Dönemsellik Kavramı
Yüklə 0,82 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- AÇIKLAMA BORÇ ALACAK
112 Kamu Kesimi Tahvil, Senet ve Bonoları Kamu kesimine yani devlete ait alınan tahvil, senet ve bonoların kayıt ve takip edildiği bir hesaptır. İşleyişi: Tahvil, senet ve bonolar satın alındığında bu hesaba borç olarak kaydedilir, tahvil, senet ve bonolar satıldığında ya da işletmeden çıktığında ise hesaba alacak kaydedilir. Tahvil, senet ve bonoları satın alan işletmeler, bunları çıkartan kurumlara borç para vermiş gibi olurlar ve bunlardan faiz elde ederler. Elde edilen bu faizler 642 Faiz Gelirleri Hesabına kaydedilir.
118 Diğer Menkul Kıymetler İşletmenin aldığı Hisse senetleri, özel kesim ve kamu kesimi tarafından çıkarılan tahvil, senet ve bonolar dışında kalan ve kısa vadede yatırım yapmak amacıyla kullanılan diğer menkul kıymetlerden oluşmaktadır. Bu menkul kıymetler şöyledir; Repo, finansman bonosu, menkul kıymetler yatırım fonu, konut ve mevduat sertifikaları, varlığa dayalı menkul kıymetler, yatırım fonları, banka bonoları. İşleyişi: Bu menkul kıymetler satın alındığında bu hesaba borç olarak kaydedilir, menkul kıymetler satıldığında ya da işletmeden çıktığında ise hesaba alacak kaydedilir. Örnek: İşletme varlığa dayalı menkul kıymetlerden 3.000 adedini tanesi 100 TL den peşin olarak satın alıyor.
119 Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı İşletmelerin elinde bulundurduğu menkul kıymetlerin borsa ve piyasa değerlerinden önemli ölçüde ya da sürekli olarak değer azalması olduğunda menkul kıymetler ayrılacak karşılıkların izlendiği hesaptır. Bu hesap pasif karakterli bir hesaptır yani varlık hesabı olmasına reğmen işleyişi kaynak hesapları şeklindedir. Yani artışlar alacağa, azalışlar borca kaydedilir. Hesabın yanındaki (-) işareti bu anlama gelmektedir. İşleyişi: Değer azalması olan menkul kıymetler için ayrılması gereken karşılık hesabın alcağına kaydedilirken, 654 Karşılık Giderleri Hesabının borcuna kaydedilir. Değer azalmasının ortadan kalkması ya da menkul kıymetin işletme kayıtlarından çıkartılması durumunda ise bu hesap borca kaydedilerek kapatılır. Değer azalmasının ortadan kalkması ya da azalması durumunda iptal edilen karşılıklar 644 Konusu Kalmayan Karşılıklar Hesabının alcağına kaydedilir. Örnek: İşletme elinde bulundurduğu hisse senetlerinin tutarı 50.000 TL dir. Yapılan envanter sonucunda hisse senetlerinin borsa değerinin 40.000 TL ye düştüğünü tespit etmiştir. Daha sonra değeri düşen hisse senetlerinin piyasa değerinin 45.000 TL ye yükseldiği tespit edilmiştir.
Hisse senetleri 50.000 TL den 40.000 TL ye düştüğünden 50.000 - 40.000 = 10.000 TL değer düşüklüğü olumuştur.
Hisse senetlerinin değeri 40.000 TL den 45.000 TL ye yükseldiğinden, ayrılan karşılıkların 5.000 TL si iptal edilir.
12 TİCARİ ALACAKLAR Bir yıl içinde paraya dönüşmesi öngörülen ve işletmenin ticari ilişkisi nedeniyle ortaya çıkan senetli ve senetsiz alacaklar bu hesap grubunda gösterilir. Ticari ilişkilerden dolayı ana kuruluş, iştirak ve bağlı ortaklıklardan olan alacaklar varsa, bu grupda ki ilgili hesapların ayrıntılarında açıkça gösterilir. Bu grupta aşağıdaki hesaplar yer alır. 120 Alıcılar İşletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan senetsiz yani veresiye alacaklarının izlenmesi için kullanılan hesaptır. Finansal kiralamadan doğan senetsiz alacaklar da bu hesapta izlenir. Bu hesaptaki alacakların vadesi 1 yıla kadardır. İşleyişi: Veresiye olarak mal veya hizmet satışlarından dolayı senetsiz alacağın doğması ile bu hesaba borç kaydedilir, alacakların tahsil edilmesi halinde ise hesaba alacak kaydedilir.
121 Alacak Senetleri İşletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan vadesi 1 yılı geçmeyen senetli alacakların izlendiği hesaptır. Finansal kiralama işlemlerinden doğan senetli alacaklar da bu hesapta izlenir. İşleyişi: Alınan senet tutarları bu hesaba borç, tahsil edilen ya da işletmenin elinden çıkan senet tutarları ise hesaba alacak olarak kaydedilir. Örnek: İşletme 15.02.2009 tarihinde 8.000 TL tutarındaki malı 6 ay vadeli senet karşılığı satıyor. KDV % 18 hariç. 25.02.2009 tarihinde elinde bulundurduğu ve vadesi gelen 2.500 TL tutarındaki bir senedi tahsil ediyor.
122 Alacak Senetleri Reeskontu Dönem sonunda bilançoda senetli alacakların tasarruf değeri ile gösterilmesi halinde nominal değer ile peşin değer arasındaki fark, bir başka ifadeyle alacak senetleri için ayrılan reeskont tutarlarının izlenmesinde kullanılan hesaptır. Pasif karakterli bir hesaptır. İşleyişi: Hesaplanan reeskont tutarları bu hesaba alacak olarak kaydedilir, 657 Reeskont Faiz Giderleri Hesabının borcuna kaydedilir. Böylece alacak senetleri bilançoda peşin değerinde gösterilmiş olur. 122 Alacak Senetleri Reeskontu hesabı izleyen dönemde 647 Reeskont Faiz Gelirleri Hesabı ile kapatılır. Örnek: İşletme 1 Ekim 2008 tarihinde 15.000 TL tutarındaki malı 17.000 TL ye 4 ay vadeli senet ile satıyor, kdv tutarını peşin alıyor. KDV % 10 hariç.
Senetlerin nominal değerinin tamamı 600 Yurt İçi Satışlar Hesabına yazılarak gelir kaydedilmiştir. Senet 4 aylık vadeli olduğundan aylık faizi 500 TL olur. Fakat vadeye göre 3 aylık kısmı 2008 yılına ait, 1 aylık kısmı 2009 yılına aittir. Buradaki 2009 yılına ait olan 500 TL nin 2008 yılı gelirlerinden çıkartılıp 2009 yılına aktarılması gerekir. İşte bu işleme reeskont işlemi denir. 31.12.2008 tarihindeki envanter kaydı:
Böylece 500 TL yi 2008 yılı karından düşürmüş oluyoruz. 01.01.2009 tarihinde 122 Alacak Senetleri Reeskontu hesabında yer alan 500 TL, 647 Reeskont Faiz Gelirleri Hesabına devredilerek kapatılır. 500 TL de 2009 yılında gelir olarak kaydedilmiş olur.
124 Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri (-) Bu hesap finansal kiralamanın yapıldığı tarihte kiralama işlemlerinden doğan alacaklar ile kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki farkı gösteren henüz kazanılmamış finansal kiralama faiz gelirlerinin izlendiği hesaptır. Bu gelirlerin hesaplanmasına ilişkin bilgiler bilanço dipnotlarında yer alır. İşleyişi: Finansal kiralama sözleşme tutarı ile finansal kiralamayla ilgili kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki fark "Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri" olarak bu hesaba alacak kaydedilir. Her dönem sonunda gerçekleşmiş olan faiz gelirleri tutarları bu hesaba borç "60 Brüt Satışlar" hesap grubunda ilgili satış geliri hesabına alacak olarak kaydedilir. Ancak, esas faaliyet konusu finansal kiralama olmayan işletmelerce yapılan finansal kiralama işlemiyle ilgili gerçekleşmiş faiz gelirleri, "64 Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Kârlar" hesap grubunda faiz geliri hesabına alacak olarak kaydedilir. 126 Verilen Depozito ve Teminatlar: İşletme tarafından üçüncü kişilere karşı bir işin yapılmasının üstlenilmesi ya da bir sözleşmenin karşılığı olarak geri alınmak üzere verilen depozito ve teminat niteliğindeki nakit değerlerin izlendiği hesaptır. İşleyişi: Bir yıl içersinde geri alınması öngörülen depozito ve teminatlar bu hesabın borcuna kaydedilir, geri alınan depozito ve teminatlar hesabın alacağına kaydedilir. Örnek: İşletme 18.02.2009 tarihinde bir ihaleye katılabilmek için 5.000 TL tutarında bir depozito yatırmıştır. 01.03.2009 tarihinde yapılan ihale işletmede kalmadığı için verilen depozito geri alınıyor.
127 Diğer Ticari Alacaklar Ticari faaliyetler sonucu ortaya çıkan ve diğer ticari alacak hesapların kapsamına girmeyen diğer çeşitli senetsiz ticari alacakların izlandiği hesaptır. İşleyişi: Diğer çeşitli alacaklar ortaya çıktığında bu hesaba borç olarak kaydedilir. Bu alacaklar tahsil edildiğinde hesaba alacak olarak kaydedilir. Yüklə 0,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||