Kimyasal tepkime denklemlerine formüller kullanılarak girilmez
Yapılacak Etkinlikler:
Özet:
KİMYASAL TEPKİMELER
Maddelerin taneciklerinde farklılaşma oluşturan, tamamen farklı ve yeni bir madde oluşturan değişimlere kimyasal değişim denir. Kimyasal değişimle maddelerin hem görünümleri hem de yapıları değişir. Kimyasal bir değişim sonucu yeni bir madde oluşur. Bu nedenle kimyasal değişme olmadan önceki madde ile kimyasal değişim sonucu oluşan madde birbirinden farklıdır. Maddenin renk, koku ve tat gibi ayırt edici özellikleri değişir. Havai fişek gösterisi sırasında renklerin oluşması ve patlama sesinin duyulması, araçlarda kullanılan yakıttan enerji elde edilmesi, canlı vücudunda besinlerden enerji edilmesi, kömürün yanması gibi olaylar birer kimyasal değişimdir.
Farklı maddelerin bir araya gelerek yeni bir maddeyi oluşturma sürecine, başka bir deyişle kimyasal değişimlerin meydana gelme sürecine kimyasal tepkime denir. Kimyasal tepkime sırasında maddelerin yapısında bulunan kimyasal bağlar kırılır (kopar) ve yeni kimyasal bağlar oluşur. Oluşan yeni kimyasal bağ sonucu farklı özellikte yeni bir madde meydana gelir. Kimyasal tepkimeler denklemlerle gösterilir.
Kimyasal tepkimelerde meydana gelen bağ kırılımı ve bağ oluşumu sayesinde yeni madde ya da maddeler meydana gelir. Örneğin suyun oluşmasını sağlayan hidrojen gazı yanıcı, oksijen gazı ise yakıcı bir maddedir. Ancak hidrojen ve oksijen molekülleri arasında meydana gelen kimyasal tepkime sonucu oluşan su, söndürücü bir maddedir. Suyun oluşmasını sağlayan kimyasal tepkimede hidrojen molekülündeki hidrojen atomları ve oksijen molekülündeki oksijen atomları arasındaki kovalent bağlar kopar. Kimyasal bağların kopmasının ardından hidrojen ve oksijen atomları arasında yeni bir kovalent bağ oluşur. Oluşan yeni bağ sonucu da su molekülü meydana gelir.
Kimyasal Tepkime Türleri
Maddelerin oksijen gazı ile kimyasal tepkimeye girerek yeni bir madde meydana getirmeleri sürecine yanma tepkimeleri denir.
Odun, kömür, doğal gaz, petrol ürünleri, kâğıt gibi maddeler yanma sırasında alev oluşturur. Alev oluşturan yanma olaylarına hızlı yanma ya daalevli yanmaadı verilir. Ancak doğada alevsiz veya çok hafif alevle gerçekleşen yanma olayları da vardır. Bu tür yanma olayları yavaş yanma ya da alevsiz yanma olarak adlandırılır. Paslanma olayı yavaş(alevsiz) yanmaya örnektir. Benzer şekilde canlıların vücudunda enerji elde etme sırasında meydana gelen, besin maddelerinin oksijen gazı ile oluşturduğu tepkime de bir alevsiz yanma tepkimesidir.
Nötrleşme Tepkimeleri
Asitler ve bazlar bir araya getirildiğinde kimyasal tepkime meydana getirirler. Bu kimyasal tepkime sayesinde asidin asidik özelliği, bazın da bazik özelliği azalır. Meydana gelen olay bir kimyasal değişim olduğu için tepkimeye giren asit ve baz kendi özelliğini kaybeder. Genellikle asit-baz tepkimeleri sonucunda tuz ve su oluşur.
Asitlerin ve bazların bir araya gelerek etkileşmesine nötrleşme, aralarında meydana gelen kimyasal tepkimeye nötrleşme tepkimesi denir. Adından da anlaşılacağı üzere bu tepkime sonunda nötr olan tuz ve su meydana gelir. Nötrleşme tepkimeleri genel olarak şu şekilde yazılır.
Kimyasal Tepkimelerde Kütle Korunur mu?
Kimyasal tepkime sonucunda maddenin birçok özelliği değişmektedir. Öyle ki tepkimeye giren maddeler kendi özelliklerini kaybederek yeni özellik kazanırlar. Tepkimeye girenlerin yapısındaki kimyasal bağlar kopar ve tepkime sonucunda yeni kimyasal bağlar oluşur. Ancak kimyasal tepkimeler sonucunda girenler kısmında bulunmayan bir atom ürünler kısmında da bulunamaz. Başka bir deyişle tepkime sonunda yeni atom türleri meydana gelemez. Aynı şekilde girenler kısmındaki bir atom türü yok olmaz. Yani girenlerdeki atom sayısı ve türü ürünlerdeki atom sayısı ve türüne eşittir. Hatta atomların toplam elektron sayısı da değişmez. Bu nedenle tepkimeye girenlerin toplam kütlesi, ürünlerin kütleleri toplamına eşittir. Buna kimyasal tepkimelerde kütlenin korunumu adı verilir.
III.BÖLÜM
Ölçme ve Değerlendirme:
*Boşluk dolduralım
*Eşleştirelim Ölçme ve değerlendirme için projeler, kavram haritaları, tanılayıcı dallanmış ağaç, yapılandırılmış grid, altı şapka tekniği, bulmaca, çoktan seçmeli, açık uçlu, doğru-yanlış, eşleştirme, boşluk doldurma, iki aşamalı test gibi farklı soru ve tekniklerden uygun olanı uygun yerlerde kullanılacaktır.
IV.BÖLÜM
Dersin Diğer Derslerle İlişkisi:
1. DÖNEM 2. YAZILISI
V.BÖLÜM
Planın Uygulanmasıyla İlgili Diğer Açıklamalar:
Uygundur
........................
Fen Bilimleri Öğretmeni Okul Müdürü
2018- 2019 EĞİTİM – ÖĞRETİM YILI GAZİ ORTAOKULU 8. SINIFLAR FEN BİLİMLERİ DERSİ GÜNLÜK DERS PLÂNI
I.BÖLÜM
Dersin Adı:
Fen Bilimleri
15.Hafta (24-28 Aralık 2018 )
Sınıf:
8. Sınıf
Ünite No-Adı:
4. Ünite: Madde ve Endüstri
Konu:
Kimyasal Tepkimeler
Önerilen Ders Saati:
1 Saat
II.BÖLÜM
Öğrenci Kazanımları/Hedef ve Davranışlar:
8.4.3.1.Bileşiklerin kimyasal tepkime sonucunda oluştuğunu bilir.
Kimyasal tepkime denklemlerine formüller kullanılarak girilmez
Ünite Kavramları ve Sembolleri:
Kimyasal tepkimelerin oluşumu, kütlenin korunumu
Uygulanacak Yöntem ve Teknikler:
Anlatım, Soru Cevap, Grup Çalışması
Kullanılacak Araç – Gereçler:
Açıklamalar:
Kimyasal tepkime denklemlerine formüller kullanılarak girilmez
Yapılacak Etkinlikler:
Özet:
KİMYASAL TEPKİMLER
Maddelerin taneciklerinde farklılaşma oluşturan, tamamen farklı ve yeni bir madde oluşturan değişimlere kimyasal değişim denir. Kimyasal değişimle maddelerin hem görünümleri hem de yapıları değişir. Kimyasal bir değişim sonucu yeni bir madde oluşur. Bu nedenle kimyasal değişme olmadan önceki madde ile kimyasal değişim sonucu oluşan madde birbirinden farklıdır. Maddenin renk, koku ve tat gibi ayırt edici özellikleri değişir. Havai fişek gösterisi sırasında renklerin oluşması ve patlama sesinin duyulması, araçlarda kullanılan yakıttan enerji elde edilmesi, canlı vücudunda besinlerden enerji edilmesi, kömürün yanması gibi olaylar birer kimyasal değişimdir.
Farklı maddelerin bir araya gelerek yeni bir maddeyi oluşturma sürecine, başka bir deyişle kimyasal değişimlerin meydana gelme sürecine kimyasal tepkime denir. Kimyasal tepkime sırasında maddelerin yapısında bulunan kimyasal bağlar kırılır (kopar) ve yeni kimyasal bağlar oluşur. Oluşan yeni kimyasal bağ sonucu farklı özellikte yeni bir madde meydana gelir. Kimyasal tepkimeler denklemlerle gösterilir.
Kimyasal tepkimelerde meydana gelen bağ kırılımı ve bağ oluşumu sayesinde yeni madde ya da maddeler meydana gelir. Örneğin suyun oluşmasını sağlayan hidrojen gazı yanıcı, oksijen gazı ise yakıcı bir maddedir. Ancak hidrojen ve oksijen molekülleri arasında meydana gelen kimyasal tepkime sonucu oluşan su, söndürücü bir maddedir. Suyun oluşmasını sağlayan kimyasal tepkimede hidrojen molekülündeki hidrojen atomları ve oksijen molekülündeki oksijen atomları arasındaki kovalent bağlar kopar. Kimyasal bağların kopmasının ardından hidrojen ve oksijen atomları arasında yeni bir kovalent bağ oluşur. Oluşan yeni bağ sonucu da su molekülü meydana gelir.
Kimyasal Tepkime Türleri
Maddelerin oksijen gazı ile kimyasal tepkimeye girerek yeni bir madde meydana getirmeleri sürecine yanma tepkimeleri denir.
Odun, kömür, doğal gaz, petrol ürünleri, kâğıt gibi maddeler yanma sırasında alev oluşturur. Alev oluşturan yanma olaylarına hızlı yanma ya daalevli yanmaadı verilir. Ancak doğada alevsiz veya çok hafif alevle gerçekleşen yanma olayları da vardır. Bu tür yanma olayları yavaş yanma ya da alevsiz yanma olarak adlandırılır. Paslanma olayı yavaş(alevsiz) yanmaya örnektir. Benzer şekilde canlıların vücudunda enerji elde etme sırasında meydana gelen, besin maddelerinin oksijen gazı ile oluşturduğu tepkime de bir alevsiz yanma tepkimesidir.
Nötrleşme Tepkimeleri
Asitler ve bazlar bir araya getirildiğinde kimyasal tepkime meydana getirirler. Bu kimyasal tepkime sayesinde asidin asidik özelliği, bazın da bazik özelliği azalır. Meydana gelen olay bir kimyasal değişim olduğu için tepkimeye giren asit ve baz kendi özelliğini kaybeder. Genellikle asit-baz tepkimeleri sonucunda tuz ve su oluşur.
Asitlerin ve bazların bir araya gelerek etkileşmesine nötrleşme, aralarında meydana gelen kimyasal tepkimeye nötrleşme tepkimesi denir. Adından da anlaşılacağı üzere bu tepkime sonunda nötr olan tuz ve su meydana gelir. Nötrleşme tepkimeleri genel olarak şu şekilde yazılır.
Kimyasal Tepkimelerde Kütle Korunur mu?
Kimyasal tepkime sonucunda maddenin birçok özelliği değişmektedir. Öyle ki tepkimeye giren maddeler kendi özelliklerini kaybederek yeni özellik kazanırlar. Tepkimeye girenlerin yapısındaki kimyasal bağlar kopar ve tepkime sonucunda yeni kimyasal bağlar oluşur. Ancak kimyasal tepkimeler sonucunda girenler kısmında bulunmayan bir atom ürünler kısmında da bulunamaz. Başka bir deyişle tepkime sonunda yeni atom türleri meydana gelemez. Aynı şekilde girenler kısmındaki bir atom türü yok olmaz. Yani girenlerdeki atom sayısı ve türü ürünlerdeki atom sayısı ve türüne eşittir. Hatta atomların toplam elektron sayısı da değişmez. Bu nedenle tepkimeye girenlerin toplam kütlesi, ürünlerin kütleleri toplamına eşittir. Buna kimyasal tepkimelerde kütlenin korunumu adı verilir.
III.BÖLÜM
Ölçme ve Değerlendirme:
*Boşluk dolduralım
*Eşleştirelim Ölçme ve değerlendirme için projeler, kavram haritaları, tanılayıcı dallanmış ağaç, yapılandırılmış grid, altı şapka tekniği, bulmaca, çoktan seçmeli, açık uçlu, doğru-yanlış, eşleştirme, boşluk doldurma, iki aşamalı test gibi farklı soru ve tekniklerden uygun olanı uygun yerlerde kullanılacaktır.
IV.BÖLÜM
Dersin Diğer Derslerle İlişkisi:
V.BÖLÜM
Planın Uygulanmasıyla İlgili Diğer Açıklamalar:
Uygundur
........................
Fen Bilimleri Öğretmeni Okul Müdürü
2018- 2019 EĞİTİM – ÖĞRETİM YILI GAZİ ORTAOKULU 8. SINIFLAR FEN BİLİMLERİ DERSİ GÜNLÜK DERS PLÂNI
I.BÖLÜM
Dersin Adı:
Fen Bilimleri
15.Hafta (24-28 Aralık 2018 )
Sınıf:
8. Sınıf
Ünite No-Adı:
4. Ünite: Madde ve Endüstri
Konu:
Asitler ve Bazlar
Önerilen Ders Saati:
3 Saat
II.BÖLÜM
Öğrenci Kazanımları/Hedef ve Davranışlar:
8.4.4.1.Asit ve bazların genel özelliklerini ifade eder
8.4.4.2.Asit ve bazlara günlük yaşamdan örnekler verir.
8.4.4.3. Günlük hayatta ulaşılabilecek malzemeleri asit-baz ayracı olarak kullanır.
Ünite Kavramları ve Sembolleri:
Asit, baz, pH, asit yağmurları, asit yağmurlarına karşı çözüm önerileri
Uygulanacak Yöntem ve Teknikler:
Anlatım, Soru Cevap, Grup Çalışması
Kullanılacak Araç – Gereçler:
Açıklamalar:
Yapılacak Etkinlikler:
Günlük yaşamda kullandığımız asit ve bazları araştırma ve bunlara örnekler vererek örneklerigörsel içerikle birlikte sunma.
Özet:
Asitler ve Bazlar
Günlük yaşamda sıkça karşılaştığımız, temizlik malzemesi olarak kullandığımız, hatta tükettiğimiz yiyecek ve içeceklerin içerisinde bulunan asitlerin bazların faydalarının yanında zararları da bulunmaktadır. Asit ve bazların oluşturabileceği tehlikeli durumları önlemek için özelliklerinin bilinmesi gerekir.
Asit ve Bazların Genel Özellikleri
Sulu çözeltilerinde Hidrojen (H+) iyonu veren maddeler asit olarak adlandırılır. Genellikle asitlerin formül yapısında hidrojen atomu (H) bulunur. Ancak, yapılarında H bulunmadığı hâlde Karbondioksit (CO2), Azot dioksit (NO2) ve Kükürt dioksit (SO2) maddeleri de asittir.
Benzer şekilde sulu çözeltilerinde Hidroksit (OH-) iyonu veren maddeler baz olarak adlandırılır. Genellikle bazların yapısında hidroksit (OH)- iyonu bulunur. Ancak, OH- bulunmayan amonyak (NH3) da bazdır. NH3 susuz baz olarak da adlandırılır.
Günlük yaşamda asit ve bazlar sulu çözeltilerine verdikleri iyonlarla değil de genel özellikleri sayesinde tanınır. Günlük yaşamda asit ve bazları tanımamıza yarayan genel özellikler aşağıda ele alınmıştır.
Asitlerin Genel Özellikleri
Asitlerin sulu çözeltilerinin tadı ekşidir. Tükettiğimiz birçok besinin tadının ekşi olmasının nedeni de içerisinde asit bulundurmasıdır. Örneğin tatları genellikle ekşi olan limon, elma, sirke, çilek gibi besinler asit içeren besinlerdir.
Bazı asitler vücudumuza temas ettiğinde yakıcı ve tahriş edici olabilmektedir. Özellikle, sanayide zaç yağı olarak bilinen ve bazı piller ile araba akülerinde de kullanılan sülfürik asit (H2SO4), temizlik malzemesi olarak kullanılan ve halk arasında tuz ruhu olarak bilinen hidroklorik asit (HCl), halk arasında kezzap olarak bilinen nitrik asit (HNO3) vücutla temas ettiğinde yakıcı ve tahriş edici olabilen kuvvetli asitlere örnektir.
Asitlerin suda iyonlarına ayrılarak çözündüğünden asitlerin sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.
Asitler, vücuda zarar verebildiği gibi mermer gibi yüzeyleri de aşındırarak zarar verebilmektedir. Bu nedenle özellikle mutfaklarda limon, sirke gibi asit içeren maddeler kullanıldığında tezgâhlarda kullanılan mermerlere zarar verebilmektedir.
Maddelerin asit içerip içermediğini tespit etmek için turnusol kâğıdı kullanılmaktadır. Asitler mavi turnusol kâğıdının rengini kırmızıya dönüştürürler.
Günlük yaşamda sıkça karşılaşılan asitler aşağıda verilmiştir.
Bazların Genel Özellikleri
Bazların sulu çözeltilerinin tadı acıdır. Ancak her bazın tadına bakılmaz. Çünkü çok tehlikeli olan bazlar bulunmaktadır.
Bazlar ele kayganlık hissi verirler. Günlük yaşamda kullandığımız sabun ve şampuan gibi temizlik maddeleri baz içermektedir. Ancak bazların çok tehlikeli olanları başka bir ifadeyle çok kuvvetli olanları da vardır. Bu nedenle kuvvetli bazlar vücutla temas ettiğinde vücudu tahriş ederek tehlikeli sonuçlar doğurabilmektedir.
Piyasada sud-kostik olarak bilinen ve lavabo açıcı olarak da kullanılan sodyum hidroksit (NaOH), potas-kostik olarak bilinen potasyum hidroksit (KOH), susuz baz olarak bilinen Amonyak(NH3) ve sönmüş kireç olarak bilinen kalsiyum hidroksit (Ca(OH)2) günlük hayatta kullanılan ve sıkça karşılaşılan bazlardandır. Benzer şekilde temizlik malzemesi olarak kullanılan çamaşır suları ve yüzey temizleyiciler de vücuda zarar verebilecek kuvvetli bazları içermektedir.
Bazlar da asitler gibi suda iyonlarına ayrılarak çözündüğünden elektrik akımını iletir.
Bazlar kırmızı turnusol kâğıdının rengini maviye dönüştürürler.
Günlük yaşamda sıkça karşılaşılan bazlar aşağıda verilmiştir.
III.BÖLÜM
Ölçme ve Değerlendirme:
*Boşluk dolduralım
*Eşleştirelim Ölçme ve değerlendirme için projeler, kavram haritaları, tanılayıcı dallanmış ağaç, yapılandırılmış grid, altı şapka tekniği, bulmaca, çoktan seçmeli, açık uçlu, doğru-yanlış, eşleştirme, boşluk doldurma, iki aşamalı test gibi farklı soru ve tekniklerden uygun olanı uygun yerlerde kullanılacaktır.
