Гейд етмяк лазымдыр ки, биоэен елементлярин даща эениш йайылмасы тяснифатына эюря, бу елементляр 2 група бюлцнцр: 1) макроелементляр (мигдары 0,001%-дян артыг оланлар) вя 2) микроелементляр
4.4.3.1. Zülalların duz məhlulları vasitəsilə
Yüklə 3,64 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
102 4.4.3.1. Zülalların duz məhlulları vasitəsilə fraksiyalaşdırılması (duzlaşdırılma) Yuxarıda göstərildiyi kimi, zülal məhluluna qələvi metalların və qələvi torpaq metallarının duzları əlavə edildikdə onlar çöküntüyə keçir; ammonium duzları da zülallara çökdürücü təsir göstərir. Duzlaşdırma yolu ilə çökdürülən zülallar əsas kimyəvi və bioloji xassələrini itirmir və məhlulda duzların miqdarı azaldıqda yenidən həll ola bilir. Klinik laboratoriyalarda duzlaşdırma üsulundan qan serumunda və digər bioloji mayelərdə olan zülalların analizi zamanı nisbətən çox istifadə edilir. Lakin bu üsuldan digər hər hansı toxuma zülallarının tədqiqi zamanı da istifadə edilə bilər. Zülalların müxtəlif növlərini çökdürmək üçün məhlula qatılmalı olan duzların miqdarı bir-birindən fərqlənir. Məsələn, qan serumunda olan qlobulinlər ammonium-sulfatın qatılığı doymuş məhlul əmələ gətirə biləcək qatılığın 50%-nə bərabər səviyyəyə çatdırıldıqda çöküntüyə keçir, albuminlərin çökməsi isə yalnız məhlul ammonium-sulfatla tam doyuzdurulduqda mümkün olur. Zülalların duzlaşdırılma üsulu ilə çökdürülməsinin sürəti çökdürücü duzun növündən əlavə, mühitin pH-dan və temperaturdan da asılıdır. Duzların çök- dürücü təsirinin reallaşması isə onların ion yükündən asılıdır. Buna görə adətən müxtəlif duzların zülallara çökdürücü təsirinin intensivliyi ion qüvvəsi adlanan kəmiyyətlə ifadə edilir. İon qüvvəsi məhlulda olan müxtəlif ionların qatılıqları ilə valentlik vahidlərinin kvadratları hasilinin cəmindən ibarət olan rəqəmin yarısına bərabərdir: 2 2 1 V c = Bu düsturda – ion qüvvəsi, c – hər bir ionun qatılığı, V – müvafiq ionun valentliyi, isə toplama işarəsidir. İnsanın qan plazması zülallarının aşağı temperatur şəraitində etil spirti vasitəsilə təcir göstərilməklə aparılan fraksiyalaşdırılma üsulu (Kon üsulu) kli- nik-laboratoriya tədqiqatı üçün daha əhəmiyyətlidir. Bu üsulla 3 o C tem- peraturda fraksiyalaşdırma aparıldıqda fibrinogenin çökdürülməsi üçün mühit pH-nın 7,2-yə bərabər olduğu şəraitdə məhlula 8%-li etil spirti əlavə etmək lazım gəlir. Mühitin temperaturu 5 o C-yə, pH-ı 5,2-yə, etil spirtinin qatılığı isə 18%-ə çatdıqda 1 -qlobulinlər çökür; - və -qlobulinlərin çökdürülməsi üçün eyni temperatur şəraitində mühitin pH-ı 6,9, məhlulda spirtin qatılığı isə 25% olmalıdır; mühitin pH-ı 5,8-ə, etil spirtinin qatılığı isə 40%-ə çatdırıldıqda 2 - qlobulinlər, pH-ın 4,8-ə, etil spirtinin 40%-ə bərabər olduğu şəraitdə isə albuminlər çöküntüyə keçir. Bu üsulla çökdürülən zülallar sonradan yenidən məhlul halına düşə bilir. Belə fraksiyalaşdırma zamanı zülalların bioloji xassələri saxlandığına görə, bu üsuldan qanın müxtəlif fraksiyalarından ibarət olan müalicə vasitələrinin (qanəvəzedicilər) istehsalında da istifadə edilir. |