Dərs vəsaiti kimi tövsiyyə edilib. 3-cü nəşr Moskva: Akademik Layihə

Seksizm və mədəniyyət

Dünya mədəniyyətində, tarixən kişi və qadın ikili müxalifətdə inkişafda etmişdir. Qeyd etmək olar ki, dünyadakı bir çox xalqlar üçün paqan şüurunda bir kişinin bir qadınla qarşılaşması, bir qadının xoşbəxtlik və bədbəxliyin mənbəyi kimi qəbul olunmasına baxmayaraq, eyni zamanda, sosial inkişafa yol açmasına səbəb kimi göstərilir.Buna əyani bir illüstrasiya olaraq müxtəlif xalqların atalar sözlərindən bəhs edə bilərik. Məsələn, ruslarda belə ifadələr var: "Toyuq quş deyil - qadın da adam", "Bir it qadından daha ağıllıdır: sahibinə hürmür", "Saç uzun - ağıl qısa"; Osetiyada - "bir kişi, yüz qadindan yaxşıdır", "Qadın inəkdən axmaqdır", "Qadın ilan xasiyyətlidir".

Qadınlara qarşı ayrı-seçkiliyin əsas mərhələlərindən biri də dünya dinlərinin formalaşması dövründə baş verib.Bu zamandan başlayaraq fərdi və ailə - qrup düşüncəsində qadın əməyi ictimaiyyətdə öz əhəmiyyətini itirir.Belə fikirlər bütün dinlərə təsir edərək, qadınlara ikinci dərəcəli yer verir

Orta əsrlərdə qadin kişilərdən "predikat" idi. Məsələ ondadır ki, qızı ərə getməyənə qədər ata adında adlandırırdılar, amma nikaha girəndən sonra isə, ərin adıni daşıması əslində bu onun fərdi, sosial kimlyindən imtina olunması idi. Qeyd etmək olar ki, bütpərəst dövründən gedən "animalistik ənənə", qadını insan hesab etmirdilər onu ilanlar, dişi canavarlar, pişiklər və.s ilə müqayisə edirlər bu münasibət XIX- əsrdə cinsi ayrıseçkilik nəzəriyyələri şəklində öz əksini tapır. O. Beyninqer dünya mədəniyyətində qadına kişinin funksiyası kimi baxır, hansı ki, o həm iqtisadi, də mənəvi cəhətdən yalnız mövcud ola bilmir.Hərçənd o və hesab edir ki, "qadınlar da insandı onlara sadə münasibət lazımdır", bununla belə, o onların bir sıra hüquqlarının olmasını qəbul etməyir: məsələn, belələrə, siyasətə giriş qadagandır. Onun üçün qadın, ideya kimi və qadın real ictimai subyekt kimi — iki müxtəlif varlıqdır, haradaki ikinci kişiyə tabe edilmiş olmalıdır.

Lakin, qadınların diskriminasiyasının mədəni-tarixi problemi hələ də öz hərtərəfli dərk etməsini tələb edir. Dünya tarixində müşahidə etmək olar ki, XV-XVII əsrdə təsərrüfat fəaliyyətinin aktivləşməsi və sənayenin inqilabı dövründə qadın rolu — nəzərə çarpaçaq dərəcədə aşağı düşmüş, lakin ev təsərrüfatçılığının sistemində isə böyümüşdir.Dünyanın müxtəlif mədəniyyətlərində bu tendensiya özünəməxsus ifadəsini tapır tapır. Belə ki, N.LPuşkaryovun tədqiqatlarına əsasən, XVII- əsr də Rusiyada qadın -- ev hökümranı idi, evdə kişinin başçılıq etmək rolu rəsmi olaraq qəbul olunurdu, lakin faktiki olaraq onlar ev sferasında hökmranlığ edirdilər. N.A Ostrovskinin "Tufan" pyesində Kabanixi obrazı xrestomatiyadır, hansı ki, o mədəni mühitdə diskriminasiya qadın tərəfindən— qadınlara və qadın tərəfindən kişilərə ictimai haqq və norma kmi öz əksini tapır.

Bununla birlikdə demək olar ki, XX-əsr də ictimai qadın hərəkətləri "kişi dünyasının" sosial və mədəni şəkilini dəyişdirdi. Feminizm, elmi və siyasi axın kimi yalnız öz xəyalını, cinsi bərabərlik problemlərini təklif etmədi, o həmçinin gender yanaşmalar əsasında həm də demokratiyanın müxtəlif modellərinin mövcudluğunu təqdim etdi. Bu gün feminizmi ictimai axın və sistemli bilik olması haqqında danışarkən onun, fəlsəfə və politologiyadan kulturologiya və psixologiyaya qədər əhatə dairəsindən danəşmaq olar. Bu ideologiya istiqamətini dəyişdirməsi sosial işin nəzəri konseptlərində tapır. Cədvəldə ictimai münasibətlərin inkişafı və nümunələri əsas seksistikası rəsmiləşdirilməsinin dinamikası əks olunmuşdur.

Ənənə	Qərb sivilizasiyası	Rusiya
Paqanizm