Dış lastik bak lastik

Didim bak. Didyma

Didius Iulianus, Marcus (d. y. 135 - ö. 1

Haziran 193), 28 Mart - 1 Haziran 193 arasında Roma imparatoru. Varlıklı bir senatörken Praetoria Muhafız Alayı'na ay-

Didius lulianus'un mermer büstü; Uffizi Galerisi, Floransa

Alinari - Art Resource / EB İne

rılacak ödenek için en yüksek parayı önererek imparator olmuştur.

Mediolanum'un (bugün Milano) önde gelen ailelerinden birinin oğluydu. Uzun yıllar boyunca devlet hizmetindeki başarılarıyla sivrildi. Yaklaşık 167'de Mogontiacum'daki (bugün Mainz) lejyon birliklerine komuta ettikten sonra, Galya'nın kuzeydoğusu, Dalmaçya, Aşağı Ren, Bitinya ve Afrika' yı yönetti.

Commodus'un hükümdarlık dönemindeki siyasal çalkantılar sırasında, Mediolanum'a sürüldü. Ama Commodus, 31 Aralık '92 gecesi öldürüldü. Ardılı Pertinax da mart sonlarında imparatorluk muhafızlarınca katledildi. Mediolanum'da bağlantıları olan bir grup senatörün desteklediği Iulianus, tahta çıkabilmek için muhafızlara ölen imparatorun kayınpederinin önerdiğinden daha büyük bir ikramiye önererek imparator oldu ve Senato'ya muhafız alayı eşliğinde gitti. Burada, açık artırmanın sonucuna karşı çıkarak ordunun müdahale etmesini isteyen öfkeli göstericilerle karşılaştı. Kısa süre sonra Tuna'daki lejyonlar İtalya Yarımadasını işgal ederek Iulianus'u öldürdüler ve başkomutanları Lucius Septimius Severus'u imparator ilan ettiler.

Dido, elissa olarak da bilinir, Eski Yunan efsanesine göre Kartaca'nın kurucusu, Tyros kralı Mutto'nun (Belus) kızı ve

Sychaeus'un (Sicharbas) karısı. Dido'nun erkek kardeşi Pygmalion, Sychaeus'u öldürür. Dido, Afrika kıyılarına kaçar ve 1ar- bas'tan aldığı bir parça toprak üstünde Kartaca'yı kurar. Kent kısa sürede gelişir ve Iarbas, Dido ile evlenmek ister. Dido ondan kaçmak için bir odun yığını üstüne çıkarak halkının gözleri önünde kendini yakar. Vergilius Dido'yu, torunları Roma'yı kuran Aineias'm çağdaşı olarak gösterir. Dido, Afrika'ya ayak bastıktan sonra Ainei- as'a âşık olur. Vergilius, Dido'nun intiharını, Jüpiter'in Aineias'a onu terk etmesini emretmesine bağlar. Dido, Virgo Caeles- tis'le yani Kartaca'nın koruyucu tanrıçası Tanit ile özdeşleştirilmiştir.

Didot aİlesİ. basımcı, yayımcı ve hurufat dökümcüsü olarak tanınan Fransız aile. Fransa'da tipografinin gelişiminde çok büyük etkileri olmuştur. Aile mesleğinin kurucusu François Didot (1689-1757), 1713'te, basımcı ve kitap satıcısı olarak Paris'te işe başladı. Özellikle, Abbe Prevost'nun yapıtlarını içeren 20 ciltlik derlemenin yayımcısı olarak tanındı. En büyük oğlu François Ambroise (1730-1804) hurufat tasarımı standardını, kalın ve ince harfler arasında daha belirgin bir ayrım oluşacak biçimde değiştirdi. Hurufat dökümünde, zımba yöntemiyle kalıp yapımında geçerli olan Fournier ölçüm standardını geliştirdi; 72 puntoluk Didot punto sistemi Fransa'da basılı malzemede kullanılan, kolon genişliği ve eni ile belirlenen baskı ölçü birimine uyarlanarak hurufat ölçümü için standart birim kabul edildi. François Ambroise ayrıca, Fransızca hurufat boyutlarım tanımlamada kullanılan parisienne ve petit romain gibi klasik adların kullanımına son vererek, bunları puntolarla belirlenen (örn. 12 punto ya da 24 punto harf) boyutlarına göre ayırt etmeye başladı. 1780'de, İngiliz hurufat dökümcüsü John Baskerville'in kullanmış olduğu türe benzer, yüksek nitelikli, su damgası olmayan bir kâğıt ile baskı yaptı. François Ambroise'm iki oğlundan Pierre (Büyük Pierre diye anılır; 1761-1853) basım- evinin yönetimini sürdürürken, Firmin (y. 1765-1836) babasının geliştirdiği hurufat dökümcülüğüne sahip çıktı. Pierre, övgü toplayan Vergilius, Horatius, La Fontaine ve Racine baskıları yayımladı. Firmin ise Didot yazı karakterini tasarladı ve ayrıca levha biçimindeki baskı kalıplan olan stereo- tipleri icat ederek Fransızca, İtalyanca ve İngilizce kitapların daha ucuz baskılarını yapabildi. Napoleon tarafından imparatorluk dökümhanesinin yöneticiliğine atandı ve yaşamının sonuna değin bu görevde kaldı.

François Didot'nun en küçük oğlu Pierre François (y. 1731-93) hurufat dökümcüsü, yayımcı ve kâğıt imalatçısı olarak çalıştı. Pierre François'nm üç oğlu da aile mesleğini benimseyip sürdürdüler: Mikroskopik karakterleri ile bilinen Henri (1765-1852), hurufat üretiminde sıcak metali uzun matris çubuklarına akıtarak (Polymatype) bir kerede 200'e yakın baskı karakteri dökmeyi başardı; Leger (1767-1829) bir kâğıt yapım makinesi icat etti; Küçük Didot diye adlandırılan üçüncü oğul ise Henri'nin izinden giderek hurufat dökümcüsü oldu.

Firmin Didot emekli olduktan sonra oğulları Ambroise Firmin (1790-1876) ve Hya- cinthe Firmin (1794-1880) işi devraldılar. Yayımcılıkta giriştikleri en önemli iş, Henri Estienne'in derlediği dokuz ciltlik bir The- saurus graecae linguae (1855-59; Yunanca Sözlük) baskısıdır. Yayımladıkları öteki önemli yapıtlar arasında toplam 200 ciltlik Bibliotheque des auteurs grecs (Eski Yunan Yazarları Dizisi), Bibliotheque latine (Latin Edebiyatı Dizisi) ve Bibliotheque française (Fransız Edebiyatı Dizisi) bulunur.

bağlantısı vardır. Denizyoluyla gelen ziyaretçiler, Panormos limanında karaya çıkar ve kutsal yoldan Didyma'ya ulaşırlardı. Kutsal alan İÖ 494'te Persler tarafından yağma edilip yakılana değin, Apollon'un gözdesi bir delikanlı olan Brankhos'un soyundan gelme Brankhosoğullannca (Brank- hidai) yönetilirdi. Kutsal yolun iki yanında da son 2 km boyunca Brankhosoğullarından erkek ve kadınların oturur pozda heykelleri diziliydi. Büyük İskender İÖ 334'te Mile- tos'u aldıktan sonra kehanet merkezinin yönetimi Miletos kentine verildi. Miletos kâhini İÖ 331'de Büyük İskender'i "Zeus'un oğlu" ilan etti.

İÖ 300'de Miletoslular Yunan dünyasının en büyük tapınağının yapımına başladılar. Ölçüleri çok büyük tutulan tapınağın yapımı İS 2. yüzyılın ortalarına değin sürdüğü halde bitirilemedi. Daha sonra içine bir kilise ve başka binalar yapıldı. Bizanslılar, tapınağın içinde bir kışla ile bir garnizon kurdular. Binalar yangınla harap oldu ve tapınak 15. yüzyılda bir deprem sonucu kısmen yıkıldı. Didyma'daki Apollon Tapınağı (Didyma- ıon), Anadolu İon tapmakları arasında en büyük ve en zengin olanıdır. Didyma, kutsal emanetleri, hazineleri, kutsal kuyusu ve kutsal defne korusu ile de tanınırdı.

Apollon Tapmağı ile ilgili ilk araştırmalar, 1834'te Anadolu'yu dolaşan Fransız gezgin Charles Texier ve Halikarnassos'ta kazılar yapan İngiliz arkeolog Charles T. Newton tarafından gerçekleştirildi. İlk kazılarsa 1904'te Berlin Müzesi adına Theodor Wie- gand(*) tarafından başlatıldı ve 1913'e değin sürdürüldü. 1962'den bu yana kazıları Alman Arkeoloji Enstitüsü adına Klaus Tuchelt(*) sürdürmektedir.

Didyma, Ege Bölgesi'nde, Aydın ilinin Yenihisar ilçe merkezinde önemli bir kutsal alan ve Apollon kehanet merkezlerinden biri. Kuzeyindeki Miletos kentiyle deniz

Didyma'daki Apollon Tapınağı

Diatek
İlk Apollon Tapmağı Arkaik dönemde yapılmıştı. Bunu izleyen Helenistik tapınak, eski kalıntılardan yararlanılarak, onun temelleri üstüne kuruldu. Bugün de ayakta olan tapmak İon düzeninde, 6Ü m x 118 m boyutlarında, çift sıra sütunla (dipteros) çevrilidir. Yanlarda 21, cephede 10 sütun bulunur. Sütunlar, değişik biçimleri ve kabartmalı kaideleriyle dikkati çeker. Bu sütunların üstünde çatıyı taşıyan arşitrav blokları, bunların da üstünde akantus ve gorgon başlarıyla süslü bir friz bulunur. Tapınak, anıtsal basamaklar üstünde yükselir. Prona- ctt'tan iki sütunlu bir naos'a (tanrı heykelinin bulunduğu kutsal mekân) geçilir. Bu bölüm, ayaklarla destekli, yüksek duvarlarla çevrili açık bir avlu biçimindedir. Tanrı heykeli, naos'un içindeki küçük naos'ta (naiskos) yer alırdı. İS 2. yüzyıldan sonra Didyma'da yapılan şenlikler Panhelenik bir festivale dönüştü. Ayrıca bak. kâhinlik.