Dərslik Azərbaycan Dillər Universiteti Elmi Şurasının
Yüklə 16,97 Mb. Pdf görüntüsü
|
| “İstənilən talanı təşkil etmək mümkündür. İstəyirsiniz - 10
nəfərlik, istəyirsiniz – 10 min nəfərlik olsun” . Rus çarizmi süqut etdikdən sonra keçmiş imperiyanın ərazisində qanlı vətəndaş müharibəsi baş verdi. Sinfi və milli qarşıdurma vaxtı ən çox əziyyət çəkənlərdən biri də yəhudi əhalisi oldu. Xüsusən ağqvardiyaçılar, Ukraynadakı müxtəlif quldur dəstələri və ataman Simon Vasilyeviç Petlüranın başçılığı ilə Ukrayna mərkəzi radasının tərəfdarları yəhudilərə qarşı amansız qətliam törətdilər. Vətəndaş müharibəsi dövründə 100 mindən 200 minədək yəhudi qanlı aksiyaların qurbanı oldu. Beləliklə, antisemitizm müvəqqəti olaraq Qərbi Avropadan Şərqi Avropaya keçdi. XIX əsrdə Avropada yeni dövlətlərin yaranması ilə əlaqədar millətçi hərəkatlar böyük rəğbət qazandı. Bu zaman yəhudilərə dini mənsubiyyətlərinə görə deyil, yalnız və yalnız yəhudi xalqına aid olduqları üçün nifrət etməyə başladılar. Məhz bu vaxt “köhnə qitə”də irqçiliyin ilk cücərtiləri meydana gəldi. Millətçi nəzəriyyələri elmi fərziyyələr vasitəsi ilə izah etmə başladılar. Bu haqda ilk dəfə fransalı diplomat qraf Artur de Qobino 1853-1855-ci illərdə işıq üzü görən “İnsan irqlərinin bərabərsizliyi haqqında” adlı kitabında bəhs etmişdir. Onun ideyasını Hyuston Çemberlen “XX əsrin əsasları” adlı əsərində inkişaf etdirmişdir. Görünür, məhz bu əsərin təsiri altında nasizmin ideoloqlarından biri olan Alfred Ernst Rozenberq “XX əsrin əfsanəsi” adlı kitabını yazmışdır. Sosial-darvinizm isə sadalanan əsərlərə “elmi” zəmin yaratdı. O zamanlar əksər qabaqcıl Avropa dövlətlərində antisemit qanunlar qəbul olunmasa da, gizli səviyyədə yəhudilərə qarşı ayrı-seçkiliyə yol verilirdi. Lakin əsl antisemit isteriya Birinci dünya müharibəsindən sonra başladı. Bu müharibədə Almaniya məğlub olmuşdu. Onun iqtisadiyyatı çökmüşdü. Ona görə də bu ölkədə “hər şeydə” günahkar olanları axtarmağa başladılar. Bu şəraitdə radikallar rəğbət qazandılar. Hitler bu radikallardan biri idi. Məhz o, “arxadan vurulan bıçaq zərbəsi” nəzəriyyəsini inkişaf etdirdi. Yəhudilərin “satqınçılığı” və Almaniyanın məğlubiyyətində onların “günahkar” olduğu ideyası böyük rəğbət qazandı. Xüsusən əhalinin kasıb təbəqələri bu ideyanın təsiri altına düşdülər. Nasistlərin hakimiyyəti dövründə bütün bəlalarda yəhudiləri günahlandırmaq adi hala çevrildi. Talanlar törədildi, bütün yəhudilər gettolara salındı, onları yenidən “David ulduzu” şəklində olan fərqlənmə nişanını daşımağa məcbur etdilər. MÜASİR DÖVRDƏ QƏRB ÖLKƏLƏRİNDƏ ETNİK-MƏDƏNİ MÜXTƏLİFLİK VƏ ONUN TƏNZİMLƏNMƏSİ 361 İkinci dünya müharibəsi dövründə isə yəhudiləri məqsədyönlü şəkildə məhv etməyə başladılar. Nasistlər tərəfindən işğal olunmuş ərazilərdə, xüsusən Polşada ölüm düşərgələri yaradıldı. Burada insanları güllələyir, diri- diri yandırır, qaz kameralarında siklon “B” qazı ilə boğurdular. Beləliklə, Avropada əsrlərdən bəri geniş rəvac tapan yəhudilərə nifrət sonunda Holokostun (yunanca “tamamilə yanmış”, “yanıb kül olmuş” deməkdir. Nasist Almaniyası tərəfindən törədilən və təxminən 6 milyon yəhudinin sistemli şəkildə öldürülməsi ilə nəticələnən soyqırım aktı.- Red.) baş verməsinə şərait yaratdı. Müasir dövrdə antisemitizm həm bir sıra Avropa ölkələrində, həm də Ermənistanda geniş vüsət alır. Məsələn, Ermənistanda nüfuzlu erməni politoloqu professor İqor Muradyan 1988-ci ildə “Ermənistanın səsi” qəzetində dərc olunan məqaləsində açıq şəkildə nasist ideologiyasının tərəfini tutur. Bu politoloqun məqaləsindən belə çıxır ki, yəhudi-erməni qarşıdurması semit və arilər arasında baş vermiş münaqişənin davamıdır. O, məqaləsində yəhudiləri qondarma erməni soyqırımında günahlandırmaq kimi standart ittihamlarla kifayətlənmir və daha dərinə gedir, cəfəng iddia ilə çıxış edərək Qarabağ münaqişəsinin arxasında yəhudi xalqı və İsrail dövlətinin dayandığını deyir. 2002-ci ildə İrəvanda erməni yazıçıların rəsmi birliyi tərəfindən buraxılan Romen Yepiskopyanın “Milli sistem” adlı kitabı çıxır. Müəllif bu kitabında ermənilərin başına gələn bütün “bəlalarda” yəhudi xalqını günahlandırır, eyni zamanda Holokostu inkar edir. O, nasistlər tərəfindən yəhudilərə qarşı törədilmiş bu soyqırımı “ariləri rüsvay etmək məqsədilə ortaya atılmış yəhudi uydurması” adlandırır. Təəssüflər olsun ki, Holokostu inkar etmək ideyası yeni deyildir. Bu ideya Avropanın yüksək dairələrində günü-gündən özünə daha çox tərəfdar tapır ki, bu hal da ciddi narahatçılıq doğurur. Varşava “getto”sunda yəhudilərin həbs olunaraq ölüm düşərgələrinə göndərilməsi. 1943-cü il. |