1Su tutma kapasitesi
Ek-III
Şekil 1
Toprak içerisindeki kimyasalların dönüşümlerini çalışmak için akış yollu aygıt örneği (1)(2)
1: iğneli subap vanası
2: su içeren gaz yıkama şişesi
3: ultra-membran (sadece steril şartlarda) gözenek büyüklüğü 0,2 µm
4: toprak metabolizması kabı (aerobik olmayan ve çeltik tarlası koşullarında sadece su ile doyurulmuş olarak)
5: organik uçucu bileşikler için etilen glikol tuzak
6: bazik uçucu bileşikler için sülfürik asit tuzağı
7, 8: CO2 ve diğer asidik uçucular için sodyum hidroksit tuzağı
9: akış ölçer
Şekil 2
Toprak içinde kimyasalların dönüşümlerini çalışmak için biyometre tip kap örneği(3)
(1) Guth, J.A. (1980). The study of transformations. In Interactions between Herbicides and the Soil (R.J. Hance, Ed.), Academic Press, 123-157.
(2) Guth, J.A. (1981). Experimental approaches to studying the fate of pesticides in soil. In Progress in Pesticide Biochemistry. D.H. Hutson, T.R. Roberts, Eds. J. Wiley & Sons. Vol 1, 85-114.
(3) Anderson, J.P.E. (1975). Einfluss von Temperatur und Feuchte auf Verdampfung, Abbau und Festlegung von Diallat im Boden. Z. PflKrankh Pflschutz, Sonderheft VII, 141-146.
C.24. SULU TORTU SİSTEMLERİNDE AEROBİK VE ANAEROBİK DÖNÜŞÜM
-
YÖNTEM
Bu yöntem OECD TG 308 (2002) yönteminin bir benzeridir.
-
Giriş
Kimyasallar sığ ve derin yüzey sularına, doğrudan uygulama, püskürtme ile sürüklenme, kaçak, direnaj, atık boşaltımı, endüstriyel, evsel ve tarımsal atıklar, atmosferik birikme gibi yollarla girebilir. Bu test yöntemi, sulu tortu sistemlerinde organik kimyasalların aerobik ve aerobik olmayan dönüşümlerinin belirlenmesi için bir laboratuvar metodu tanımlar. Varolan yönergelere (1)(2)(3)(4)(5)(6) dayandırılır. 1995 yılında İtalyanın Belgirate şehrinde yapılan Toprak/Tortu seçimi ile ilgili bir OECD uygulamalı seminerinde, bu testte kullanılan tortuların bilhassa tipi ve sayısı üzerinde mutabakata varılmıştır. Bu uygulamalı seminerde, aynı zamanda ISO yönergesi (8) temel alınarak, tortu örneklerinin toplanması, ele alınması ve depolanması ile ilgili gereklilikler belirlenmiştir. Suya doğrudan uygulanarak veya yukarıda açıklanan yollarla, sulu ortamlara ulaşma eğiliminde olan kimyasallar için bu gibi çalışmalara ihtiyaç vardır.
Doğal sulu tortu sistemlerinde, üst su fazında şartlar, çoğu kez aerobiktir. Derin tortu çoğunlukla aerobik değilken, tortunun yüzey tabakası ya aerobik (oksijenlendirilmiş) yada aerobik olmayabilir (oksijensiz). Bu olasılıkların tümü, hem aerobik hem de aerobik olmayan testle bu belgede açıklanmıştır. (Aerobik test, aerobik olmayan değişken kısmın altında yatan aerobik tortunun üzerindeki bir su kolonunu taklit eder.) Aerobik olmayan test, tamamen aerobik olmayan su-tortu sistemlerini taklit eder. Eğer koşullar bu gerekliliklerden belirgin bir şekilde sapmayı gerekli kılıyorsa, örneğin test maddesine maruz kalmış tortu özü ve tortuyu kullanırken, bu amaçla diğer metotlar kullanılabilir.
-
Tanımlar ve birimler
Her durumda Uluslararası Standart Birimler (SI) kullanılmalıdır.
Test maddesi: Ana veya dönüşüm ürünleri ile ilgili, herhangi bir madde.
Dönüşüm ürünleri: CO2 ve bağlı kalıntıları da içeren test maddesinin biyotik (canlılara ait) ve abiyotik (canlı olmayanlara ait) dönüşüm reaksiyonlarından elde edilen tüm maddeler.
Bağlı kalıntılar: “Bağlı kalıntılar” ekstraksiyon sonrası toprak, bitki veya hayvanda, ana madde ve metabolit şeklinde matriks içinde kalmakta ısrar eden maddeleri simgeler. Ekstraksiyon metodu bileşikleri ve matriksin yapısını büyük ölçüde değiştirmemelidir. Bağın doğası matriks-değişim ekstraksiyonu ve gelişmiş analitik metotlar ile aydınlatılabilir. Bugüne kadar, örneğin, kovalent, iyonik ve tutucu bağlar gibi bağlanma şekilleri bu yolla tanımlanmıştır. Genel olarak, bağlı artıkların oluşumu biyolojik erişilirliği ve kullanılabilirliği belirgin bir biçimde azaltır (10) [IUPAC 1984 (11) ‘den değiştirilerek] .
Aerobik dönüşüm: (yükseltgen): Moleküler oksijen varlığında gerçekleşen reaksiyonlar (12).
Aerobik olmayan dönüşüm: (indirgen): Moleküler oksijen olmadan gerçekleşen reaksiyonlar (12).
Doğal sular: göletlerden, nehirlerden, akıntılardan vs. elde edilen yüzey suları.
Tortu: Mineral ve organik kimyasal bileşenlerin bir karışımı, ve son olarak yüksek karbon ve azot içerikli ve yüksek molekül kütlesine sahip bileşikler içeren bir karışımıdır. Doğal sularla biriktirilir ve suyla bir ara yüz oluşturur.
Mineralleşme: Aerobik koşullarda bir organik bileşiğin tamamen CO2 ve H2O’ ya ve aerobik olmayan koşullarda tamamen CH4, CO2 ve H2O’ ya bozunmasıdır. Bu test yönteminun içeriğinde, radyoaktif olarak işaretlenmiş bileşik kullanıldığında, mineralleşme, sırasıyla uygun miktarda 14CO2 veya 14CH4 salınımı ile işaretlenmiş bileşik nicel olarak yükseltgenirken veya indirgenirken, molekülün büyük oranda bozunması anlamına gelir.
Yarı Ömür: t0,5, dönüşüm birinci dereceden kinetik ile tanımlandığında, test maddesinin %50 dönüşümü için geçen zamandır; yarı ömür başlangıç konsantrasyonundan bağımsızdır.
DT50 (Kaybolma zamanı 50): Test maddesinin ilk derişiminin %50 oranında azaltılması içinde geçen zamandır.
DT75 (Kaybolma zamanı 75): Test maddesinin ilk derişiminin %75 oranında azaltılması içinde geçen zamandır.
DT90 (Kaybolma zamanı 90): Test maddesinin ilk derişiminin %90 oranında azaltılması içinde geçen zamandır.
-
Referans maddeler
Referans maddeleri dönüşüm ürünlerinin spektroskopik ve kromatografik olarak tanımlanması ve miktarlarının belirlenmesi için kullanılmalıdır.
-
Test maddesi hakkında bilgi
İşaretlenmemiş veya izotop ile işaretlenmiş test maddesi, işaretlenmiş madde tercih edilmesine rağmen dönüşüm hızını ölçmek için kullanılabilir. Dönüşümün seyir şekli ile ilgili çalışmalarda işaretlenmiş maddenin kullanılması kütle dengesini belirlemek için gereklidir. 14C ile işaretleme gereklidir, fakat 13C, 15N, 3H, 32P gibi diğer izotopların kullanımı da faydalı olabilir. İşaretleme, mümkün oldukça molekülün en kararlı kısmına veya kısımlarına yerleştirilmelidir1. Test maddesinin kimyasal ve radyokimyasal saflığı en az %95 olmalıdır.
Testi gerçekleştirmeden önce, Test maddesi ile ilgili aşağıdaki bilgiler mevcut olmalıdır.
sudaki çözünürlük (Metod A.6);
Organik çözücülerdeki çözünürlük;
Buhar basıncı (Metod A.4) ve Henry yasası sabiti;
n-oktanol/su dağılma katsayısı (Metod A.8);
Adsorpsiyon katsayısı (Kd, Kf veya Koc, uygun olduğunda) (Metod C.18);
Hidrolizi (Metod C.7);
Ayrışma sabiti (pKa) [OECD yönergesi 112] (13);
test maddesinin kimyasal yapısı ve izotop işaretlemelerin yeri ve yerleri, eğer uygunsa.
Not: Bu ölçümlerin yapıldığı sıcaklık rapor edilmelidir.
ve test maddesinin mikro organizmalar üzerindeki toksisitesini, kolay ve/veya doğal biyolojik bozunabilirliği, toprak içindeki aerobik ve aerobik olmayan dönüşüm, verilerini içeren diğer gerekli bilgiler.
Test maddesinin ve sudaki ve tortudaki dönüşüm ürünlerinin tanımlanması ve miktarının belirlenmesi için analitik metotlar (ekstraksiyon ve temizleme metotlarını içeren) mevcuttur (Bakınız bölüm 1.7.2).
-
Test yönteminin ilkesi
Aerobik ve aerobik olmayan sulu tortu (bakınız Ek-I) sistemlerini kullanan, bu testte tanımlanan yöntem aşağıdakilere imkan verir:
Su-tortu sisteminde, test maddesinin dönüşüm oranının ölçümüne,
Tortuda, test maddesinin dönüşüm oranının ölçümüne,
Test maddesinin ve/veya dönüşüm ürünlerinin mineralleşme oranının ölçümüne (14C ile işaretlenmiş test maddesi kullanıldığında)
su ve tortu fazı içinde, dönüşüm ürünlerinin tanımlanması ve miktarının belirlenmesi, kütle denkliğini de içerecek şekilde (işaretlenmiş test maddesi kullanıldığında),
sabit sıcaklıkta ve karanlıkta (örneğin, deniz yosunu gelişiminden kaçınmak için) inkübasyon periyodunda, iki faz arasındaki test maddesinin ve dönüşüm ürünlerinin dağılımının ölçülmesine imkan verir. Yarı ömürler, DT50,DT75 ve DT90 değerleri veri teminatı gerektiğinde belirlenebilir, fakat deneysel periyodun uzak geçmişine uyarlanmamalıdır (Bakınız bölüm 1.2).
Sırasıyla hem aerobik hem de aerobik olmayan çalışmalar için en az iki tortu ve onunla birlikte bulunan su gereklidir (7). Ancak, ikiden fazla sulu tortu kullanımını gerektiren durumlarda olabilir, örneğin, tatlı suda ve/veya deniz ortamında bulunabilecek kimyasallar için.
-
Testin uygulanabilirliği
Metot genelde yeterli doğruluk ve hassasiyete sahip analitik metotların varlığında kimyasal maddelere (işaretlenmiş veya işaretlenmemiş) uygulanabilir. Az miktarda uçucu, uçucu olmayan, suda çözünebilir veya suda çözünürlüğü zayıf olan bileşikler içinde uygulanabilir. Test şartlarında su içinde ve/veya tortuda tutulamayan sudan çok daha uçucu kimyasallar (örneğin dezenfektan, organik çözücüler) için bu test uygulanmamalıdır.
Bu metod, tatlı su içindeki ve tortudaki kimyasalların dönüşümünü çalışmak için belirli bir yere kadar uygulanır, fakat prensipte nehir ağzı/denizle ilgili sistemlere de uygulanabilir. Akarsulardaki (örneğin, nehirler) ve açık denizlerdeki şartları sağlamak (taklit etmek) için uygun değildir.
-
Kalite kriterleri
-
Geri kazanım
En az bir çift su ve tortu örneğine test maddesinin hemen katılmasından sonra yapılan ekstraksiyon ve analiz, analitik yöntemin tekrarlanabilirliğinin ilk belirtisini ve test maddesi için uygulama işleminin kararlılığını gösterir. Deneyin daha sonraki bölümleri için geri kazanım ilgili kütle denkliği ile verilir (işaretlenmiş madde kullanıldığı zaman). Geri kazanımlar, işaretlenmiş kimyasallar için %90 ile %110 aralığında (6), işaretlenmemiş kimyasallar için %70 ile %110 arasında olmalıdır.
-
Analitik yöntemin tekrarlanabilirliği ve duyarlılığı
Test maddesinin ve dönüşüm ürünlerinin miktarını belirlemek için kullanılan analitik yöntemin tekrarlanabilirliği (ilk ekstraksiyon verimliliğini hariç tutarak) dönüşüm ürünlerinin oluşumu için yeterince uzun inkübasyon yapılmış aynı su ve tortu örneğinin çoklu analizi ile kontrol edilebilir.
Test maddesi ve dönüşüm ürünleri için analitik yöntemin tayin sınırı (Limit of Detection, LOD) su veya tortu içinde en az 0,01 mg.kg-1 (test maddesi gibi) veya test sistemine daha düşük miktarda uygulanan ilk miktarın en az % 1’ i kadar olmalıdır. Ek olarak, miktar belirleme (tayin) sınırı (Limit of Quantification, LOQ)’ de belirtilmelidir.
-
Dönüşüm verilerinin doğruluğu
Test maddesi derişimine, zamanın bir fonksiyonu olarak uygulanan regresyon analizi, dönüşüm eğrisinin doğruluğu üzerinde uygun bilgiler verir ve yarı ömürler (eğer yalancı birinci-dereceden kinetik uygulanırsa) veya DT50 değerleri ve eğer uygunsa, DT75 ve DT90 değerleri için güven aralığı hesaplamasına imkan verir.
-
Test yönteminin tanımlanması
-
Test sistemi ve düzenek
Ön bilgilerde (n-oktanol-su dağılım katsayısı, sorpsiyon (tutunma) verileri gibi) test maddesinin cam yüzeyine tutunabileceğini dair bir belirti olmadıkça, çalışma cam kaplar içinde gerçekleştirilmelidir (örneğin, şişeler, santrifüj tüpleri), böyle bir belirti varsa alternatif maddeler (teflon gibi) dikkate alınmalıdır. Test maddesinin cama tutunduğu biliniyorsa, aşağıdaki metotlardan bir veya birkaçını kullanarak bu problemi hafifletmek mümkün olabilir.
Cama tutunan test maddesinin ve dönüşüm ürünlerinin kütlesini belirleyin;
Test sonunda tüm cam kapların çözücüyle yıkandığından emin olun;
Formülasyon ürünleri kullanın (Ayrıca bakınız 1.9.2);
test maddesinin sisteme eklenmesi için, yardımcı çözücünün miktarını artırarak kullanın; eğer yardımcı çözücü kullanılıyorsa, test maddesinin çözünerek başka bir maddeye dönüşmesine imkan vermeyecek bir yardımcı çözücü olmalıdır.
Tipik test düzeneği örnek olarak, gaz akış yollu, biyometre-tip sistemler EK-II’ de ve III’ de sırasıyla gösterilmiştir (14). Diğer kullanışlı inkübasyon sistemleri referans 15’ te açıklanmıştır. Deneysel düzeneklerin tasarımı, hava veya azotun giriş çıkışına izin verecek ve uçucu ürünlerin tutulmasını sağlayacak şekilde yapılmalıdır. Teçhizatın boyutları test gereksinimleri kısmında belirtilenlere uygun olmalıdır (Bakınız bölüm 1.9.1). Hafifçe baloncuk yaparak veya su yüzeyi boyunca hava veya azot geçirerek havalandırma sağlanabilir. Daha sonraki durumlarda oksijenin ve azotun suda daha iyi dağılması için yüzeyden suyun yavaşça karıştırılması tavsiye edilebilir. Suyun pH’ sının yükselmesiyle sonuçlanabileceği için CO2 içermeyen hava kullanılmamalıdır. Her durumda, tortunun bozulması ve dağılması arzu edilmez, bu durumdan mümkün olduğunca kaçınılmalıdır. Az uçucu kimyasallar biyometre-tip sistemle yüzey hafifçe karıştırılarak test edilebilir. Uçucu ürünleri tutmak için kafa boşluğunda atmosferik hava yada azot olan kapalı kaplar ve küçük dahili şişeler de kullanılabilir (16). Biyolojik kütle tarafından tüketilen oksijeni telafi etmek için, aerobik testte kafa boşluğundaki gazın düzenli olarak değiş tokuş yapılması gereklidir.
Uçucu dönüşüm ürünlerinin toplanması için uygun tutucular, karbon dioksit1 ve etilen glikol için, 1 mol.dm-3 potasyum hidroksit veya sodyum hidroksit çözeltisi ve organik bileşikler için etanolamin veya ksilen içinde %2 parafin içerirler, fakat bu tutucularla sınırlandırılamazlar. Metan gibi aerobik olmayan koşullar altında oluşmuş uçucular, örnek olarak moleküler elekler vasıtasıyla toplanabilir. Bu gibi uçucular, gaz halinde 900 °C’ de bulunan, CuO ile doldurulmuş, quartz tüpten geçerek CO2 oluşturacak şekilde yakılabilir ve oluşan CO2 alkali ile soğurucu içinde tuzaklanır (17).
Test maddesinin ve dönüşüm ürünlerinin kimyasal analizi için, yerine göre, radyoaktif olarak işaretlenmiş veya işaretlenmemiş kimyasallar için algılama sistemi içeren laboratuvar cihazına ihtiyaç vardır (örneğin, gaz sıvı kromatografisi (GLC), yüksek performanslı sıvı kromatografisi (HPLC), ince tabaka kromatograifisi (TLC), kütle spektrometresi (MS), gaz kromatografisi-kütle spektrometresi (GC-MS), sıvı kromatografisi-kütle spektrometresi (LC-MS), nükleer manyetik rezonans (NMR), vs.). Radyoaktif olarak işaretlenmiş madde kullanıldığında sıvı sintilasyon sayıcısı ve yanma oksitleyicisi de (radyoaktivite analizinden önce tortu örneklerinin yanması için) gerekebilir.
Fizikokimyasal ve biyolojik belirlemeler (bakınız Tablo 1, bölüm 1.8.2.2) için diğer satandart laboratuvar donanımı olarak, cam malzemeler, kimyasallar ve reaktifler yerine göre gerekebilir.
-
Sulu tortuların seçimi ve sayısı
Örnekleme bölgeleri, belirtilen herhangi bir durum için testin amacına göre seçilmelidir. Örnekleme bölgelerinin seçiminde, bölgenin tarımsal tarihi, havzanın endüstriyel ve evsel girişleri ve suyun kaynağa yakın oluşu göz önünde bulundurulmalıdır. Tortular, önceki 4 yıl içinde eğer test maddesiyle veya yapısal benzerleriyle kirletilmişse kullanılmamalıdır.
-
Tortu örneklerinin seçimi
Aerobik çalışmalarda normal olarak iki tortu örneği kullanılır (7). Seçilen tortu örnekleri organik karbon içeriği ve doku olarak farklı olmalıdır. Tortu örneklerinden biri yüksek organik karbon içeriğine (%2,5-7,5) ve iyi, ince dokuya, diğer tortu örneği ise düşük organik karbon içeriğine (%0,5-2,5) ve kalitesiz, kaba dokuya sahip olmalıdır. Organik karbon içerikleri arasındaki fark normal olarak en az %2 olmalıdır. “İnce doku” içerik olarak >%50 [kil+alüvyon]2 ve “kaba doku” içerik olarak <%50 [kil+alüvyon] olarak tanımlanır. İki tortu örneği için [kil+alüvyon] içeriğindeki fark normal olarak en az %20 olmalıdır. Bir kimyasalın deniz sularına ulaşabilme durumlarında da, en az bir su-tortu sistemi örneği deniz suyu kökenli olmalıdır.
Aerobik olmayan tam bir çalışma için, yüzey suları kısımlarının aerobik olmayan bölgelerinden iki tortu örneği alınmalıdır (7). Hem tortu fazı hem de su fazı dikkatle ele alınmalı ve oksijenin bulunmadığı bir ortamda dikkatlice taşınmalıdır.
Tortu örneklerinin seçiminde önemli olabilecek diğer parametreler içinde bulunulan duruma göre göz önünde bulundurulmalıdır. Örneğin, dönüşüm ve/veya tutunma-salınma pH’ ya bağlı olduğunda, tortuların pH aralığı kimyasal testi için önemli olabilir. Tutunma-salınma olayının pH’ ya bağlılığı belki test maddesinin pKa değerinden anlaşılabilir.
-
Su-tortu örneklerinin belirlenmesi
Hem su hem de tortu örneği için ölçülmesi ve rapor edilmesi (kullanılan test metodunun referansı ile) gereken anahtar parametreler ve bu parametrelerin elde edildiği test bölümleri daha sonra tabloda özetlenmiştir. Bu parametrelerin belirlenme metotları hakkında bilgi referans (18)(19)(20)(21)’ de verilmiştir.
Ek olarak, duruma göre ölçülmesi ve rapor edilmesi gereken başka parametreler olabilir (örneğin tatlı su için: partiküller, baziklik, sertlik, iletkenlik NO3/PO4 (oranı ve ait veriler); tortu örneği için: katyon değiştirme kapasitesi, su tutma kapasitesi, karbonat, toplam azot ve fosfor; deniz ile ilgili sistemlerde; tuzluluk). Özellikle aerobik olmayan dönüşüme bağlı olarak, redoks şartlarını belirlerken, tortu ve su örnekleri için, nitrat, sülfat, biyolojik olarak uygun demir ve diğer potansiyel elektron alıcılarının analizi de faydalı olabilir.
Parametre
|
|
Test prosedürü aşamaları
|
|
Alan örneklemesi
|
Sonraki işlem
|
Ortama alıştırmaya başlama
|
Test başlama
|
Test esnasında
|
Testin sonu
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Su
|
|
|
|
|
|
|
|
Köken/kaynak
|
|
x
|
|
|
|
|
|
Sıcaklık
|
|
x
|
|
|
|
|
|
pH
|
|
x
|
|
x
|
x
|
x
|
x
|
TOC
|
|
|
|
x
|
x
|
|
x
|
O2 derişimi
|
|
x
|
|
x
|
x
|
x
|
x
|
Redoks potansiyeli*
|
|
|
|
x
|
x
|
x
|
x
|
Tortu
|
|
|
|
|
|
|
|
Köken/kaynak
|
|
x
|
|
|
|
|
|
Tabaka derinliği
|
|
x
|
|
|
|
|
|
pH
|
|
|
x
|
x
|
x
|
x
|
x
|
Partikül büyüklük dağılımı
|
|
|
x
|
|
|
|
|
TOC
|
|
|
x
|
x
|
x
|
|
x
|
Mikrobiyal biyokütle**
|
|
|
x
|
|
x
|
|
x
|
Redoks potansiyeli *
|
|
Gözlem
(renk/koku)
|
|
x
|
x
|
x
|
x
|
Su-tortu örneklerinin belirlenmesi için parametrelerin ölçümü (7)(22)(23)
*En son araştırma sonuçları, yüzey suyu içindeki mikrobiyal popülasyonların büyümesi ve gelişimi ile ilişkilendirildiği kadarıyla, su oksijen derişimi ölçümünü ve redoks potansiyelini ne bir mekanistik nede bir tahmin edilen değer olarak göstermiştir (24)(25). Biyolojik oksijen ihtiyacının (BOD, alan örneklemesinde, testin başında ve sonunda) ve su içindeki mikro/makro Ca, Mg ve Mn (testin başında ve sonunda) yapı maddelerinin belirlenmesi ve tortulardaki toplam N ve toplam P’ nin ölçümü (alan örneklemesinde ve testin sonunda) aerobik biyolojik dönüşüm hızlarının ve yollarının belirlenmesinde ve yorumlanmasında daha iyi araçlar olabilir.
** Aerobik çalışmalar için mikrobiyal respirasyon hızı metodu (26), tütsüleme metodu (27) veya plaka sayma metodu (örneğin, bakteriler, actinomycetes (aktinomisetler), fungi ve toplam koloniler; aerobik olmayan çalışmalar için metan üretim hızı.
-
Toplama, elleçleme ve depolama
-
Toplama
Tortuların örneklemesi için, alt tortu örneklemesi ile ilgili taslak ISO yönergesi (8) kullanılmalıdır. Tortu örnekleri, tortu tabakasının 5 ile 10 cm arasındaki üst kısımlarından alınmalıdır. Beraberinde bulunan su aynı bölge veya yerden tortu ile aynı zamanda toplanmalıdır. Aerobik olmayan çalışma için, tortu ve beraberinde bulunan su, oksijen bulunmayan şartlarda toplanmalı ve taşınmalıdır (28)(Bakınız 1.8.2.1). Bası örnekleme cihazları literatürde açıklanmıştır (8)(23).
-
Elleçleme
Filtreleme ile tortu sudan ayrılır ve tortu 2 mm’ lik elekten fazladan bölge suyu kullanılarak ıslak olarak geçirilir daha sonra bu su atılır. Bilinen miktardaki tortu ve su arzu edilen oranda (bakınız 1.9.4) inkübasyon kaplarında karıştırılır ve alıştırma periyodu için hazırlanır (bakınız bölüm 1.8.4). Aerobik olmayan çalışma için, bütün elleçleme basamakları oksijen bulunmayan ortamda gerçekleştirilir (29)(30)(31)(32)(33).
-
Depolama
Taze alınmış tortu ve su örneğinin kullanımı zorunludur, fakat depolama gerekiyorsa, tortu ve su örneği yukarıda belirtildiği şekilde süzülmelidir ve beraber su ile doyurulmuş şekilde (tortu üzerinde 6-10 cm su tabakası olacak şekilde), karanlıkta ve 4±2°C4’ de maksimum 4 hafta olacak şekilde depolanmalıdır (7)(8)(23). Aerobik olmayan çalışmalar için olanlar oksijen olmayan ortamda depolanırken, aerobik çalışmalarda kullanılacak örnekler, serbest hava erişimine izin verecek şekilde depolanmalıdır (örneğin açık kapların içerisinde). Depolama ve taşıma esnasında su ve tortu örneklerinin donması ve tortunun kuruması meydana gelmemelidir.
-
Test için tortu/su örneklerinin hazırlanması
Alıştırma periyodu, ana testte kullanılacak her tortu/su örneği inkübasyon kabına koyularak, test maddesi eklenmeden önce yapılmalı ve alıştırma test inkübasyonu ile aynı şartlar altında gerçekleştirilmelidir (Bakınız bölüm 1.9.1). Alıştırma periyodu sistemin makul bir kararlılığa ulaşması için gereken zamandır, pH, su içindeki oksijen derişimi, tortu ve suyun redoks potansiyeli ve fazların makroskopik olarak ayrılmasından anlaşılabilir. Alıştırma periyodu normalde bir hafta ile iki hafta arasında sonlanmalıdır ve dört haftayı geçmemelidir. Bu periyot esnasındaki tespitlerden elde edilen sonuçlar rapor edilmelidir.
-
Testin performansı
-
Test şartları
Test, su tortu hacim oranı 3:1 ve 4:1 arasında olacak şekilde ve tortu tabakası 2,5 cm (±0,5 cm)1 olacak şekilde inkübasyon teçhizatı içinde gerçekleştirilmelidir (Bakınız 1.8.1). İnkübasyon kabı başına en az 50 g tortu (kuru ağırlık esas alınarak) miktarı gereklidir.
Test karanlıkta, 10 ile 30 °C aralığındaki bir sabit sıcaklıkta gerçekleştirilmelidir. (20 ±2) °C bir sıcaklık uygundur. Uygun olduğunda, durumdan duruma farklılık esasına göre daha düşük sıcaklıklar (örneğin, 10 °C) testten elde edilmesi gereken bilgiye bağlı olarak, dikkate alınabilir. İnkübasyon sıcaklığı izlenmeli ve rapor edilmelidir.
-
Test maddesinin muamelesi ve uygulaması
kimyasalın bir test derişimi kullanılır2 nci suya doğrudan uygulanan mahsul (ürün) koruma kimyasalları için, etiket üzerindeki maksimum doz, test kabındaki suyun yüzey alanı esas alınarak hesaplanmış maksimum uygulama hızı olarak alınmalıdır. Diğer tüm durumlarda, kullanılacak derişimler, çevresel emisyonlardan tahmin esasına göre olmalıdır. Dönüşüm yolunu, dönüşüm ürünlerinin oluşumunu ve dönüşüm ürünlerindeki azalmayı karakterize etmek için, yeterli miktarda test maddesinin uygulandığından emin olmak için dikkat gösterilmelidir. Test maddesi derişiminin, testin başında, algılama limitine yakın olduğu yerlerde ve/veya test maddesinin uygulama hızı %10’ daykenbaşlıca dönüşüm ürünleri kolayca algılanamadığı durumlarda, daha yüksek dozların (örneğin 10 kat daha fazla) uygulanması gerekebilir. Ancak, daha yüksek test derişimleri kullanılıyorsa, bunların su-tortu sistemi üzerinde belirgin bir yan etkisinin olmaması gerekir. Farklı boyutlardaki kaplar içinde, test maddesinin sabit derişimlerini elde etmek için uygulanan madde miktarındaki bir ayarlamanın uygun olduğu düşünülür, bu işlem kaptaki su derinliğinin alandaki su derinliğine göre ayarlanması esasına göre yapılır (100 cm olduğu varsayılır, fakat diğer derinlikler kullanılabilir). Örnek hesaplama için EK-IV’ de bakınız.
Test maddesi ideal olarak, test sisteminin su fazına sulu çözelti olarak uygulanmalıdır. Eğer kaçınılmazsa, test maddesinin uygulanması ve dağılımı için düşük miktarda su ile karışabilen çözücülerin kullanımına izin verilir, fakat bu %1 v/v değerini geçmemeli ve test sisteminin mikrobiyal aktivitesi üzerinde ters bir etkisi olmamalıdır.
Test maddesinin sulu çözeltisini üretirken dikkat göstermek gerekir, tam homojenlikten emin olmak için jeneratör kolonların ve ön-karıştırma uygundur. Test sistemine sulu çözeltinin eklenmesini takiben, su fazının yavaşça karıştırılması ve tortunun mümkün olduğunca az karıştırılması tavsiye edilir.
Her ne kadar, suda az çözünen test maddeleri için, formüle edilmiş maddelerin kullanımı uygun bir alternatifse de, formülünde bulunan maddeler, test maddesinin ve/veya su ve tortu fazı arasındaki dönüşüm ürünlerinin, dağılımını etkileyebileceği durumlarda rutin olarak formüle edilmiş ürünlerin kullanımı tavsiye edilmez.
İnkübasyon kaplarının sayısı örnekleme sayısına bağlıdır (Bakınız bölüm 1.9.3). Her örnekleme zamanında iki sistem feda edilebileceğinden, yeterli sayıda test sistemi dahil edilmelidir. Her sulu tortu sisteminin kontrol birimleri kullanıldığında, bunlar test maddesi ile muamele edilmemelidir. Bu kontrol birimleri, testin bitiminde, tortunun mikrobiyal biyolojik kütlesini (biyokütle), ayrıca suyun ve tortunun toplam organik karbon miktarını belirlemek için kullanılabilir. Bu kontrol birimlerinden iki tanesi, (örneğin, bir sulu tortunun bir kontrol birimi) alıştırma periyodu esnasında, su ve tortu içindeki ihtiyaç duyulan parametrelerin izlenmesi için kullanılabilir (Bakınız bölüm 1.8.2.2’ deki Tablo). Test sisteminin mikrobiyal aktivitesi üzerindeki olumsuz etkilerini ölçmek için çözücü aracılığıyla test maddesi uygulandığında, ek olarak iki kontrol birimi de dahil edilmelidir.
-
Test süresi ve örnekleme
Deney süresi normal olarak 100 günü geçmemelidir (6), ve bozunma süreci başlayana ve su/tortu dağılım modeli kurulana kadar veya test maddesinin %90’ ı dönüşüm ve/veya buharlaşmayla harcanana kadar devam ettirilmelidir. Örnekleme zamanı sayısı en az altı olmalı (sıfırıncı zaman dahil), test maddesi ile ilgili, önceki çalışmalardan yeterince veri bulunmadığı durumlarda, uygun örnekleme yönetimini ve test süresini elde etmek için bir isteğe bağlı öncü çalışma gerçekleştirilebilir. Hidrofobik (suyu sevmeyen) test maddeleri için, su ve tortu fazları arasındaki dağılım hızını belirlemek için, testin ilk periyodu içinde ek örnekleme noktaları gerekli olabilir.
Uygun örnekleme zamanlarında, inkübasyon kaplarının (veya bir kopyaları) tümü analiz için ayrılmalıdır. Tortu ve üst tabakada bulunan su ayrı ayrı analiz edilmelidir1. Yüzey suyu dikkatlice tortu minimum oranda dağıtılacak şekilde uzaklaştırılmalıdır. Test maddesinin ve dönüşüm ürünlerinin eksatraksiyonun da ve belirlemesinde uygun analitik yöntemler izlenmelidir. İnkübasyon kabına ve uçucuları yakalamak için birleştirilmiş tüplere tutunmuş olan maddeleri ayırmak için dikkat gösterilmelidir.
-
İsteğe bağlı ön test
Eğer, test maddesi üzerinde süre ve örnekleme rejimi ilgili çalışmalardan hesaplanamazsa, nihai test için önerilmiş şartlarla aynı şartlarda gerçekleştirilebilecek, uygun bir isteğe bağlı ön test göz önünde bulundurulabilir. Eğer böyle bir test gerçekleştirilirse, bu testle ilgili deneysel şartlar ve sonuçlar kısaca rapor edilmelidir.
-
Ölçüm ve analiz
Test maddesinin ve dönüşüm ürünlerinin her örnekleme zamanındaki su ve tortu içindeki derişimi ölçülmeli ve rapor edilmelidir (uygulanan derişim ve yüzde olarak). Genelde, uygulanan radyoaktivitenin ≥%10’ da algılanmış dönüşüm ürünleri, başka türlü bir haklı neden olmadıkça, su-tortu sistemi içinde, herhangi bir örnekleme zamanında tanımlanmalıdır. Çalışma süresince derişimleri sürekli artan dönüşüm ürünleri, derişimleri yukarıda verilen sınırları aşmasa bile devamlılığı gösterebilecek şekilde, tanımlama için dikkate alınmalıdır. Daha sonrakiler, haklı nedenler raporda belirtilecek şekilde duruma göre değerlendirilmelidir.
Gazlar veya uçucuları tutma sistemlerinden elde edilen sonuçlar (CO2 ve diğerleri, örneğin uçucu organik bileşikler) her örnekleme zamanı için rapor edilmelidir. Mineralleşme oranları rapor edilmelidir. her örnekleme noktası için tortu içindeki ekstrakte edilemeyen (bağlı) kalıntılar, rapor edilmelidir.
-
Dostları ilə paylaş: |