Disk daşıyıcıları. Maqnit yaddaş qurğuları. Operativ yaddaş. Yaddaşların təsnifatı

Məlumdur ki, ən kiçik informasiya vahidi kimi bitdən istifadə olunur.Lakin hesablayıcı maşınlarda 1 bitlə deyil Müəyyən sayda bitlərin qrupundan istifadə etməklə hesablayıcı maşınların yaddaşları ünvanlaşdırılırlar.HM-larının yaddaşlarını ünvanlaşdırmaq üçün ən kiçik ölçü vahidi kimi 8 bitdən ibarət olan bayt ölçü vahidindən istifadə olunur.Aydındır ki, komputerin yaddaşı əgər N sayda bizdən ibarətdirsə,bu halda ölçü vahidi kimi əgər bizdən istifadə olunandırsa,ünvanlaşdırıla bilən sahə 2N sayda ola bilər. Aydındır ki, digər tərəfdən komputerlərin yaddaşını artırdıqca ünvanlaşdırma üçün istifadə olunan ünvan şinindən istifadə olunan bizlərin sayını da artırmaq tələb olunur . Əgər ünvan şinində 3 bitdən istifadə oluna biləndirsə,bu halda ünvanlaşdırıla bilən yaddaş sahəsi 23=8 ədəd ola bilər. Lakin komputer yaddaşında ünvanlamaq üçün baytlardan istifadə edildikdə isə əvvəlki hala nisbətən artıq 8 bit operativ yaddaş sahəsinə deyil,8 baytlıq(8*8=64 bitlik) yaddaş sahəsini ünvanlaya bilirik. Eyni qayda ilə 4 baytlıq yaddaş sahəsini ölçmək üçün özü anlayışından istifadə etsək,bu halda ünvanlana bilən yaddaş sahəsi 8 söz (8*4*8 bit) qədər olur.Bundan başqa EHM da 2 maşın sözünü (8 baytı) 1 qrup halında götürsək 2 qat maşın sözü anlayışından istifadə edirlər.HM-larda istifadə olunan aşağı səviyyəli proqramlaşdırma dillərində əsasən ünvanlaşdırma üçün bayt söz ikiqat söz kimi ölçü vahidlərindən istifadə edirlər.

Yaddaşın ünvanlaşdırılması-Bit ,bayt, maşın sözü və s.

Adətən komputerlərın yaddaşı istənilən qədər böyük həcmə malik olmur.Lakin komputerlərdə həll edilən məsələlər üçün bir çox hallarda istifadə olunan yaddaş sahəsi dəfələrlə komputerin əsas yaddaşından çox ola bilər.Ona görə də bir çox hallarda istifadə olunan proqramlar üçün verilənlərin sayı çox olanda bu verilənlər sanki komputerin virtual yaddaşında yerləşə biləcəyi hal kimi seçilərək onun obrazı xarici yaddaş qurğularında saxlanılaraq onlar ayrı-ayrı müəyyən uzunluqlu bloklara bölünməklə hər bloka proqramdan istifadə edildiyi halda yaddaşın müəyyən bloku ilə əvəzləməklə istifadə olunurlar.Virtual yaddaşdan istifadə etməklə faktiki olaraq yerinə yetirilən proqramların həcminin əsas operativ yaddaşın həcmindən 1 neçə dəfə çox olmasına imkan yaradır.Lakin proqram yerinə yetirilərkən daha tez tez proqramların xarici yaddaş qurğusunda saxlanan bloklarına müraciətlər edilərsə bu halda proqramların yerinə yetirilmə sürəti 1 neçə dəfə aşağı düşür.Buna misal kimi Windovs əməliyyatlar sistemində komputerin yaddaşı kiçik olduğu halda böyük yaddaş tələb edən (Məsələn:video ve audio məlumatların emalı proqramları) proqramlardan istifadə edərkən əməliyyat prosesini çox aşağı sürətlə yerini yetirməsini göstərmək olar.Proqram yerinə yetirilərkən operativ yaddaşdan istifadə olunan ünvanlar fiziki və ya məntiqi ünvan kimi istifadə oluna bilər.Bu halda proqramda istifadə oluna bilən ünvan əgər operativ yaddaşdakı ünvanlana bilən hissədirsə bu halda həm fiziki həm də eyni 1 ünvan göstərmiş olur. Proqramın həcmi kafi qədər böyük olduğu halda isə (yəni ünvanlana bilən proqramın hissəsi fiziki yaddaşa sığmadığı hal) ünvan məntiqi ünvan və məntiqi ünvanın operativ yaddaşa çağrılaraq yerləşdirildiyindən sonra istifadə etdiyimiz ünvan isə fiziki ünvandır.