FiKRİ haklar ders Notları
Yüklə 0,54 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 8.4. Sözleşmeler
- M. Kaan DERİCİOĞLU
8.3. İnternet alan adlarıTicaretin elektronik ortama taşınması, internetin düşünülemeyen bir hızla gelişmesi sonucunda, elektronik ticaretin araçları olan web siteleri ve internet alan adları da önemli duruma gelmiştir. İyi organize edilmiş web siteleri ve elektronik posta ile haberleşmede kullanılan internet alan adları işletmelerin rekabet gücünün etkileyen unsurlar arasına girmiştir. İnternet alan adlarının korunması konusunda bazı ülkeler yasal düzenleme yapmış, Türkiye’nin de içinde bulunduğu bazı ülkeler bu konuda geç kalmıştır. İnternet alan adlarını düzenlenmesi ile ilgili Uluslararası Kuruluşların uygulamaları (ICAAN ve WIPO) genellikle benimsenmektedir. İnternet Alan Adları (Internet Domain Name) kayıt işlemleri Türkiye’de ODTÜ tarafından yürütülmektedir. İnternet alan adlarının özelliği ve niteliği markalardan farklı olmasına rağmen, internet alan adları marka olarak tescil edilebilmektedir. (https://www.nic.tr/) 8.4. SözleşmelerFikri haklar alanında, fikir ürünü sahipleri ile fikir ürününden ekonomik olarak yararlanacak kişiler arasındaki ilişkiler, sağlıklı bir korumanın sağlanması bakımından, önemlidir. Fikir ürünleri üzerindeki manevi ve ekonomik hakların kullanılması yazılı kuralları gerektirir. Örneğin eser sahibi, eserinin kamuya sunulması, çoğaltılması, yayınlanması, işlenmesi, temsili vb. eylemler konusunda karar verme yetkisine doğal olarak sahiptir. Eser sahibi bu yetkisini yalnız yazılı şekilde kullanabilir. Sözlü olarak yapılan işlemlerin geçerliliği yoktur. Söz konusu olay, eğer hizmet veya iş görme sözleşmeleri sırasında özel olarak düzenlenmemiş ise, buluşlar, endüstriyel tasarımlar ve diğer sınaî hakların kullanılması aşamalarında da benzer kurallar geçerlidir. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nda “Hukuki işlemler, yazılı şekle tabidir” ifadesi, bu konuya açıklık getirmek amacıyla kullanılmıştır. (6769 sayılı Kanunu Madde 148 Fıkra 4) 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun 52 inci maddesi, hakların kullanılmasının yazılı şekle tabi olduğunu belirtmektedir. Bilindiği gibi, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu 1952 yılında yürürlüğe girmiş ve 1910 Telif Hakkı Kanunu yürürlükten kalkmıştır. Aradan elli beş yıl geçtiği halde, eser sahibinin hakkı veya eser hakkı karşılığı “telif hakkı” terimi günümüzde de kullanılmaktadır. Eser sahibi ile bir yayıncı arasında eserin yayını öncesinde yapılacak yayın sözleşmesinde “tüm telif hakları devir edilmiştir.” vb. ifadelerin, mevcut yasa karşısında hiçbir geçerliliği yoktur. 5846 sayılı yasa, devir edilecek mali hakların belirtilmesini koşul olarak belirlemiştir. Yapılacak yayın sözleşmesinde, eserin çoğaltılması, yayınlanması, işlenmesi, temsili, ses veya görüntü araçlarıyla kamuya iletimi haklarından hangisinin devir edildiği veya geçici bir süre ve koşulla verildiği, belirtilmelidir. Örneğin, (.....................adlı eserin çoğaltılması ve yayınlanması hakları .................................... sürede ödenecek ......................TL bedel karşılığı ........................ ya devir edilmiştir. Söz konusu hakları devir alan, eserde değişiklik yapamaz ve diğer mali hakları kullanamaz. Eserde değişiklik ve düzeltme yapma hakkı eser sahibine aittir) vb. ifadeler kullanılmalıdır. Sınai haklarla ilgili yasal düzenlemede “Sözleşmede aksi kararlaştırılmamışsa ” şeklinde yer alan ifadeler, sözleşme serbestisini vurgulamaktadır. Bir şirketin ARGE biriminde araştırma mühendisi olarak çalışacak bir kişi ile çalıştıran şirket arasında, ARGE sonucu ortaya çıkacak buluşlarda patent hakkının kime ait olacağı düzenlenebilir ve yazılanlar taraflar arasında geçerli olur. Eğer bu konu belirtilmemiş ise, ortaya çıkacak buluşlarda hak sahibinin çalıştıran olacağına ilişkin genel kurallar geçerli olacaktır. Fikri haklar alanı, çok geniş bir alan olduğu için, her somut olay için, o somut olaydaki beklentilere uygun çözüm üretilmesi ve özel sözleşmeler yapılması gerekmektedir. Bu nedenle, “şu konu için şu tür sözleşme uygulanır” gibi genelleme yapmak amaca uygun değildir ve çözüm yerine çözümsüzlük doğurabilir. Anlaşmalar için bazı örneklerin başlıkları aşağıda belirtilmiştir:
Kaynaklar
Okumak için Öneriler: http://www.kaandericioglu.com/fikri-haklar/ Fikri Haklar Kılavuzu, http://www.iso.org.tr/sites/1/upload/files/5-Fikri_Haklar-225.pdf What is Intellectual Property, WIPO Publication No. 450(E) http://www.wipo.int/edocs/pubdocs/en/intproperty/450/wipo_pub_450.pdf Inventing The Future, WIPO Publication No. 917(E) http://www.wipo.int/edocs/pubdocs/en/sme/917/wipo_pub_917.pdf WIPO Intellectual Property Indicators http://www.wipo.int/edocs/pubdocs/en/wipo_pub_941_2014.pdf Dr Özgür Öztürk, Türk Hukukunda Patent Verilebilirlik Şartları http://ulusaltezmerkezi.com/turk-hukukunda-patent-verilebilirlik-sartlari/ Patent – Faydalı Model Başvuru Kılavuzu, Türk Patent Yayını, 2017 http://www.turkpatent.gov.tr/TurkPatent/resources/temp/522B990B-E529-4378-8287-66E77494B4FA.pdf Patent Teaching Kit, European Patent Office Publication http://www.oepm.es/cs/OEPMSite/contenidos/PDF_Varios/Leaflet%20_EPO_patent_teaching_kit.pdf IP Teaching Kit 1, European Patent Office Publication https://www.epo.org/learning-events/materials/kit.html Av Onur Ünal, Patent Hukukunda İstemler, Yüksek Lisans Tezi, 2008 http://openaccess.bilgi.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11411/422/Patent%20Hukukunda%20istemler%20.pdf?sequence=1 Doç. Dr. Nuşin AYİTER, İhtira Hukuku, Ankara 1968 Sınai Mülkiyet Kanunu, 2017 http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6769.pdf ÖZGEÇMİŞ
Ankara Patent Bürosu Kurucu Ortağı ve Yönetim Kurulu Başkanı, ODTÜ Öğretim Görevlisi TOBB Türkiye Patent ve Marka Vekilleri Meclisi Başkanı Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fizik Mühendisliği Öğretim Görevlisi 1964 yılından günümüze kadar fiilen fikri haklar alanında Patent ve Marka Vekili olarak çalışan M. Kaan DERİCİOĞLU, DPT bünyesinde kurulan Patent Kanunu ve Türk Patent Enstitüsü Kuruluş Kanunu Hazırlık Özel İhtisas Komisyonu’nda Raportörlük ve Başkan Vekilliği yapmıştır. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü ve Bilgi Üniversitesi'nde Fikri Haklar alanında Lisans ve Yüksek Lisans dersleri vermiştir. Sabancı Üniversitesi Girişimci Geliştirme Programı kapsamında öğretim elemanı olarak ve İstanbul Teknik Üniversitesi Genç Girişimci Geliştirme Programı (G3P) kapsamında Danışma Kurulu Üyeliği ve Öğretim Görevlisi olarak çalışmıştır. AIPPI - Uluslararası Fikri Hakları Koruma Birliği, PEM - Patent ve Marka Vekilleri Derneği, ICC – Milletlerarası Ticaret Odası, İSO KATEK- İstanbul Sanayi Odası Kalite Teknoloji İhtisas Kurulu, UİG - Ulusal İnovasyon Girişimi, İnovasyon Derneği, Araştırma ve Geliştirme Mühendisleri ve Yöneticileri Derneği, TOBB Türkiye Patent ve Marka Vekilleri Meclisi, Türk Patent ve Marka Kurumu, Ege Üniversitesi EBİLTEM ve Ankara Üniversitesi TTO Danışma Kurulu üyesidir. TOBB bünyesinde kurulan Türkiye Patent ve Marka Vekilleri Meclisi Başkanlığı görevine, Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri Ulusal Mobilya Tasarım Yarışması ve TET Ar-Ge Proje Baharında Jüri Üyeliğine seçilmiştir. 2011 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen İstanbul Taksi Yarışması’nda Fikri Haklar Danışmanı olarak görevi yapmıştır. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü, Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fizik Mühendisliği Bölümünde Öğretim Görevlisi olarak ders vermektedir. Fikri Haklar Kılavuzu, Marka Nedir Nasıl Korunur, Fikri Haklar Sözlüğü, Buluşlar ve Patent Sistemi, vb. yayınları bulunmaktadır. www.ankarapatent.com www.kaandericioglu.com kaan.dericioglu@ankarapatent.com mkaan@metu.edu.tr 0532 614 1212
1[] Prof. Dr. Oliver Goodenough, University of Vermont, Konferans Sunumu, Milli Kütüphane Konferans Salonu, Ankara, 09.06.1993. 2[] Universal declaration of human rights Article 27. (1) Everyone has the right freely to participate in the cultural life of the community, to enjoy the arts and to share in scientific advancement and its benefits. (2) Everyone has the right to the protection of the moral and material interests resulting from any scientific, literary or artistic production of which he is the author http://www.un.org/en/documents/udhr/index.shtml İnsan hakları evrensel bildirgesi Madde 27. (1) Herkes, toplumun kültürel yaşamına serbestçe katılmak, güzel sanatlardan yararlanmak, bilimsel gelişmeye katılmak ve bundan serbestçe yararlanmak hakkına sahiptir. (2) Herkesin, sahibi bulunduğu her türlü bilim, edebiyat ve sanat ürünlerden kaynaklanan maddi ve manevi çıkarlarının korunmasına hakkı vardır. http://www.unicef.org/turkey/pdf/_gi17.pdf 3[] Günümüz Türkçesine uyarlanmıştır. 4[] 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununda “tiplemeler” olarak belirtilmiştir. 5[] Copyright protection shall extend to expressions and not to ideas, procedures, methods of operation or mathematical concepts as such. (TRIPS Article 9/2.) Kaynak: Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights http://www.wto.org/english/docs_e/legal_e/27-trips.pdf WIPO: Are ideas, methods or concepts protected by copyright? Copyright protection extends only to expressions, and not to ideas, procedures, methods of operation or mathematical concepts as such. (Article 2) Kaynak: WIPO Copyright Treaty. http://www.wipo.int/treaties/en/ip/wct/trtdocs_wo033.html 6[] (... hususiyet kavramını saptamak için her türlü güzel veya çirkin gibi estetik yargıdan sıyrılmak ve hususiyeti “tek olmak”, “var olandan başka olmak” olarak anlamak zorundayız) Prof. Dr. Nuşin AYİTER, Fikri Haklar Ders Notları, Ankara 1978, sayfa 7 7[] Intellectual property is divided into two categories: Industrial Property includes patents for inventions, trademarks, industrial designs and geographical indications. Copyright covers literary works (such as novels, poems and plays), films, music, artistic works (e.g., drawings, paintings, photographs and sculptures) and architectural design. Rights related to copyright include those of performing artists in their performances, producers of phonograms in their recordings, and broadcasters in their radio and television programs. 8[] Özgün, “original” karşılığı olup, “taklit olmayan” anlamındadır. 9[] 6012 sayılı yeni TTK da yer alan haksız rekabet hükümlerinde tescilsiz markaların korunması konusu tartışılır nitelikte sunulmuştur. Yürürlüğe girişi altı yıl olan bu hükümlerin yorumu zamanla netleşecektir. 10[] (... hususiyet kavramını saptamak için her türlü güzel veya çirkin gibi estetik yargıdan sıyrılmak ve hususiyeti “tek olmak”, “var olandan başka olmak” olarak anlamak zorundayız) Prof. Dr. Nuşin AYİTER, Fikri Haklar Ders Notları, Ankara 1978, sayfa 7. 11[] Sinema oyuncuları eser sahipleri arasında yer almamaktadır. 12[] 6769 sayılı SMK madde 109’da, patent istemek hakkının, buluşu yapana veya onun haleflerine ait olduğu ve başkalarına devir edilebileceği belirtilmiştir. Burada dikkat edilecek konu buluşa patent istemek hakkının devridir. Bu ifadeden buluş sahipliğinin devri anlaşılmamalıdır. 13[] Adli para cezası Mahkeme tarafından hükümlünün bir miktar parayı devlet hazinesine ödemesine karar verilmesidir. Adli para cezası ile idari para cezasını karıştırmamak gerekir, adli para cezasına yalnızca mahkemeler hükmedilebilir. Diğer resmi kurumlarının verdiği para cezaları idari para cezasıdır. 14 () WTO-TRIPS: Article 10 Computer Programs and Compilations of Data 1. Computer programs, whether in source or object code, shall be protected as literary works under the Berne Convention (1971). 15 [] Bazı ülkelerde “supplementary protection” olarak uygulanan yapıda, patent başvuru tarihinden başlayan beş yıl içinde ilaçlara ruhsat alınış süresi 20 yıllık korumaya eklenmektedir. 16 [] Not: Buluşlarda 12 ay olan bu süre, marka ve tasarım başvurularında 6 aydır. Genellikle karıştırılan ve hak kayıplarına yol açan bu konuya dikkat edilmelidir. 17 [] Avrupa Patenti Sözleşmesi Türkiye’nin de üyesi olduğu bir bölgesel sözleşme olup, Avrupa Birliği düzenlemesi değildir. 18 [] 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu, “Endüstriyel Tasarım” yerine yalnız “tasarım” terimini kullanmıştır. 19 [] FSEK madde 4 son fıkra: “Krokiler, resimler, maketler, tasarımlar ve benzeri eserlerin endüstriyel model ve resim olarak kullanılması, düşünce ve sanat eserleri olmak sıfatlarını etkilemez.” 20 [] 6769 sayılı Kanunun 5/1-ç bendi hükmü olan “aynı veya ayırt edilemeyecek kadar benzer işaretler” dışındaki konular. 21 [] Hayri DERİCİOĞLU, Marka Mevzuatımız ve Tatbikatı Cilt 1 Mevzuat, sayfa 293. 22 [] Article 8 Trade Names A trade name shall be protected in all the countries of the Union without the obligation of filing or registration, whether or not it forms part of a trademark. Yüklə 0,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|