Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirinin
Yüklə 1,22 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Sosial-psixoloji metod Sosial-psixoloji üsul sosial və psixoloji üsullardan ibarətdir. Sosial üsul.
| Hüquqverici. Qanunlara, qaydalara əsaslanaraq funksiyaların həyata keçirilməsini konkret strukturlara və şəxslərə həvalə edilir.
Tənzimləyici. İnzibati proses hüquqi proses olaraq bütün sahələrin tənzimlənməsini həyata keçirir. İnzibatçılıq fəaliyyətin normalar əsasında tənzimlənməsinə yönəldilir. İnzibatçılıq idarəçilik işlərinin həllinə və nəticələr əldə edilməsinə yönəldilir. İnzibatçılar səlahiyyətlərə malik olan və həmin səlahiyyətlərdən fəaliyyətin tənzimlənməsində istifadə edən şəxslərdir. İnzibatçı rəhbər rəhbərlik etikasına ciddi riayət etməlidirlər. Yəni işçilərlə davranışında ciddi, ədalətli və nəzakətli olmalı, işçini dinləməyi bacarmalıdır. Onlar işçilərin tənqidi çıxışlarına qulaq asmalı, qanunvericiliyə dürüst riayət etməlidirlər. Sosial-psixoloji metod Sosial-psixoloji üsul sosial və psixoloji üsullardan ibarətdir. Sosial üsul. İdarəetmənin üsullarından biri də sosial üsuldur. Sosial üsul insanların sosial tələbatının ödənilməsi və sosial inkişafının təmin olunması ilə idarəetmənin həyata keçirilməsi üsuludur. Sosial tərbiyə “İnsan-insan” sistemində həyata keçirilir. Qərb ölkələrində bu iş sosial iş adını almışdır. Sosial işin mənasını insanın insana humanist münasibəti təşkil edir. Sosial iş, həmçinin insanın cəmiyyətə uyğunlaşmasında xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. İdarəetmənin sosial metodu rəhbər işçi münasibətlərində işçilərin hüquqlarının pozulmamasını, onlarla səmimi rəftar olunmasını, işçilərin sosial inkişafını və sosial tələbatlarının ödənilməsini tələb edir. Qeyd etdiyimiz kimi, metodlar insanları əmək fəaliyyətində motivləşdirir və aktivləşdirir. Sosial üsul insanları birbaşa və dolayı yolla fəallaşdıran təsir üsullarından ibarətdir. Birbaşa təsir üsullarına aşağıdakıları aid etmək olar: 1. Sosial tələbatın ödənilməsi. 2. İqtisadi həvəsləndirmə sistemlərinin tətbiq olunması. Dolayı təsir üsullarına aşağıdakılar aiddir: 1. İşçilərin sosial inkişafının təmin olunması. 2. Kollektivə sosial qayğıların göstərilməsi. Sosial tələbat dedikdə, insanın maddi və mənəvi tələbatları sistemi başa düşülür. İnsan fəaliyyətinin əsasında sosial tələbatlar dayanır. İnsan öz tələbatını ödəmək üçün fəaliyyət göstərir və gəlir əldə edir. Əldə etdiyi gəlirlə o, öz tələbatlarını ödəməyə müvəffəq olur. Deməli, işçilərin tələbatlarının ödənilməsi yolu ilə onların fəallaşdırılması sosial üsulun əsas məqsədlərindən biridir. Rəhbər müəssisəyə işçi qəbul edərkən ona əmək haqqı təklif edir. O düşünməlidir ki, təklif etdiyi əmək haqqı işçinin minimum yaşayışını təmin etməlidir. Əgər təmin etmirsə, işçi daim iş axtarışında olacaq və istənilən vaxt o müəssisəni tərk etmək məcburiyyətində qalacaqdır. Sosial tələbatın ödənilməsi işçini əmək fəaliyyətinə sövq edirsə, iqtisadi həvəsləndirmə sistemlərinin tətbiqi onların əmək fəallığını artırır. İqtisadi həvəsləndirmə sisteminə əlavə əmək haqqını, mükafatlandırma sistemini, maddi yardımların verilməsini aid etmək olar. Qeyd etdiyimiz kimi, sosial siyasət sosial inkişafın təmin olunması ilə də bağlıdır. Sosial inkişafa əl əməyinin yüngülləşdirilməsi, işçilərin təhsil alması, ixtisasların artırılması, kadrların təkmilləşdirilməsi, elmə yiyələnməsi, sosial rifahının yaxşılaşdırılması, mənzil problemlərinin həlli məsələlərini aid etmək olar. İdarəetmədə sosial qayğının da rolu olduqca əhəmiyyətlidir. Müəssisələrdə işçilərin xidməti-nəqliyyat vasitələri ilə təmin olunması, onların kommunal-rabitə xidmətlərinin dəyərinin ödənilməsi, pulsuz ictimai-iaşə xidmətlərinin göstərilməsi, kollektiv gəzintilərin təşkil edilməsi sosial üsulun dolayı təsirlərinin təzahürüdür. İstirahət günlərində, asudə vaxtlarında qeyri iş saatlarında kollektivin mədəni istirahətini təşkil etmək (konsert, teatr və s. mədəni kütləvi tədbirləri təşkil etmək) onlarda ruh yüksəkliyi yaradır. Müəssisədə aparılan sosial siyasətə sağlamlıq və səhiyyə xidmətlərinin göstərilməsi də daxildir. Sağlamlığın qorunması, işçilərin təhlükəsizliyinin təmin olunması, bədbəxt hadisələrdən mühafizə tədbirlərinin həyata keçirilməsi və sığortalanması işçilərə sosial qayğının elementidir. Bu məqsədlə müəssisədə sağlamlıq mərkəzlərinin, idman komplekslərinin, tibb məntəqələrinin fəaliyyəti məqsədəuyğundur. Bu cür imkanlardan istifadə olunması əmək kollektivinin əmək qabiliyyətinin qorunub saxlanmasına və inkişafına şərait yaradır. Sosial üsulun tətbiqi işçinin əhval ruhiyyəsini artırmaqla onda əməyə stimul yaradır. Bu məqsədlə də, sosial üsul insan amili üçün daha çox əhəmiyyət daşıyır. Yüklə 1,22 Mb. Dostları ilə paylaş:
|