Fənni üzrə

Kalaşnikov avtomatının(AK-74M) təyinatı, quruluşu və döyüş xassələri. İlk avtomat XIX – XX asrin əvvəllərində yaradılıb.İlk avtomat tipli tüfəng ABŞ – da 1936 ildə “M - 1” 1937 – 38 illərdə “Conson və Pederson” qardaşlarının istehsal etdikləri “X- 29” avtomatı olmuşdur.SSRİ – də ilk avtomat 1938 ildə Rus ustası Tokarevin “SVT -38” və “AVS – 36” maqazinin tutumu 10 patron olan avtomat istehsal olundu. II Dünya müharbəsində isə “PPŞ - 41” (SSRİ) avtomatları istehsal olundu.(7,62mm) 1947 ildə Mixayıl Kalaşnikovun istehsal etdiyi AK- 47 avtomatı,1960 – 1970 illərdə isə AKM,AK – 74 avtomatları Rusiyanın Tula şəhərində istehsal olunub. Dünyada ən effektli silah kimi tanınır.Dünyanın 70% - i bu silahla silahlanıblar. Silah istehsalına görə Rusiya dünyada I və II yerləri bölüşdürür. Kalaşnikov avtomatlarının alıcıları Yaxın və Uzaq Şərq,Ərəb və Afrika ölkələri,Mərkəzi və Şərqi Avropa ölkələri,Orta və Uzaq Asiya ölkələri,MDB dövlətləridir. Kalaşnikov avtomatı AK-74M - fərdi silahdır, düşmənin canlı qüvvəsini məhv etmək üçündür. Əlbəyaxa döyüşdə avtomatla süngü – bıcaq taxılır. Avtomatdan 2 cür atəş açmaq olar:

• 
  Avtomatik atəş
  
• 
  Tək – tək atəş.
  

Atıcı silahların döyüş xassələri aşağdakı kimidir:

AKM AKSU –74 AK- 74M AKS - 74

1.Çapı (mm) 7,62 5,45 5,45 5,45

2.Nişangah uzunluğu 1000 500 1000 1000

- Yer hədəfinə 500 500 500 500

- Göy hədəfinə 400 300 800 800

3.Düzünə atəş (m)

- Döş hədəfinə 350 325 440 420

- Qaçan hədəfinə 525 400 625 615

4.Atəş tempi (d\at) 600 600 600 600

5.Atəşin sürəti fasiləsiz fasiləsiz fasiləsiz fasiləsiz

6.Növbələrlə atəş 100 100 100 100

7.Tək – tək atəş 40 40 40 40

8.Çəkisi (kq) 4,3 3,2 3,6 3,6

9.Süngü – bıcaq(qr) 370 370 370 370

10.Patronların sayı(ədəd) 30 30 30 30

11.Güllənin uçuş məs.(m) 3 km 1km 3km 3km

12.Güllənin təsiret. məs.(m) 1,5km 0,5km 1,5km 1,5km

13.Güllənin sürəti (m\s) 715 m\s 825 m\s 800m\s 800m\s

14.Yivlərin sayı 4 4 4 4

Avtomatın quruluşu aşağdakı kimidir:

• 
  lülə,lülə qutusu,nişangah tərtibatı və qundaq
  
• 
  lülə qutusunun qapağı
  
• 
  çaxmaq çərcivəsi və qaz porşeni
  
• 
  çaxmaq
  
• 
  qaz borusu
  
• 
  lülə üstlüyü
  
• 
  lülə yatağı
  
• 
  daraq
  
• 
  süngü- bıcaq,EAL,qayış və çanta
  
• 
  qaytarıcı mexanizmi
  
• 
  buraxıcı – zərbə mexanizmi
  

Avtomatın sökülməsi masa üzərində və ya təmiz döşənək üzərində yerinə yetirilir.Hissə və mexanizmlərin sökülməsi ardıcıllığı üzrə yerləşdirilir.Bu zaman ehtiyatlı olmaq, hissələri bir-birindən aralı söküb yığmaq zamanı güc, zərbə tətbiq etmək olmaz. Avtomat tam və ya natamam sökülə bilər. Avtomatın tam sökülməsi aşağıdakı hallarda ola bilər:

• 
  çox çirklənən hallarada
  
• 
  yağışın altında olarkən
  
• 
  qumlu və qarlı yerlərdə qalarkən
  
• 
  təmir vaxtı
  
• 
  başqa növ yağla yağlanarkən
  

Avtomatın natamam sökülməsi aşağıdakı kimidir:

• 
  darağı çıxartmaq
  
• 
  sol əllə avtomatı qundağın boynundan və ya lülə yatağından, sağ əllə isə daraqdan tutub baş barmaqla darağın rəzəsini basmaq
  
• 
  darağın aşağı hissəsini bir qədər irəli verməklə onu avtomatdan ayırmaq
  
• 
  xəzinədə patron olmadığını yoxlamaq
  
• 
  lülə qutusu qapağını çıxartmaq
  
• 
  çaxmaq çərçivəsindəki qaytarıcı mexanizmi çıxartmaq
  
• 
  sünbəni çıxartmaq
  
• 
  qaz borusunu lülə üstlüyü ilə birlikdə ayırmaq
  
• 
  penalı çıxartmaq
  

Avtomatı yığarkən onun bütün mexanizmlərini ardıcıllıqla yığmaq lazımdır.