Фуат рясулов

VIII Fəsil 145

Başlıca iqtisadi məqsədlər

Tam məşğulluq

Qiymətlərin sabitliyi

İqtisadi artım

Nəyə görə makroiqtisadçıların fikirləri üst-üstə düşmür?

IX Fəsil 161

Pul – bu hər şeydir

Pul və onun funksiyaları

Mübadilə və mübadilə vasitəsi

Monetarist monetar siyasət

Pul kütləsi və onun aqreqatları

Milli Bank pul kütləsini necə tənzimləyir?
X Fəsil 175

Dövlət büdcəsi və vergilər

Büdcə quruculuğu

Büdcə gəlirləri

Büdcə xərcləri

Vergi sistemi

Vergilər və onun növləri

Vergi dərəcələri

XI Fəsil 191

Beynəlxalq iqtisadiyyat

Xarici ticarət dövriyyəsi

Mütləq və müqayisəli üstünlüklər

Təbii və əldə edilmiş üstünlüklər

MÜƏLLİFLƏRDƏN
Biz, bu dərsliyin müəllifləri ABŞ-ın İqtisadi Təhsil üzrə Milli Şurasının (NCEE) 1998/1999-cu illərdə keçirdiyi «Təlimçilər üçün təlim» proqramının məzunlarıyıq. Bu baxımdan, Sizlərə təqdim etdiyimiz dərs vəsaiti üzərində işləyərkən NCEE-nin metodikasından bəhrələnmiş və bu kitabı müasir iqtisadiyyatın tələblərinə uyğunlaşdırmağa çalışmışıq. Bu dərs vəsaitinin hazırlanması ideyası da elə o vaxtdan başlanmış və onun üzərində iş nəşrə təqdim olunana qədər davam etmişdir. Bu dövrü biz nəzəri biliklərimizi praktiki müstəvidə sınaqdan keçirməyə sərf eləmişik. Bu məqsədlə 2000-ci ildən başlayaraq hər il orta məktəblərin riyaziyyat, tarix və coğrafiya müəllimləri üçün keçirilən seminarlarda təlimçi statusunda çıxış etmiş və 100-dən çox orta məktəb müəlliminin ixtisasını dəyişib «İqtisadiyyata giriş» fənnini tədris etməsinə elmi və metodiki yardım göstərmişik. Bununla yanaşı ötən dövr ərzində keçirdiyimiz bir neçə təlim kurslarına universitetlərin və ixtisasartırma institutlarının müəllimləri də cəlb olunmuşdur. Sonuncu belə tədbir İqtisadi Tədqiqatlar Mərkəzinin təşkilati, ABŞ-ın İqtisadi Təhsil üzrə Milli Şurasının metodiki və maliyyə dəstəyi ilə 2004-cü ilin 18-24 avqust tarixində keçirilmişdir. Bu dərs vəsaitinin hazırlanmasında həmin tədbirlərin dinləyicilərinin istəyi, rəyi və təklifləri kifayət qədər əhəmiyyətli rol oynamışdır. Belə ki, kitabın «Ekspert» jurnalının 2000-ci il 1-12-ci saylarında dərc olunmuş mətninin surəti həmin seminarlarda müxtəlif (orta və ali) ixtisas səviyyəli dinləyicilərə paylanmış və onların rəyləri əsasında daha da təkmilləşdirilmişdir.

Dərs vəsaiti 1999-cu ildə Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin Təhsil Problemləri üzrə Elmi-Metodik Şurası tərəfindən «İqtisadiyyata giriş» fənni üzrə təsdiq olunmuş proqram əsasında hazırlanıb. Biz bu vəsaitin tədrisinə kömək məqsədilə Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin Elmi-Metodik Şurası «İqtisadiyyat» bölməsinin 25.10.2002-ci il tarixli iclasının qərarı ilə təsdiq edilmiş (protokol №3) «İqtisadiyyata giriş» fənninin tədrisinə dair» Metodik Göstəriş hazırlayıb, onu Nazirliyin Metodiki Şurasının qərarı ilə 2003-cü ildə nəşr etdirmişik.

Oxuculara ünvanlanan bu kitab yalnız formatı ilə deyil, həmçinin məzmunu və eləcə də onun daha asan mənimsənilməsi üçün dili, izahatı, təqdimatı ilə fərqlənir. On bir fəsildən ibarət olan dərs vəsaiti iqtisadiyyata girişə dair ən ümumi və zəruri bilgilər əldə etmək istəyənlər üçün faydalı tədris mənbəyi sayıla bilər.

Kitabın mündəricəsini şərti olaraq dörd hissəyə bölmək olar. Birinci hissədə iqtisadiyyata girişin ən ümdə məsələləri və kateqoriyaları (məsələn, seçim və alternativ dəyər, məhdudluq, tələb və təklif, tarazlıq, elastiklik, bazar, rəqabət) izah olunur, ikinci hissədə mikroiqtisadiyyatın sahibkarlıq fəaliyyəti və firmalar, istehsal amilləri, əmək resursları, istehsal xərcləri və gəlirlər kimi məsələləri şərh edilir. Üçüncü hissə ölkə iqtisadiyyatı ilə bağlı makroiqtisadi proseslərdən bəhs edir. Nəhayət, dərs vəsaitinin sonuncu hissəsi beynəlxalq iqtisadiyyat məsələlərinin qısa şərhi ilə başa çatır.