Een uitgave van de Heemkundekring m m. V de Gemeente Schijndel 2003

HONINGTON

Huis de Honington [vm]

Hiermee is de bakkerwinkel bedoeld van de familie van Roessel, thans bakker Toelen Hoofdstraat 100. Van Roessel maakte destijds heerlijke honingpeperkoeken en zo ontstond de naam in de volksmond.

HOOG

Het Hoog (vm); D 1069 - D 1070, D 1075, D 1086

Over het Hoog naar Schijndel...vermoedelijk Hoog Wijbosch.

HOOIBRAAKSESTREPEN

Die Hoeybraecsche Strepen 1426 (FS).

Niet uitgesloten is dat hier de streepverkaveling van de Hoevebraken of de Houbraken/Habraken bedoeld is, de uit strepen bestaande hooilanden in de omgeving van de Beemd (?).

HOOIHAAG

Item een hooijcampke genaemt de Hooijhaeg met nog een kleijn campke daer neffens gelegen groot saemen omtrent twee karren hooijgewas 1778 (RA 169 fol.288v).

Een afgesloten perceel met vnl. beemdhooi.

HOOIHOEVE

Die efterste camp in die Hautert tussen Hoyehove en Reinerscamp 1412 (BP 1187).

Hooi is een nevenvorm van hoog. Bedoeld zijn hier vroonte - of heideterreinen, uitgepaald en aan de ingezetenen verkocht. Daarna werd hierop eventueel een woning opgetrokken (J. Molemans, 426) De Reinerskamp lag in de omgeving van de Baksdijk.

HOOIKAMP

Een perceel genaemt den Hoycamp 20 ½ bunder 1429 (FS)..

Een perceelscomplex met hooilanden.

Halve HOOIKANT

Een perceel lants genaamt den Halven Hoykant inden Lieckendonck 1735 (RA 102 fol.40).

HOOLSTEEG

Die Hoelschestege in Wijbosch 1500 (PAS 417); onder den gehugte Weijbosch die Hoolsteeg 1787 (RA 174 fol.95v); onder den gehugte Weibosch aan de Hoolsteegd 1810 (RA 140 fol.18).

Hool duidt hier op een lager gelegen wegje of steegje of een doorgang bij een waterloop. Het is bepaald niet uitgesloten dat we Hoelse-, Hoolse- en Hulsesteeg als identiek moeten beschouwen en dan zal de locatie wel de Hulzebraak zijn.

HOOSSENKAMP

Zeven akkertjes teelland met houtwas genaamd de Hoossenkamp in de Broekstraat 1801 (RA 136)

Het element 'hose' betekent steel, stang, handvat of spits toelopend gebouwtje (Verwijs en Verdam, 610). Ook is het als znw. bekend onder "lange kousen, broek" (Ned Etym wb, 267). Mogelijk beteft het hier een vormaanduiding van het perceel. Ook is niet uitgesloten dat men de benaming moet afleiden van de bekende (beruchte) familie Hosewol, die zich in deze contreien ophield.
HOP

De Hop N.1880, 1897; A 710 - A 714 (b, w: 51.00)

HOPAKKER(TJES)

Een esthuys met enen ecker aen het Lutteleyndt geheiten den Hopecker 1534 (RA 42 fol.15); den Hopacker op die Oetelaer 1548 (RA 44 fol.43v); den Hopacker inne den Borne gelegen ontrent den Hovel 1573 (RA 52 fol.10); den Hopecker groot vier loopense ende vii roeyen 1603 (RA 60 fol.122); het vierdegedeelte inden Hopecker inde Laristraet 1605 (RA 60 fol.239v); int Hopakkerke 1783 (HH 113); een parseel akkerland genaamt het Hopakkerke onder Elschot 1802 (RA 182); perceel bouwland onder Borne genaamd de Hopakker N.1818; een perceel bouwland onder Elschot in den Neerlandschendijk genaamd het land in Meijssenveld of het Hopakkertje N.1823; een perceel bouwland onder Wei­bosch in het Hoog Weibosch genaamd den Hopakker; bouwland onder Elschot in de Houterd genaamd de Hopakker­tjes N.1829; den Hopakker N.1879, ; D 534 (b: 51.90), E 929 - E 930, E 932 (b, og: 79.90); het Hopak­kertje, N. 1875; A 1133 (b: 20.90).

Zwarte HOPAKKER

Een stuck teulants genoemt int gemeyn den Swarten Hopecker 1642 (RA 72 fol.189).

Meestal verwijst het naamselement ‘zwart’ naar turfwinning, waarbij de zwarte moer vaak van betere kwaliteit is dan de witte; ook ziet men het element verwijzen naar een grensligging {Buiks 1992:29 en 109).

HOPLAND

Het Hopland N.1881, 1885; C 1510 - C 1512 (b, we: 74.58)

HOPVELD(JES)

Het Hopveld onder Borne, Laverdonk en Weibosch 1816 (GA141); het Hopveldje N.1877; de Hopveldjes N.1852; C 97 (b: 32.80)

Hop is (humulus) is een slingerplant, rechtswindend, vooral om wilgen en elzen en in allerlei hakhout. De kliertjes op de schubben der hopbellen bevatten een bittere, olie-achtige stof. Om deze stof wordt de hop (op staken) gekweekt (in ons land thans zo goed als niet meer); ze dient om smaak aan het bier te geven (Geïll. Flora van Nederland 394)
HOPWAAG

Gijsbert Hendrik Smits bezit een huys schoppe brouwhuys brouketel brouwkuyp coelback vaten ende verdere toebehoorten toe de brouwerije behoorende mitsgaders de Hoppewagen hangende uyt huys ende het gewicht daertoe mitsgaders de landerijen hoff boomgaert daer aen liggende groot 36 royen ter plaetse aen de Kercke 1705 (RA 147 fol.16v); huis esthuis hof boomgaard erve met de Hopwage en gewigt daaraan gehorende gelegen onder Lutteleijnde genaand de Hopwage N.1748; verpachting van twee gemeenten Hopwagen aan Adriaan Goyaerts voor ieder 30 gulden 1814 (NA 15 no. 469); een huis erf schuur tuin en weiland van ouds genaamd de Hopwaag te Schijndel in de Lagestraat N.1860; D 109 - D 111 (hu, w: 40.50)

Een waag is een toestel of gebouw om te wegen (weegschaal. Het hopgeld is de accijns, betaald voor het verbruik van hop, hopaccijns, (gruit), (Verwijs en Verdam 587) De vermelding uit 1705 slaat vermoedelijk op de locatie van de schuurkerk aan de Heikantstraat..
HORENS

De Horens N.1879; E 1532, E 1534 (b: 68.10)

Vormaanduiding nl. een smal en spits toelopend perceel. Een synoniem van slijk, mnl. hore (hor), (Schönfeld 51); horne = hoorn 'hoek'. germ. hurnjon duidt een hoek van hoger gelegen land aan, uitspringend in moerassig terrein (Plaatsnamen­boek 89)
HORST

Ex hereditatem die Horst in die Berisacker 1447 (HH 129); eenen camp hoylants de Horst genoemt inde Hardebeemde 1640 (RA 72 fol.63v); een perseel lants genoemt de Horst gelegen in Knoddencamp overt Broeck 1690 (RA 231.3).

Hoge Nieuwe HORST

Land onder Delscot in die Hauterd gemeijnlick genoempt die Hoege Nuwenhorst 1565 (CvB 366)

Vermoedelijk berust deze notatie op een leesfout in het oud schrift....er staat Wouwenhorst in de tekst, overigens wel met hoge en lage als adjectieven..
Lage Nieuwe HORST

Land onder Delscot in die Hauterd gemeijnlick genoempt Lege Nuwenhorst 1565 (CvB 366)

HORSTAKKERS

De Horstakkers onder Weibosch 1816 (GA 141); een perceel bouwland onder Weibosch in de Beemd genaamd de Horstakkers N.1829.

HORSTJE
Dik HORSTJE

Land dat Zetelhorstken bij dat Dichorstken; land dat Dichorst­ken 1394 (BP 1180)

Dik in de betekenis van dicht begroeid. Horst = kreupelhout (A. Kakebeeke, cursus); zandgrond al of niet met laag kreupelhout begroeid of omgeven (WNT 1122)
HORT

Een huijs brauhuijs hoff hofstaet ende erffenisse groot ontrent seven lopensen gelegen in die parochie van Schindel ter stede genaemt dLutte­leijnde mette name genoempt tHort ontrent die Kercke van Schindel geleegen 1571 (CvB 383); een huijs of herberge genoempt het Hort metten hoff en aengelegen erffenisse ontrent sess loopense onder het Lutte­leijnde 1609 (CvB291); huys hoff landerijen daeraen gelegen met sijnen houtwasch rechten ende toebehoorten groot sess loopense onder Lutteleynde aende Kercke van outs genoemt het Hordt 1698 (RA 95 fol.179); 200 gl. uyt huys en lant alhier aende Kercke genaemt van outs het Hort nu bewoont werdende bij Jenneken weduwe van Anthony van der Sande 1717 (RA 99 fol.144).

Het element hor of horde wordt voor soorten vlechtwerk ge­bruikt. (Etym.Wb.der Ned.taal 262); horde = een mat van gevlochten tenen (Verwijs en Verdam 588, 605). Of hebben we hier te maken met een verschrijving van 'hert', een typische herbergnaam in Brabant ?
HOUTBOS

't Houtbosch 1803 (HV)

Een bos waaruit hout (bomen) werden gekapt.
HOUTERD

In de Hautart 1320 (HH 125); drie buunder beemd in die Hautaert bij Liekendonc 1390 (BP 117­8); die Efterste Camp in die Hautert tussen Hoyen­ho­ve en Reinerscamp 1412 (BP 1187); land onder Delschot in die Hauterd gemeijnlick genoempt die Hoege en Lege Nuwenhorst 1565 (CvB 366) – vermoedelijk Wouwenhorst; een perceel lants gelegen in de Hautert groot derdal­ven hont 1662 (RvS 39); de Houtert 1757 (JW); de Houterd N.1832, 1844, 1884; A 439 - A 440 (b: 33.60), A 2247 - A 2250 (hu: 48.00); Houterd 1966 (CS).

Achterste HOUTERD

Een goed in die Efterste Hautart 1389 (BP 1178); de hoeve in die Efterste Hautert 1393 (BP 1180); onder het gehugt Elschot in de Agterste Houtert 1806 (RA 137 fol.88v).

Vermoedelijk is hier de omgeving van de Nonnenbossehoeven bedoeld.
Voorste HOUTERD

Een hoeve (van Claraklooster) in die Vorste Hautart aan de straat 1409 (BP 1186).

HOUTERDSE AKKER

De Houtersche Akker N.1875; A 2259 (b: 61.20).

Is hier de gehuchtakker van de Houterd bedoeld?
HOUTERDSEDIJK

Houterschendijk 1832 (kad); A 2113 - A 2298.