Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin

Nəzəri tədqiqat metodlarına ideallaşdırma, formalaşdırma və ekstrapolyasiya, abstraktdan konkretə yüksəlmə, aksiomatik metod­lar daxildir.

Empirik-nəzəri metodlara təhlil və tərkib, induksiya, de­duk­siya, mücərrədləşdirmə və konkretləşdirmə, model və model­ləş-dir­mə daxildir.

Empirik metodlara isə tədqiqatla bağlı ədəbiyyatın təhlili, təhlillə bağlı məktəb sənədlərinin öyrənilməsi, məktəbəqədər yaşlı uşaqların, şagirdlərin, müəllimlərin fəaliyyətinin öyrənilməsi, müşa­hidə, müsahibə, pedaqoji təcrübənin öyrənilməsi, ekspert xidməti, monitorinq, təcrübi iş, pedaqoji eksperiment aiddir. Nəzəri, em­pi­rik-nəzəri və empirik tədqiqatlar sıx qarşılıqlı əlaqədə oldu­ğun­dan bə­zən onların metodikasından ayrıca söz açmaq, onları fərq­lən­dir­mək çətinləşir. Onların hər birində başqa metodlardan, xüsusilə mü­sahibə və müşahidədən istifadə olunur.

Elmi ədəbiyyatda pedaqoji axtarışlar prosesində daha çox aşağıdakı metodlardan istifadə olunduğu qeyd edilir:

1) pedaqoji hadisələrin nəzəri təhlili;

2) müşahidə;

3) müsahibə;

4) təcrübənin öyrənilməsi, ümumiləşdirilməsi;

5) eksperiment;

6) tədqiqatın nəticələrinin riyazi və statistik işlənilməsi;

7) dar pedaqoji problemlərin tədqiqində istifadə olunan xüsusi metodlar.

Sadaladığımız bu tədqiqat metodlarından bəzilərinin səciyyəvi xüsusiyyətlərinə nəzər salaq⁶.