var olacak? Çocuklar böyle bir toplulukta kendilerini nasıl hissedecek? Onların böyle hissetmelerini nr sağlayacak? Bunun sağlanması için hangi kaynaklar gerekiyor? İdeal topluluklar hangi hizmetlere ulaşılabilecek (doktor, diş hekimi, hastane, vb.)? İnsanlar ne tür işlerde çalışacak? Hangi işleri kimler yapacak? Eğitim nasıl olacak? Eğitimden kimler yararlanabilecek? Çevre nasıl olacak?
Çocuklardan her konuda çözüme ulaşmaları beklenmemelidir, ancak onlara düş güçlerini kullanmaları için imkan tanıyın. Bilsinler ki, belirli bir duygunun veya hakkın yaşama nasıl geçirileceğini bilmiyorlarsa bunda bir sorun yoktur. Böyle de olsa, bu hakkın veya duygunun gerçekleşmesini istemeleri haklarıdır.
Adım 5: Gruplar taslaklarını hazırladıktan sonra daha büyük kağıtları dağıtın ve ellerindeki malzemeleri bu kağıtlar üzerinde bir araya getirmelerini söyleyin. Çocuklar, ellerindeki malzemeleri kullanarak, düşlerindeki ideal toplumu simgeleyen “kolaj” çalışması yapacaklardır.

Adım 6: Ardından, her grup, belirli bir süre içinde hazırladıkları ideal toplumda neleri ve neden gözettiğini diğerlerine anlatacaktır. Hazırladıkları topluluk, bugünkü gerçek topluluklarından hangi açılardan farklı? Hangi yönlerden benziyor? Bu sırada, diğer çocuklar kendi görüş ve yorumlarını açıklayacak ve sunum yapan gruba sorular yöneltecektir.

Adım 7: Bu etkinliğin ardından çocuklara yeniden bir bilgilendirme yapılması çok önemlidir. Bu işe, gruplarında nasıl çalıştıklarını, kararlarını nasıl aldıklarını, işin nasıl yürüdüğünü sorarak başlayabilirsiniz. Ek sorular ise şunlar olabilir: Gruptaki herkes çalışmaya katılabildi mi? Herkes kendi yeteneklerini ortaya koyabildi mi? Çocuklar kendi geleceklerinin mimarları olmaktan mutluluk duydular mı? Fikirlerinin bir gün gelip gerçekleşebileceğine inanıyorlar mı? Yetişkinler onların görüşlerini dinlemeye hazır mı? Öyleyse ve değilse, neden? Yurttaşlar olarak, çocukların kendi fikirlerinin gerçekleşmesine katkıları ne olmalı? Gelecekte yer alacakları topluluklar içinde hakları ve sorumlulukları neler olacak?

Ek G Değerlendirilen Örnek Durumlar

Angola: İnsan Hakları Gözlem, 2003, Unutulan Savaşçılar: Angola’da Çocuk Askerler, 11 Eylül 2006,
Belçika: Ne Düşünüyorsunuz, 2002, Bu Benim Görüşüm, 11 Eylül 2006,
Kamboçya: HDK Çocuk Hakları Komitesi, 1999, Kamboçya HDK Raporu, 8 Eylül 2006
Kolombiya: Coalición contra la vinculación de niños, niñas y jóvenes al conflicto armado en Kolombiya, 2005, Kolombiya’da çocuk haklarının durumu ile ilgili olarak hükümet tarafından hazırlanan rapora alternatif rapor, Şubat 21 2007,
Danimarka: Ulusal Çocuk Konseyi, 2005, Danimarka’nın BM Çocuk Hakları Komitesi’ne sunduğu Üçüncü Periyodik Raporla ilgili ek Çocuk Görüşü Raporu, 13 Eylül 2006,
Mısır: Çocuk Hakları HDK Koalisyonu, 2001, Mısır’da Çocuk Hakları Konulu HDK Raporu, Mısır, 30 Mart 2007,
Gana: Gana Çocuk Hakları Koalisyonu, 2005, Gana’daki HDK’ların Gana’da Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin Uygulanması Konusunda BM Çocuk Hakları Komitesi’ne Sundukları Rapor, , 13 Eylül 2006,
Hindistan: Çalışan Çocuklar Ulusal Hareketi, 2003, Çalışan Çocuklar Ulusal Hareketi Tarafından Hazırlanan Alternatif Rapor, Hindistan, 6 Eylül 2006,
Jamaika: Jamaika Çocuk Hakları Koalisyonu, 1998, Hükümet Dışı Kuruluşların Yazılı Sunumu, 13 Eylül 2006
Japonya: Sesimizi ÇHK’ya Duyuracak Çocuk Grubu, Japonya’dan Çocukların Sesleri, Bolluk Toplumunda Sesini Duyuramamak, 13 Eylül 2006
Kırgız Cumhuriyeti: Gençlik İnsan Hakları Grubu, 2004, Alternatif HDK Raporu, 13 Eylül 2006,
Letonya: Letonya Save the Children, 2006, Letonya’da Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin Uygulanması Konusunda 2006 Yılında Cenevre’de Yapılacak Oturumda Ele Alınmak Üzere BM’ye İletilen Rapor, 13 Eylül 2006,
Hollanda: Hollanda Çocuk Hakları HDK Koalisyonu, 2002, Hollanda’da Çocuk Hakları ile ilgili Gençlik Raporu, 8 Eylül 2006,
İsveç: HDK Çocuk Hakları Ağı, 2004, İsveçli Çocukların, Gençlerin ve Yetişkinlerin Cenevre’deki BM Çocuk Hakları Komitesi’ne ilettikleri rapor 2004, 8 Eylül 2006,
Uganda: İnsan Hakları Gözlem, 2005, Ne Kadar Az Bilirlerse O Kadar İyi, 11 Eylül 2006,
Birleşik Krallık: Çocuk Derneği, 1999, Bu Durum Adil Değil, Gençlerin Çocuk Haklarına ilişkin Düşünceleri, 6 Eylül 2006,