Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət Ġdarəçilik
Yüklə 1,28 Mb. Pdf görüntüsü
|
| ingilis ədəbiyyatı(Bakı, ―Elm və təhsil‖, 2012, 156 səh.)‖ monoqra-
fiyasından.Fikrimizcə, nitq mədəniyyəti fənni ümumən insan konsepsiyasına əsaslanmalıdır. ―Elə hərəkət et ki, sənin hərəkətinin əxlaq qaydası- ümumi qanun ola bilsin, sənin iradənin əxlaq qaydası eyni zamanda 229 ümumi qanunvericilik prinsipi qüvvəsinə malik olsun‖ Hər bir şəxs əxlaq nümunəsi olaraq nitqində, əməlində örnək olmağı bacarmalıdır.Fikrimizcə, hər bir gəncin tələbatları müxtə- lifdir - maddi, ruhi, mənəvi və s. İnsan bu neqativ emosiyalardan daim qurtulmağa çalışır. Hər bir tələbə, insan öz - özlüyündə dəyərlidir çünki, bəzən insan Tanrının özü kimi möcüzə yaradır. Dəyərli varlıq olan ana cəmiyyət üçün hər bir ixtisas sahiblərini dünyaya gətirərək onları tərbiyələndirib boya-başa çatdırır. Qeyd edək ki, müasir gənc intellektual varlıq olmalıdır. O, ailədə və cəmiyyətdə, təhsil aldığı ali məktəbdə maraq oyandırmağı bacarmalıdır və etibar, hörmət, inam qazanmalıdır.Çünki, insanları maraqlandırmaq lazımdır. Bu zaman intellekt çox önəmlidir. Əslində günəşin qabağında məşəllər və atəşfəşanlıqlar solub öz işığını itirdiyi kimi qadın ağlı hətta düha və gözəllik də xeyir- xah qəlbin yanında nurunu itirir. Həqiqət yalanı örtə bilmədiyi ki- mi, əyri də düzə kölgə sala bilməz.Alman filosofu A.Şopenhaue- rə görə, ―Dünyada bircə yalan danışan məxluq var – insan‖. Ümumiyyətlə insan bütün işlərinin tez sona çatmasına tələsir, əsl sonluğun gəlib çatmasını isə heç vaxt istəmir… Çünki onun ba- şına nə qədər faciələr, əzab-əziyyətlər gəlsə də, o, xoşbəxtliklə keçən günlərinin sorağıyla yaşayır və ümidlə dəyərli günlərini gözləyir. İnsanın xoşbəxtliyi və bədbəxtliyi onun ürəyində məs- kən salmışdır. Hər bir varlıq öz səadətini özü qazanmalıdır, əgər buna nail ola bilmirsə, öncə özü günahkardır, burada zamanı, Allahı, dövləti günahlandırmaq düzgün deyil. Xoşbəxtlik və bəd- bəxtlik nə qədər taledən asılıdırsa, bir o qədər də insanın öz mə- nəviyyatından asılıdır. Qeyd edək ki, insanın həyatında fasiləsiz xoşbəxtlik və bədbəxtlik ola bilməz. Xoşbəxtlik ardınca bədbəxt- lik, bədbəxtlik ardınca xoşbəxtlik gəlir. Müasir gəncin intellek- tual inkişafı dedikdə onun haqqları, yuridik savad, nitq mədəniy- yəti, faktlar, hisslərin tənzimlənməsi, nizamlanması, mənəvi-psi- xoloji təsir, kosmopolitik zövqlər mədəniyyət, hüdudsuz ümidlər, 230 peyğəmbərlərin nəticələri, intuitik emprik faktlar ( such as God- vin inspired flights of intuition) şamil olunur.Belə insanları çox vaxt yaşayış tərzi qane etmir, o missiyasını qoruyub saxlamaqla yanaşı həyatın rəngarəng axarına qatılaraq ictimai şüurunun intel- lektual səviyyədə inkişafına doğru can atır.Hər bir tələbə həyatda özünün mənəvi rolunu, mənəvi gücünü, maraqlarını, həyatın yeni stimulunun axarının açarını xüsusi enerji ilə bərpa etməli oldu- ğunu dərk etməyi bacarmalıdır. Bu da onun daxili azadlığının – şəxsi, fərdi, ictimai-mental duyumudur və ideoloji bəlalardan qurtuluşudur.İnsanın cinsindən asılı olmayaraq qadının və ya kişinin özünüdərki ilə bağlı fikirlər alman alimi K.Yaspersin di- ni-mistik fəlsəfəsində özünün daha qatı, daha radikal, daha aydın ifadəsini tapdı. Onun yazdığı kimi, insanın düşüncəsi prinsipcə elmi yox, başqa bir təfəkkür - „mən‖i xatırlayan, „mən‖i oyadan, „mən‖i özümə gətirən, „mən‖i dəyişdirən bir təfəkkür olmalıdır (―Die Schuldfrage. Lebensfragen der deutschen Politik‖). İngilis filosofu A.Toynbinin fikrincə, bu dünyanın özəyi mənəvi başlanğıcdır, yaradıcılıq ehtirasıdır, spesifik mədəniyyət sərvətlərinin məcmusudur (―A Religious Belief‖). Son illər müasir gəncin özünüdərki ilə çox dəyişik və ya ona müsbət mənada təsir etmə formaları üzə çıxıb. Mənə elə gəlir ki, bu təsirlərdən ən başlıcası isə yad planetlərin yaşadığımız yer planetinə müxtəlif üsullarla təsirlərinin olmasıdır. Məncə, bu məqam dünyanın düşünən insanlarında planetimizdə vahid dünya yaratmaq ideyasını irəli sürməsi ilə özünü göstərir. Bununla bərabər, indi müasir dünyada yaranmış bu yanaşma tərzi insanın ruhunun dərinliyinə varmaqla reallaşdırılmasının mümkünlüyü daha optimal yol kimi göstərilir.Hər bir gəncin yeni həyati an- laşmasında ekzistensializm və seyr vasitəsilə din birləşmiş olur. Burada fəlsəfənin insanın dünyada ali vəzifəsinə münasibəti açıq- aşkar hiss olunur. Amerika filosofu Karl Raymund Popper kliniki ölüm keçirmiş şəxsin cənnəti təsvir etməsi barədə yazırdı: Mən 231 orada 1) ruhi mehribanlıq; 2) sonsuz eşq; 3) işıq, qəlb gördüm... (―Objective Knowledge‖ ) Fikrimizcə, hər bir gənc nitq mədəniyyətini, dilini təkmilləş- dirməklə yanaşı hər şeydən əvvəl insani dəyərlərə əsaslanaraq hərəkət etməlidir. Yüklə 1,28 Mb. Dostları ilə paylaş:
|