136 Diğer Çeşitli Alacaklar
Ticari bir nedene dayanmayan diğer alacak hesaplarından herhangi birine dahil edilemeyen alacakların izlendiği hesaptır.
İşleyişi: Alacağın ortaya çıkması halinde hesaba borç kaydedilir, tahsili halinde ise alacak kaydedilir.
Örnek: İşletme 20.12.2008 tarihinde 2.500 TL tutarındaki bir demirbaşı veresiye olarak 3 ay vade ile peşin satmıştır. KDV % 8 hariç. 01.02.2009 tarihinde alacağını peşin tahsil etmiştir.
Mad. No
|
AÇIKLAMA
|
BORÇ
|
ALACAK
|
1
|
....................................20.12.2008......................................
136 Diğer Çeşitli Alacaklar Hesabı
255 Demirbaşlar Hesabı
391 Hesaplanan KDV Hesabı
Demirbaşın peşin satılması
|
2.700
|
2.500
200
|
2
|
....................................01.02.2009.......................................
100 Kasa Hesabı
136 Diğer Çeşitli Alacaklar Hesabı
Alacağın tahsil edilmesi
|
2.700
|
2.700
|
BORÇ
|
136 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR HESABI
|
ALACAK
|
2.700
|
2.700
|
|
|
137 Diğer Alacak Senetleri Reeskontu
Bilanço düzenlenirken, bu grupta belirtilen senetli alacakların tasarruf değeri ile değerlenmesini sağlamak üzere alacak senetleri için ayrılan reeskont tutarları bu hesapta izlenir.
İşleyişi: Hesaplanan reeskont tutarları bu hesaba alacak kaydedilirken, 657 Reeskont Faiz Giderleri Hesabına borç kaydedilir. İzleyen dönemde bu hesap borca kaydedilirken, 647 Reeskont Faiz Gelirleri Hesabına alacak yazılarak kapatılır.
Örnek: İşletme 1 Ekim 2008 tarihinde 15.000 TL tutarındaki demirbaşı 17.000 TL ye 4 ay vadeli senet ile satıyor, kdv tutarını peşin alıyor. KDV % 10 hariç.
Mad. No
|
AÇIKLAMA
|
BORÇ
|
ALACAK
|
1
|
....................................01.10.2008......................................
136 Diğer Çeşitli Alacaklar Hesabı
100 Kasa Hesabı
255 Demirbaşlar Hesabı
391 Hesaplanan KDV Hesabı
KDV si peşin senet ile mal satımı
|
17.000
1.700
|
17.000
1.700
|
Senetlerin nominal değerinin tamamı 255 Demirbaşlar Hesabına yazılarak gelir kaydedilmiştir. Senet 4 aylık vadeli olduğundan aylık faizi 500 TL olur. Fakat vadeye göre 3 aylık kısmı 2008 yılına ait, 1 aylık kısmı 2009 yılına aittir. Buradaki 2009 yılına ait olan 500 TL nin 2008 yılı gelirlerinden çıkartılıp 2009 yılına aktarılması gerekir. İşte bu işleme reeskont işlemi denir.
31.12.2008 tarihindeki envanter kaydı:
2
|
....................................31.12.2008......................................
657 Reeskont Faiz Giderleri Hesabı
137 Diğer Alacak Senetleri Reeskontu Hs
Alacak senetlerinin reeskont kaydı
|
500
|
500
|
BORÇ
|
137 DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU HESABI (-)
|
ALACAK
|
|
500
|
|
|
138 Şüpheli Diğer Alacakalr
Ödeme süresi geçmiş bu nedenle vadesi bir kaç defa uzatılmış veya protesto edilmiş, yazı ile birden fazla istenmiş ya da dava veya icra safhasına aktarılmış senetli ve senetsiz ticari olmayan alacakların izlendiği hesaptır.
İşleyişi: Tahsili şüpheli hale gelmiş olan alacaklar bulundukları hesaplardan çıkartılarak bu hesaba borç kaydedilirler. Şüpheli alacağın tahsili veya tahsil edilemeyeceğinin kesinleşmesi durumunda bu hesaba alacak olarak kaydedilirler.
Örnek: İşletme ortağından olan 1.000 TL tutarında bir alacağının ödenmemesi üzerine alacağı dava takibine vermiştir ve bu alacağı şüpheli hale getirmiştir. Fakat şüpheli hale gelen bu alacak daha sonra ödenmiştir.
Mad. No
|
AÇIKLAMA
|
BORÇ
|
ALACAK
|
1
|
....................................Tarih......................................
138 Şüpheli Diğer Alacaklar Hesabı
131 Ortaklardan Alacaklar Hesabı
Alacağın şüpheli hale getirilmesi
|
1.000
|
1.000
|
2
|
....................................Tarih......................................
100 Kasa Hesabı
138 Şüpheli Diğer Alacaklar Hesabı
Şüpheli alacağın tahsili
|
1.000
|
1.000
|
BORÇ
|
138 ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR HESABI
|
ALACAK
|
1.000
|
1.000
|
|
|
139 Şüpheli Diğer Alacaklar Karşılığı
Senetli ve senetsiz şüpheli diğer alacakların tahsil edilememe ihtimalinin kuvvetlenmiş olması halinde, bu tür risklerin giderilmesini sağlamak üzere ayrılan karşılıkları kapsar. Teminatlı alacaklarda karşılık, teminatı aşan kısım için kullanılır. Pasif karakterli bir hesaptır.
İşleyişi: Şüpheli alcaklar için ayrılan tutarlar bu hesabın alacağına yazılırken, ayrılan karşılıklar 654 Karşılık Giderleri Hesabının borcuna yazılır. Karşılık ayrılan alacağın tahsil edilmesinde bu heap borçlandırılarak kapatılırken, 644 Konusu Kalamayan Karşılıklar Hesabı veya 671 Önceki Dönem Gelir ve Karlar Hesabı alacak olarak kaydedilir. Zararın gerçekleşmesi halinde bu heap borçlandırılarak kapatılırken, 138 Şüpheli Diğer Alacaklar Hesabı alacak olarak kaydedilir.
Örnek: İşletme 31.12.2008 tarihinde 6.000 TL tutarında bir ticari faaliyetten olmayan alacağının ödenmediği için dava açmış ve bu alacağı şüpheli hale getirmiştir. Bu alacağın tamamı için karşılık ayrılmıştır. 30.01.2009 tarihinde alacağın tahsili ortadan kalkmıştır yani alacak değersiz hale gelmiştir.
Mad. No
|
AÇIKLAMA
|
BORÇ
|
ALACAK
|
1
|
....................................31.12.2008......................................
138 Şüpheli Diğer Alacaklar Hesabı
136 Diğer Çeşitli Alacaklar Hesabı
Alacağın şüpheli hale getirilmesi
|
6.000
|
6.000
|
2
|
....................................31.12.2008......................................
654 Karşılık Giderleri Hesabı
139 Şüpheli Diğer Alacaklar Karşılığı Hs
Şüpheli alacağa karşılık ayrılması
|
6.000
|
6.000
|
3
|
....................................30.01.2009......................................
139 Şüpheli Diğer Alacaklar Karşılığı Hs
138 Şüpheli Diğer Alacaklar Hesabı
Şüpheli alacağın ve karşılığın kayıtlardan çıkarılması
|
6.000
|
6.000
|
Böylece bu alacak 654 Karşılık Giderleri Hesabında kalarak gider olarak kaydedilmiştir, ve işletmenin gelir tablosunda yer almıştır.
Eğer şüpheli hale getirilen ve karşılık ayrılan bu alacak 30.01.2009 tarihinde ödenmiş ise şöyle kayıt yapılır:
1
|
....................................30.01.2009......................................
100 Kasa Hesabı
138 Şüpheli Diğer Alacaklar Hesabı
Şüpheli alacağın tahsili
|
6.000
|
6.000
|
2
|
....................................30.01.2009......................................
139 Şüpheli Diğer Alacaklar Karşılığı Hs
644 Konusu Kalmayan Karşılıklar Hesabı
Şüpheli alacağın karşılığının gelir yazılması
|
6.000
|
6.000
|
Böylece bu alacak 644 Konusu Kalmayan Karşılıklar Hesabınada yazılarak gelir olarak kaydedilmiştir, ve işletmenin gelir tablosunda yer alacaktır. Bu sayede 654 Hesabı ve 644 Hesabı birbirine dengeleyerek gider veya gelir olmayacaktır.
15 STOKLAR
Bu grup, işletmenin satmak, üretimde kullanmak veya tüketmek amacıyla edindiği, ilk madde ve malzeme, yarı mamul, mamul, ticari mal, yan ürün, artık ve hurda gibi bir yıldan az bir sürede kullanılacak olan veya bir yıl içerisinde nakde çevrilebileceği düşünülen varlıklardan oluşur. Faturası gelmemiş stoklar ilgili bulundukları kalemin içinde gösterilir. Bu grupta yer alan hesaplar aşağıdaki gibidir.
150 İlk Madde ve Malzeme
İşletmelerin üretiminde veya diğer faaliyetlerinde kullanmak üzere aldığı hammadde (ilk madde), yardımcı madde, işletme malzemesi, ambalaj malzemesi ve diğer malzemelerin izlendiği hesaptır.
İşleyişi: İlk madde ve malzemeler satın alındıkları ya da üretildikleri maliyet bedelleri ile bu hesabın borcuna kaydedilir, üretime verildiğinde, tüketildiğinde, satıldığında veya devredildiğinde ise hesabın alacağına kaydedilir.
Örnek: HG işletmesi ekmek ve pasta üretimi ile uğraşmaktadır. İşletme 20.000 TL tutarında un, 1.000 TL tutarında susam, çörek otu, tuz gibi baharat almıştır. Daha sonra 5.000 TL lik unu üretime göndermiştir.
Mad. No
|
AÇIKLAMA
|
BORÇ
|
ALACAK
|
1
|
....................................Tarih......................................
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı
150.01 İlk madde 20.000
150.02 Yardımcı madde 1.000
100 Kasa Hesabı
İlk madde ve malzeme alımı
|
21.000
|
21.000
|
2
|
....................................Tarih......................................
710 D. İlk Madde ve Malzeme Gideri Hesabı
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı
150.01 İlk madde 5.000
İlk maddenin üretime verilmesi
|
5.000
|
5.000
|
BORÇ
|
150 İLK MADDE VE MALZEME HESABI
|
ALACAK
|
21.000
|
5.000
|
|
|
151 Yarı Mamüller
Henüz tam olarak mamul haline gelmemiş ancak direkt ilk madde ve malzeme, direkt işçilik ve genel üretim giderlerinden belli oranlarda pay almış üretim aşamasındaki mamullerin izlendiği hesaptır. Bu hesap maliyet muhasebesi uygulayan işletmelerde kullanılır.
İşleyişi: Maliyet dönemi sonunda direkt ilk madde ve malzeme, direkt işçilik ve genel üretim giderleri tutarları kadar bu hesap borçlandırılırılarak kaydedilir. Üretimi tamamlanan yarı mamüllerin maliyet tutarı bu hesabın alacağı karşılığında ilgili stok hesaplarına aktarılır.
Örnek: HG işletmesi 2009 Şubat ayında 500 adet malın üretimi için 4.000 TL direkt ilk madde ve malzeme gideri ve 3.000 TL direkt işçilik gideri yapmıştır. Malların tamamı tamamlanmıştır.
Mad. No
|
AÇIKLAMA
|
BORÇ
|
ALACAK
|
1
|
....................................Tarih......................................
151 Yarı Mamüllerin Hesabı
711 Direkt İlk Madde ve Malzeme
Giderleri Yansıtma Hesabı
721 Direkt İşçilik Gideri Yansıtma
Hesabı
Yansıtma hesaplarının mamüllere aktarılması
|
7.000
|
4.000
3.000
|
2
|
....................................Tarih......................................
152 Mamüller Hesabı
151 Yarı Mamüllerin Hesabı
Malların tamamlanarak mamüller verilmesi
|
7.000
|
7.000
|
BORÇ
|
151 YARI MAMÜLLER HESABI
|
ALACAK
|
7.000
|
7.000
|
|
|
152 Mamüller
Üretim işletmelerinin çalışmaları sonunda elde edilen ve satışa hazır hale gelen mamullerin izlendiği hesaptır.
İşleyişi: Üretimi tamamlanan mamuller yarı mamüller hesabından alınarak bu hesaba borç kaydedilir. Satılması veya herhangi bir nedenle işletmeden çıkması ile alacaklandırılır.
Örnek: HG işletmesi 2009 Şubat ayında 500 adet malın üretimi için 4.000 TL direkt ilk madde ve malzeme gideri ve 3.000 TL direkt işçilik gideri yapmıştır. Malların hepsi tamamlanmıştır.
Mad. No
|
AÇIKLAMA
|
BORÇ
|
ALACAK
|
1
|
....................................Tarih......................................
151 Yarı Mamüllerin Hesabı
711 Direkt İlk Madde ve Malzeme
Giderleri Hesabı
721 Direkt İşçilik Gideri Yansıtma
Hesabı
Yansıtma hesaplarının mamüllere aktarılması
|
7.000
|
4.000
3.000
|
2
|
....................................Tarih......................................
152 Mamüller Hesabı
151 Yarı Mamüllerin Hesabı
Malların tamamlanarak mamüllere verilmesi
|
7.000
|
7.000
|
BORÇ
|
152 MAMÜLLER HESABI
|
ALACAK
|
7.000
|
|
|
|
153 Ticari Mallar
Üzerinde herhangi bir değişikliğe tabi tutulmadan satılmak amacı ile alınan ticari malların izlendiği hesaptır.
İşleyişi: Satın alınan ticari mallar maliyet bedeli ile bu hesaba borç kaydedilir, aynı zamanda mallar için yapılan alış giderleri de borç olarak kaydedilir. Satılması veya herhangi bir nedenle işletmeden çıkmasında ise maliyet bedeli ile alacak kaydedilir. Aynı zamanda iskonto ve iadelerde de hesap alacak olarak kaydedilir.
Dostları ilə paylaş: |