. Berdak Şayırdıñ Destanlık Şığarmaları (Berdak Şairin Destan Türündeki Anlatmaları). Nökis: Karakalpakstan, 1987; Karakalpak Halk Ozanı Berdak. Hzl. İ. Ü. Nasrattınoğlu, Ankara: Ocak Yayınları, 1997.
60 Kamal Mambetov. Karakalpaklar Şejiresi (Karakalpaklar Şeceresi). Nökis: Bilim, 1993.
61 Berdak. age. s. 36.
62 Kamal Mambetov. age. s. 58.
63 Berdak. age. ss. 33-34.
64 Kamal Mambetov. age. ss. 10-11.
65 M. Tlevmuratov-J. T. Berdiev-Z. M. Tlevmuratova. Karakalpakstan Tariyhı (Karakalpakistan Tarihi). Nökis: Karakalpakstan, 2004, s. 6.
66 S. Kamalov. “Karakalpaklardıñ Halık Bolıp Käliplesivi Häm Onıñ Mämleketliginiñ Tariyhınan.” (Karakalpakların Halk Olarak Ortaya Çıkışı ve Onun Memleket Haline Gelmesi Tarihinden). Nökis: Özbekistan Respublikası İlimler Akademiyası Karakalpakistan Bölim Tariyh, Arheologiya Häm Etnografiya İnsitutı “Habarşısı Jurnalı” (N. 3 sanına kosımşa), 2001, ss. 8-10. Karakalpak şeceresi hakkındaki ilk çalışma, İ. A. Belyaev tarafından yapılmıştır. Belyaev, 1903 yılında Karakalpakistan’da iki ay boyunca yaptığı bilimsel gezilerde derlediği malzemeleri “Şecire (Şercere)” adıyla 1917 yılında basılan “Protokolı Zasedanii i Soobşeniy çlenov zakaspyskogo krujka lyubiteley arhiologii i istorii Vostoka (Hazar Bölgesi Doğu Tarihi ve Arkeoloji Gönüllüleri Derneği Üyelerinin Haber ve Toplantı Belgeleri)” adlı çalışma içinde yayımlamıştır.
67 Karakalpak tarihi hakkında ilk çalışmaları yapan S. P. Tolstov, T. A. Jdanko ve S. K. Kamalov’dur. 16.-20. ve 19.-21. yüzyıllar arasındaki Karakalpak tarihi hakkında ayrıntılı bilgi için bk. S. Yılmaz. XVI.-XX.Yüzyıllarda Karakalpak Türkleri Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayını, 2006 ve S. Yılmaz. Karakalpak Türkleri ve Karakalpak Tarihi (1873-2003). Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006. (Yayımlanmamış Doktora Tezi.); Karakalpak tarihi hakkında ayrıca bk. Karakalpak Edebiyatı. Hzl. Pirmat Şermuhammedulı-Tahir Kahhar, Aktaran: Vedat Ceyhun Uygur. Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi: Başlangıcından Günümüze Kadar. C. 23, Redaktör. Nevzat Köseoğlu, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayını, 2003.
69 S. Kamalov. agm. ss. 7-8. Toprak Kale hakkında bk. Ğ. Hojaniyazov-J. Hekimniyazov. Karakalpakstannıñ Ajayıp Jeti Esteligi (Karakalpakistan’ın Muhteşem Yedi Eseri). Nökis: Özbekistan İlimler Akademiyası, 2004, ss. 50-61.
70 S. Kamalov. agm. s. 7.
71 S. Kamalov. agm. ss. 7-11.
72 Kamal Mambetov. age. s. 11.
73 M. Tlevmuratov-J. T. Berdiev-Z. M. Tlevmuratova. Karakalpakstan Tariyhı (Karakalpakistan Tarihi). Nökis: Karakalpakstan, 2004, ss. 14-15.
74 M. Tlevmuratov vd. age. s. 17.
75 S. Kamalov. agm. s. 21.
76 M. Tlevmuratov vd. age. s. 18; S. Kamalov. agm. s. 22.
77 S. Kamalov. agm. ss. 23-28.
78 S. Kamalov. agm. ss. 38-40.
79 Konuyla ilgili ayrıntılı bilgi için bk. K. Sarıbaev. Karakalpakstan da Jer-Suv Katnasları Tariyhınan(Karakalpakistan’daki Yer-su İlişkileri Tarihinden) Nökis: Karakalpakstan Baspası, 1965; S. Kamalov agm. ss. 41-44.
80 S. Kamalov-A. Koşanov. Karakalpakstan Tariyhı. Nökis: Bilim, 1993, s. 185.
81 S. Kamalov. age. ss. 48-55.
82 S. Kamalov. age. ss. 55-75.
83 Ziya Kurter. Karakalpak (Türkleri). Ankara: İş Matbaacılık ve Ticaret, 1974.
84 İ. Ü. Nasrattınoğlu. Karakalpak Halk Ozanı Berdak. Ankara: Ocak Yayınları, 1997.
109 Türk Dünyası Edebiyat Tarihi. C. 7, Ankara: AKM Yayınları, 2002-2006.
110 Ercan Alkaya. Kuzey Grubu Türk Lehçelerinde Edatlar. Elazığ: Manas Yayıncılık, 2007.
111 Reşit Rahmeti Arat. “Karakalpaklar.” İslam Ansiklopedisi. C. 6, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, 1967, ss. 184-188.
112 Ahmet Taşağıl. “Karakalpaklar.” İslam Ansiklopedisi. C. 24, İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, 2001, ss. 426-427.
113 Karakalpak Edebiyatı. Hzl. Pirmat Şermuhammedulı-Tahir Kahhar, Aktaran: Vedat C. Uygur. Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi: Başlangıcından Günümüze Kadar. C. 23, Redaktör. Nevzat Köseoğlu, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayını, 2003.
114 Türkler Ansiklopedisi. C. 1, 3, 19, 20, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 2002.
116 “Karakalpaklar.” Türk Ansiklopedisi. C. 21, Ankara: MEB, 1974.
117 “Karakalpaklar.” Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C. 5, İstanbul, 1982.
118 Ceyhun Vedat Uygur. Kırgız-Kazak-Karakalpak Türkçelerinde İsim. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1995. (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
119 Erol Güngördü. Kırgız-Kazak-Karakalpak Türkçelerinde Fiil. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1998. (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
120 Ercan Alkaya. Kuzey Grubu Türk Lehçelerinde Edatlar. Elazığ: Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2002. [Bu çalışmanın kitap şeklindeki yayını için bk. Ercan Aklaya. Kuzey Grubu Türk Lehçelerinde Edatlar. Elazığ: Manas Yayıncılık, 2007]
121 Salih Yılmaz. Karakalpak Türkleri ve Karakalpakistan Tarihi (1873-2003). Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006. (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
122 D. A. Rasovsky. “Eski Rus Tarihinde Karakalpakların Rolü.” Çev. H. Ortekin, Ülkü Dergisi, S. 57, 1937, ss. 248-258.
123 P. P. İvanov. “Karakalpakların Tarihine Dair Materyaller.” Çev. H. Ortekin, Ülkü Dergisi, S. 65, 1938, ss. 417-424; P. P. İvanov. “Karakalpakların Tarihine Dair Materyaller.” Çev. H. Ortekin, Ülkü Dergisi, S. 65, 1938, ss. 539-544; P. P. İvanov. “Karakalpakların Tarihine Dair Materyaller.” Çev. H. Ortekin, Ülkü Dergisi, S. 65, 1938, ss. 29-41.
124 Abdülkadir İnan. “Türkler-Karakalpaklar.” Bozkurt (Yeni Bozkurt), S. 11, 1941, s. 268; Abdülkadir İnan. “Türkler-Karakalpaklar.” Bozkurt (Yeni Bozkurt), S. 12, 1941, s. 265.
125 Abdülkadir İnan. “Karakalpaklılar.” Makaleler ve İncelemeler. C. 1, Ankara: TTK, 1987, ss. 45-49.
126 Murat Nurmuhamedov. “Karakalpaklarda Âşık (Kemik) Oyunları.” III. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri. C. 3-Halk Müziği Oyun Tiyatro Eğlence, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı, MİFAD Yayınları, 1987, ss.173-183.
127 N. A. Baskakov. “Uzların (Oğuzların) Mikroetnonimleri-Rus Vakayinamelerindeki Kara Kalpaklar.” Çev. F. Sema Barutçu, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 2, S. 2, 1988, ss. 19-28.
128 Saim Sakaoğlu. “Nasreddin Hoca’mızın Türk Dünyasındaki Arkadaşları.” Türk Edebiyatı, C. 23 S. 255, Ocak 1995, ss. 13-15.
129 Saim Sakaoğlu. “Türk Dünyası Mahallî Fıkra Tipleriyle Anadolu Fıkra Tipleri Arasındaki Paralellikler.” Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Edebiyat Dergisi, S. 9-10, 1995, ss. 267-288.
130 Metin Ergun. “Karakalpak Âşık Tarzı Şiir Geleneği Üzerinde Araştırmalar-1.” Türk Kültürü, 397, Mayıs 1996, ss. 275-289; Metin Ergun. “Karakalpak Âşık Tarzı Şiir Geleneği Üzerinde Araştırmalar II.” Milli Folklor, S. 35, Güz-1997, ss. 10-16; Metin Ergun. “Karakalpak Âşık Tarzı Şiir Geleneği Üzerine Araştırmalar III.” Milli Folklor, S. 38, Yaz-1998, ss. 29-35; Metin Ergun. “Karakalpak Âşık Tarzı Şiir Geleneği Üzerine İncelemeler IV.” Milli Folklor, S. 55, Kış-2003, ss. 200-210.
131 Sabır Kamalov. “Karakalpaklarda Nevruz.” Türk Dünyasında Nevruz II. Bilgi Şöleni Bildirileri. Ankara: 1996, ss. 255-260.
132 Embergen Allambergenov. “Traditional Family Holidays and Ritual Folklore Of Karakalpak People.” (Karakalpak Halkının Ritüel Folkloru ve Geleneksel Aile Tatilleri). Milli Folklor, S. 35, Güz-1997, ss. 17-22.
133 Ceyhun Vedat Uygur. “Kırk Kız.” Millî Folklor, S. 34, 1997, ss. 30-47.
134 Salih Yılmaz. “Karakalpak Türkleri ve Bugünkü Karakalpakistan.” Yeni Türkiye Dergisi, S. 16. Temmuz-Ağustos 1997, ss. 1320-1330.
135 Saim Sakaoğlu. “Türk Edebiyatında Ortak Fıkra Tipleri.” İkinci Türk Dünyası Yazarlar Kurultayı Bildirileri. (8-10 Aralık 1994, Ankara) Ankara: 1998, ss. 317-322.
136 S. Ahmetov-S. Bahadırova. “Karakalpak Türkleri Destan ve Özetleri.” Aktaran: Ali Abbas Çınar, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, S. 5, Bahar-1998, ss. 140-171.
137 Salih Yılmaz. “Aral Gölü Çevre Felaketi ve Orta Asya.” Avrasya Etüdleri, S. 18, Ankara: TİKA Yayınları, 2000, ss. 93-110.
138 Yaşar Kalafat. “Nokus (Kırk Kız Destanı) Sempozyumu ve Karakalpak Türk Halk İnançları.” Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Haziran-2000, S. 126, ss. 167-181. Yaşar Kalafat’ın , “Karakalpak Türklerinde Halk İnançları” (Milli Folklor, S. 40, Kış-1998, ss. 11-14.) başlığını taşıyan bir diğer makalesinin adında “Karakalpak” kelimesi bulunmasına rağmen, makalenin inceleme konusu “Karapapaklar” yani “Terekemeler” hakkındadır. Bu makalede Karakalpaklarla mukayese dahi söz konusu değildir.
139 Ceyhun Vedat Uygur. “Karakalpak Türkçesi Gramer Terimleri Sözlüğü.” Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi. S. 11, 2001, ss. 51-69.
140 Fikret Türkmen. “Karakalpakistan’da Destan Çalışmaları.” VI. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi (Mersin 18–22 Haziran 2001), Son Elli Yılda Türkiye Dışındaki Türk Halk Kültürü Çalışmaları Seksiyon Bildirileri. Ankara: Kültür Bakanlığı-Hagem Yayınları, 2002, ss. 269-275.
141 Ülkü Çelik Şavk. “Karakalpak Kişi Adları Üzerine Bir İnceleme.” Milli Folklor, S. 54, Yaz-2002, ss. 62-67.
142 Salih Yılmaz. “Karakalpak Türkleri.” Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, S. 137, Mart-Nisan 2002, ss. 215-226.
143 Ceyhun Vedat Uygur. “Tolğav Edebî Türü ve Karakalpak Tolğavları.” IV. Uluslararası Türk Dünyası Halk Edebiyatı Kurultayı Bildirileri. (Mersin, 26-28 Mayıs 2000). Ankara: Kültür Bakanlığı Yay. 2002, ss. 677-687.
144 Salih Yılmaz. “Agehi'nin ‘Riyazu-D-Dovle’ Adlı Eserinde Geçen Karakalpak Türklerine Dair Kayıtlar.” Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, S. 146, Eylül-Ekim 2003, ss. 231-238.
145 Ceyhun Vedat Uygur. “Karakalpak Edebiyatında Kadın.” Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. Ü Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Ahmet Bican Ercilasun Armağanı, S 13, Bahar-2003, ss. 251- 280.
146 Ceyhun Vedat Uygur. “Karakalpaklarda Nevruz.” Türk Dünyası Nevruz Ansiklopedisi. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı, 2004, ss. 279-285.
147 Salih Yılmaz. “Karakalpak Muhtar Cumhuriyeti’nde Misyonerlik Faaliyetleri.” Türk Dünyası Tarih Kültür Dergisi, S. 207, Mart-2004, ss.59-64.
148 Salih Yılmaz. “Karakalpakistan Özerk Cumhuriyetinde Dil ve Gelişimi.” V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri. Ankara: TDK, 2004, ss. 3249-3268.
149 Ceyhun Vedat Uygur. “Karakalpak Şairi Ajiniyaz ve Karışık Dili Üzerine.” V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri. Ankara: TDK, 2004, ss. 3249-3268.
150 Faruk Uysal, Ömer Kocaman. “Umutlar Ülkesi Karakalpakistan.” TİKA Avrasya Bülteni, S. 39, Ekim-2005, ss. 16-22.
151 Salih Yılmaz. “Karakalpakistan Özerk Cumhuriyeti’nde Yalnız Kalmış Bir Çevre Örgütü: Udasa.” Türk Dünyası Tarih Kültür Dergisi, S. 217, Ocak-2005, ss. 22-27.
152 Ceyhun Vedat Uygur. “Karakalpak Türkleri Arasındaki Mizahi Tipler ve Nasreddin Hoca.” I. Uluslararası Akşehir Nasreddin Hoca Sempozyumu Bildirileri. (6-7 Temmuz 2005). Niğde: Akşehir Belediyesi Kültür Yayınları 6, 2005, ss.443-453.
153 Pınar Dönmez-Fedakar. “Karakalpak Türklerinin Sözlü Halk Edebiyatında Bazı Şekil ve Türler Üzerine.” Prof. Dr. Fikret Türkmen Armağanı. İzmir: Kanyılmaz Matbaası, 2005, ss. 197-206.
154 Pınar Dönmez-Fedakar. “Karakalpak Halk Kültürü Üzerinde Siyasal Etkiler ve Karakalpak Efsanelerinde Değişim.” Halk Kültüründe Değişim Uluslararası Sempozyumu Bildirileri. (Kocaeli, 17-18-19 Aralık 2004), Kocaeli: Motif Vakfı Yayınları, 2005, ss. 146-156.
155 Sarıgül Bahadırova. “Dede Korkut Kitabı ve Alpamış Destanı’nın Karakalpak Varyantı.” Karakalpak Türkçesinden Aktaran: Pınar Dönmez-Fedakar, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, S. 5/1, İzmir 2005, ss. 113-121.
156 Vedat Ceyhun Uygur. " Kazak ve Karakalpak Türkçeleri Temelinde Türkçe Renk Adlarının Yan Anlamları." I. Uluslararası Türk Dünyası Kültür Kurultayı 9-15 Nisan 2006, Çeşme-İzmir–Bildiri Kitabı V, Ankara: Lazer Ofset, 2007, ss. 2227-2237. Pınar Dönmez Fedakar. “Karakalpakistan’daki Kutsal Mekanlar.” I. Uluslararası Türk Dünyası Kültür Kurultayı 9-15 Nisan 2006, Çeşme-İzmir –Bildiri Kitabı II, Ankara: Lazer Ofset, 2007, ss. 865-870.
157 Halk bilimi araştırma yöntemleri hakkında ayrıntılı bilgi için bk. Metin Ekici. “Araştırma Yöntemleri.” Türk Halk Edebiyatı El Kitabı. Editör: M. Öcal Oğuz, Ankara: Grafiker Yayıncılık, 2004, ss. 69-111; Halk bilimi derleme yöntemleri hakkında ayrıntılı bilgi için bk. Kenneth S. Goldstein. Sahada Folklor Derleme Metotları. Çev. Ahmet E. Uysal, Ankara: Kültür Bakanlığı Folklor Araştırma Dairesi Yayınları, 1977; Fikret Türkmen. Sahada Folklor Derleme Teknikleri. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1992-1993; Julius Krohn-Kaarle Krohn. Halk Bilimi Yöntemi. Çev. Günsel İçöz, Yayına Hzl. Fikret Türkmen, Ankara: TDK Yayınları, 1995; Metin Ekici. Halk Bilgisi (Folklor) Derleme ve İnceleme Yöntemleri. (Genişletilmiş 2. Baskı), Ankara: Geleneksel Yayıncılık, 2007
158 Karakalpakistan’da yapılan destan çalışmaları hakkında ayrıntılı bilgi için bk. Fikret Türkmen, “Karakalpakistan’da Destan Çalışmaları.” VI. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi-Son Elli Yılda Türkiye Dışındaki Türk Halk Kültürü Çalışmaları Seksiyon Bildirileri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayını, 2002, s. 269-275. Karakalpak Türklerinin destanlarının büyük bir kısmı Karakalpak Folklorı adlı 20 ciltlik seride yer almaktadır.
159 Kabıl Maksetov. Karakalpak Halkının Körkem Avızeki Döretpeleri, (Karakalpak Halkının Bedii Sözlü Yaratmaları). Nökis: Bilim, 1996, s. 70.
161 İ. T. Sagitov. age. ss. 39-40; Kabıl Maksetov. age. 1996, s. 225-317. Jırav Namaları (Jırav Nağmeleri). Hzl. T. Adambaeva, Nökis: 1991; K. Maksetov. Karakalpak Kaharmanlık Destanlarının Poetikası. Takent: İlim Baspası, 1965; Edige (Karakalpak Halık Destanı). Hzl. S. Bahadırova-K. Mambetnazarov-J. Nizamatdnov. Nökis: Karakalpakistan Baspası, 2001; K. Allambetgenov. Karakalpak Halık Destanı Edige. Nökis: Bilim Baspası, 1995; Kırık Kız. Hzl. K. Maksetov. Nökis: Karakalpakistan Baspası, 1993; Maspatşa: Karakalpak Halık Eposi. Taşkent: Gafur Gulam Neşriyatı, 1985.
162 Karakalpak destan çalışmaları hakkında ayrıntılı bilgi için bk. Fikret Türkmen. “Karakalpakistan’da Destan Çalışmaları.” VI. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi (Mersin 18–22 Haziran 2001), Son Elli Yılda Türkiye Dışındaki Türk Halk Kültürü Çalışmaları Seksiyon Bildiriler. Ankara: Kültür Bakanlığı-Hagem Yayınları, 2002, ss. 269–275.
163 İ. T. Sagitov. Karakalpak Halkının Kaharmanlık Eposı (Karakalpak Halkının Kahramanlık Destanı). Nökis: Memleket Baspası, 1963,ss. 298-299; Kabıl Maksetov. Karakalpak Kaharmanlık Destanı Kırık Kız. Nökis: Karakalpak Baspası, 1962.
164 İ. T. Sagitov. age. ss. 181-182; Alpamıs-Koblan (Karakalpak Folklorı). Hzl. S. K. Kamalov vd. C. 1, Nökis: Karakalpakistan Baspası, 1995.
165 K. Maksetov-E. Tejimuratov. age. s. 162; Karakalpak masal türü ve metinleri hakkında ayrıntılı bilgi için bk. Kallı Ayımbetov-G. Esemuratov-A. Karimov. Karakalpak Halk Ertekleri (Karakalpak Halk Masalları). Nökis: Karakalpakistan Memleket Baspası, 1956; İsmail Kurbabaev. Karakalpak Balalar Edebiyatı Tariyhının Öçerki (Karakakpak Çocuk Edebiyatı Tarihi Yazıları). Nökis: Karakalpakistan Baspası, 1974; Karl Reichl. Karakalpakische Märchen (Karakalpak Masalları). Bochum: Studienverlag Dr. N. Brockmeyer, 1985.
168 Karakalpak fıkra incelemeleri ve metinleri için bk. Yunıs Pahratdinov. Karakalpak Satirası (Karakalpak Mizahı). Nökis: Karakalpakistan, 1992; Yunis Pahratdinov. Adam Jemiyet Satira (İnsan, Toplum, Mizah). Nökis: Karakalpakistan Baspası, 1991; Yunis Pahratdinov. Hezrgi Zaman Karakalpak Prozasındağı Satira (Günümüz Kararakalpak Nesrinde Mizah). Nökis: Karakalpakistan Baspası, 1988; Anekdotı Ömirbeka (Ömirbek Fıkraları). Hzl. Sabir Kamalov. Nukus: Karakalpakistan Baspası, 1977; Ömirbektin Anekdotları (Ömirbek Fıkraları). Hzl. K. Maksetov-N. Kamalov-K. Mambetnazarov-S. Bahadırova. Nökis: Karakalpakistan, 1990; K. Maksetov-N. Kamalov-K. Mambetnazarov. Karakalpak Halık Legendaları Hem Anekdotları (Karakalpak Halk Efsaneleri ve Fıkraları). Nökis-Semerkand: Karakalpakistan Memleket Baspası, 1962; K. Maksetov-N. Kamalov-K. Mamnetnazarov. Karakalpak Halık Añızları Hem Anekdotları. Nökis: Karakalpakistan, 1995.
169 Kabıl Maksetov. age. ss. 214-218.
170 Karakalpak fıkra tipi Ömirbek Lakı hakkında Türkiye’de yapılan çalışmalar şunlardır; Saim Sakaoğlu. “Türk Edebiyatında Ortak Fıkra Tipleri.” İkinci Türk Dünyası Yazarlar Kurultayı Bildirileri. (8-10 Aralık 1994, Ankara) Ankara, 1998, ss. 317-322; Saim Sakaoğlu. “Nasreddin Hoca’mızın Türk Dünyasındaki Arkadaşları.” Türk Edebiyatı, C. 23, S. 255, Ocak 1995, ss. 13-15; Saim Sakaoğlu. “Türk Dünyası Mahallî Fıkra Tipleriyle Anadolu Fıkra Tipleri Arasındaki Paralellikler.” Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Edebiyat Dergisi, S. 9-10, 1995, ss. 267-288.
171 K. Maksetov-K. Palımbetov. Karakalpak Destur Kosıkları (Karakalpak Gelenek Koşukları). Nökis: Bilim, 1997, s. 3.
172 Jüveri: Tahıl türü.
173 Kabıl Maksetov. age. s. 82.
174 Kabıl Maksetov. age. s. 82-84.
175 Sarıgül Bahadırova-S. Ahmedov. Karakalpak Halk Edebiyatı Terimleri ve Destanları. Muğla: Karaca Matbaası, 2004.
204 K. Maksetov, E. Tejimuratov. Karakalpak Folklorı. Nökis: Karakalpakistan Baspası, 1979, ss. 51, 182.
205 K. Maksetov, E. Tejimuratov. age. s. 51.
206 Kabıl Maksetov. Karakalpak Halkının Körkem Avızeki Döretpeleri, (Karakalpak Halkının Bedii Sözlü Yaratmaları). Nökis: Bilim, 1996, s. 81, 152.
207 Kabıl Maksetov. age. ss. 155, 158.
208 Kabıl Maksetov. age. ss. 16-17; Kabıl Maksetov. Karakalpak Folkloristikası. Nökis: Karakalpakistan Baspası, 1989, s. 182. İ. T. Sagitov’un Karakalpak Halkının Kaharmanlık Eposı (Karakalpak Halkının Kahramanlık Destanı). Nökis: Memleket Baspası, 1963,s. 17 adlı çalışmasında söz konusu efsanenin “Cengiz Han Hakkında Añız” adıyla yer aldığı ve meşhur Karakalpak destan anlatıcısı Berdak’ın “Şejire (Şecere)”sine benzerliği vurgulanmıştır.
209 Kallı Ayımbetov-G. Esemuratov-A. Karimov. Karakalpak Halk Ertekleri (Karakalpak Halk Masalları). Nökis: Karakalpakistan Memleket Baspası, 1956.
210 K. Maksetov-E. Tejimuratov. Karakalpak Folklorı. Nökis: Karakalpakistan Baspası, 1979, s. 55; Kabıl Maksetov. Karakalpak Folkloristikası. Nökis: Karakalpakistan Baspası, 1989, s. 206.
211 K. Maksetov, E. Tejimuratov. age. s. 184.
212 T. A. Jdanko. Oçerki İstoriçeskoy Etnografii Karakalpakov-Rodo-Plemennaya Struktura i Rasselenie v XIX-Naçale XX Veka (Karakalpak Halkının Etnografik Tarihi Yazıları–19. Asrın Sonu 20. Asrın Başına Kadar Yerleşim ve Şecere Yapısı). Akademiya Nauk SSSR Trudı İnstituta Etnografii im. N. N. Mikluho-Maklaya Novaya Seriya, Tom IX. Moskva-Leningrad: İzdatel’ctvo Akademi Nauk SSSR, 1950.
213 K. Maksetov, N. Kamalov, K. Mamnetnazarov. Karakalpak Halık Legendaları Hem Anekdotları (Karakalpak Halk Efsaneleri ve Fıkraları). Nökis-Semerkand: Karakalpakistan Memleket Baspası, 1962.
214 N. Davkaraev Şığarmalarının Tolık Jıynağı (N. Davkaraev’in Çalışmalarının Toplamı). C. 2, Nökis: 1977, ss. 184-185.
215 Kabıl Maksetov. Oçerki Po İstorii Karakalpakskogo Folklora (Karakalpak Folklor Tarihi Yazıları). Taşkent: Fan Neşriyatı, 1977.
216 K. Maksetov-E. Tejimuratov. age.
217 H. Esbergenov-J. Hoşniyazov. Etnografiçeskie Motivı v Karakalpakskom Folklore (Karakalpak Folklorunun Etnografik Motifleri). Taşkent: Fan Neşriyatı, 1988.
221 Karakalpak Añızları Epsanaları Hem Şeşenlik Sözleri (Karakalpak Añızları, Efsaneleri ve Şeşenlik Sözleri). Hzl. Z. İşmanova, Nökis: Karakalpakistan, 1992.
223 Kamal Mambetov. Karakalpak Tarihi. Nökis: Karakalpakistan, 1993.
224 K. Maksetov-N. Kamalov-K. Mamnetnazarov. Karakalpak Halık Añızları Hem Anekdotları. Nökis: Karakalpakistan, 1995.
225 Jemiyet Berdiev. “Tursın Han Hakkındağı Añızdağı Mağlıvmatlar.” Özbekistan Respublikası İlimler Akademiyası Karakalpakstan Böliminin Habarşısı, S. 3, Nökis, 1993, ss. 119-121.
226 Kabıl Maksetov. Karakalpak Halkının Körkem Avızeki Döretpeleri, (Karakalpak Halkının Bedii Sözlü Yaratmaları). Nökis: Bilim, 1996.
227 Jemiyet Berdiev. Otrajenie v Legendah i Narodnıh Predaniyah İstorii Karakalpakov XIII-XVII vv. (13-17. Yüzyıllardaki Karakalpak Tarihinin Efsane ve Rivayetlerdeki Yansımaları) Nökis: Özbekistan Respublikası İlimler Akademiyası Karakalpakistan Bölim Tariyh, Arheologiya Ham Etnografiya İnsitutı, 1996. (Yayımlanmamış Doktora Tezi.)
228 Jemiyet Berdiev. “Ernazar Alaköz Hakkında Halık Avızındağı Añız Engimeler (Ernazar Alaköz Hakkında Halk Arasında Anlatılan Efsane Anlatmaları)” Özbekistan Respublikası İlimler Akademiyası Karakalpakstan Böliminin Habarşısı, S. 153-154. Nökis, 1998, ss. 146-149.
229 Karakalpak Halık Epsanaları. Hzl. T. Kanaatov, Nökis: Karakalpakistan, 2000.
230 Ğ. Hojaniyazov-J. Hekimniyazov. Karakalpakistan’ın Ejayıp Jeti Esteliği (Karakalpakistan’ın Muhteşem Yedi Âbidesi). Nökis: Bilim Baspası, 2004.
231 Karakalpak Halık Epsanaları. Hzl. T. Kanaatov, Nökis: Karakalpakistan, 2000, s. 6.
232 Anthony P. Cohen. Topluluğun Simgesel Kuruluşu. Çev. Mehmet Küçük,Ankara: Dost, 1985, s. 7.
233 Linda Dégh. Legend and Belief: Dialectics of a Folklore Genre (Efsane ve İnanç: Folklor Türlerinin Diyalektiği). Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press, 2001, s. 23.
234 Mehmet Kanar. Farsça-Türkçe Sözlük. İstanbul: Deniz Kitabevi, 2000, s. 102.
235 Folklore, An Ancyclopedia of Beliefs, Customs, Tales, Music And Art. C.2, Editör: Thomas A. Green California, 1997, ss. 485-486.
236 Büyük Türkçe-Rusça Sözlük. İstanbul: Multilingual Yayınları, 1994, s. 261.
237Folklore, An Ancyclopedia of Beliefs, Customs, Tales, Music And Art. age. s. 485; Saim Sakaoğlu. Anadolu-Türk Efsanelerinde Taş Kesilme Motifi ve Bu Efsanelerin Tıp Katalogu. Ankara: KBMİFAD Yayınları, 1980, s. 4.
238 Yorgiov D. Babinyoti. Yunanca Sözlük. Atina: Kentro, 2002, ss. 996-997.
239 Metin Ergun. Türk Dünyası Efsanelerinde Değişme Motifi. C. 2. Ankara: TDK, 1997, s. 1.
240 Efsanenin ansiklopedi ve sözlüklerdeki tariflerine pek çok çalışmada yer verildiği için, bu konu üzerinde burada tekrar durulmayacaktır. Sözlük ve ansiklopedilerdeki efsane tariflerine yer veren çalışmalardan bazıları (kronolojik sırayla) şunlardır: Muhsine Helimoğlu Yavuz. Diyarbakır Efsaneleri, Derleme-Araştırma-İnceleme. Ankara: Doruk Yayınları, 1993, ss. 4-7; Metin Ergun. Türk Dünyası Efsanelerinde Değişme Motifi. C. 2. Ankara: TDK, 1997, ss. 5-6; Türk Dünyası Edebiyat Tarihî. C. 2, Ankara: AKM Yayınları, 2002, ss. 2-4; Mehmet Naci Önal. Muğla Efsaneleri. Muğla: Muğla Üniversitesi Yayınları, 2003, ss. 2-5; Muvaffak Duranlı. Yakut Efsaneleri. İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2004, ss. 5-6 (Yayımlanmamış Doktora Tezi); Aygerim Diykanbaeva. Kırgız Efsaneleri Üzerine Bir Araştırma (İnceleme-Metin). İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2004, ss. 45-46 (Yayımlanmamış Doktora Tezi). [Doktora tezi olarak hazırlanan bu çalışmanın kitap halindeki baskısı için bk. Aygerim Diykanbaeva. Kırgız Ulamıştarı. Bişkek: Carı, 2005]; İsmail Görkem. Elazığ Efsaneleri, İnceleme-Metinler. Elazığ: Manas Yayınları, 2006, ss. 26-27. Sözlük ve ansiklopedilerdeki efsane tariflerinin genel bir değerlendirmesi yapıldığında, efsanenin “akıl dışı olayları anlatan hikâye, masaldan destana kadar pek çok türle karıştırılan ve bir kefeye konan anlatmalar, tarih olaylarını anlatan hikâyeler…” vb. gibi tarifleri olduğu görülür. Sözlük ve ansiklopedilerde ise, efsane hakkında gelişigüzel yapılmış ve birbiriyle çelişen tanımların bulunduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.
241 Heda Jason. “Concerning the ‘Historical’ and the ‘Local’ Legends and Their Relatives (Tarihî ve Yerel Efsanelere ve Onların Akrabalarına Dair)” The Journal of American Folklore, S. 84, No. 331, (Toward New Perspectives in Folklore), Ocak-Mart 1971, s. 134 (Bu makaleye şu adresten ulaşılmaktadır: “http://links.jstor.org/sici?sici=0021-8715%28197101%2F03%2984%3A331%3C134%3ACT%22AT%22%3E2.0. CO%3B2-N”)
242 Heda Jason. age. s. 134.
243 Linda Dégh. age. s. 36.
244 Linda Dégh. age. s. 36.
245 Max Luthi. “Masalın Efsane, Menkabe, Mit, Fabl ve Fıkra Gibi Türlerden Farkı.” Çev. Sevengül Sönmez, Halk Biliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar. Hzl. Gülin Öğüt Eker vd. Ankara: Millî Folklor Yayınları, 2003, s. 314.
246 Efsane ve inanç ilişkisi, bu bölümün üçüncü kısmında müstakil bir başlık altında ele alınacağı için burada konuya kısaca değinilmekle yetinilmiştir.
247 Linda Dégh. age. s. 37.
248 Willfried Buch. “Masal ve Efsane Üzerine.” Çev. Ali Osman Öztürk. Halk Biliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar. Hzl. Gülin Öğüt Eker vd. Ankara: Millî Folklor Yayınları, 2003, s. 312.
249 Türkiye’de 2001 yılına kadar yapılan Türk mitolojisi çalışmaları ve mit tanımları için bk. Pınar Dönmez-Fedakâr. Türk Mitolojisi Üzerine Türkiye'de Yapılan Yayınların Bibliyografyası ve Bu Yayınların Analizi. İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2001. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
250 Mircea Eliade. Kutsal ve Dindışı. Çev. Mehmet Ali Kılıçbay,Ankara: Gece Yayınları, 1991, s. 77.
251 Linda Dégh. age. s.24.
252 Linda Dégh. age. s. 24.
253 1963 yılında Budapeşte’de yapılan “Halk Anlatması Araştırması” (Folk Narrative Research) kongresinde varılan ortak sonuçta açıklanan efsane tasnifine Pertev Naili Boratav’ın 100 Soruda Halk Edebiyatı adlı kitabında yer verildiğini ve Türkiye’de bugüne kadar yapılan efsane çalışmalarının çoğunda bu tasnifin kullanıldığını belirtmek gerekir. Söz konusu tasnif, bu bölümün ikinci kısmında ele alınacaktır.
254 Linda Dégh. age. ss. 26-27.
255 Linda Dégh. “The Belief Legend in Modern Society: Form, Function, and Relationship to Other Genres (Modern Toplumda İnanç Efsanesi: Şekil, İşlev ve Diğer Türlerle İlişkisi)” American Folk Legend A Symposium (Amerikan Efsane Sempozyumu). Editör: Wayland D. Hand, California: University of California Press, 1971, s. 55. Linda Dégh’in “inanç efsanesi” konusunda görüşleri için ayrıca bk. Linda Dégh. “What Is A Belief Legend? (İnanç Efsanesi Nedir?)” Folklore, S. 107, 1996, ss. 33-46.(Makaleye http://links.jstor.org/sici?sici=0015-587X(1996)107%3C33%3AWIABL%3E2.0.CO%3B2-7 adresinden de ulaşılmaktadır.)
256 Alan Dundes. “On the Psychology of Legend (Efsanenin Psikolojisi Hakkında)” American Folk Legend A Symposium (Amerikan Efsane Sempozyumu). Editör: Wayland D. Hand, California: University of California Press, 1971, s. 21.
257 Robert A. Georges, “The General Concept of Legend: Some Assumptions to be Reexamined and Reassessed (Efsane Kavramının Geneli: Bazı Varsayımların Yeniden Değerlendirmesi ve Şüphelerin Yeniden Giderilmesi )” American Folk Legend A Symposium (Amerikan Efsane Sempozyumu). Editör: Wayland D. Hand, California: University of California Press, 1971, s. 4.
258 Linda Dégh’in “inanç efsanesi” konusunda görüşleri için ayrıca bk. Linda Dégh. “What Is A Belief Legend? (İnanç Efsanesi Nedir?)” Folklore, S. 107, 1996, ss. 33-46. (Bu makaleye http://links.jstor.org/sici?sici=0015-587X(1996)107%3C33%3AWIABL%3E2.0.CO%3B2-7 adresinden de ulaşılmaktadır.)
259 Kenan Erdoğan. “Şiir-Efsane-Menkıbe İlişkisi ve Niyâzî-i Mısrî’nin Menkıbelerine Göre Bazı Şiirlerinin Hikâyesi.” Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.: 1, S. 1, 2003, ss. 37-52.
260 Linda Dégh. Legend and Belief: Dialectics of a Folklore Genre (Efsane ve İnanç: Folklor Türlerinin Diyalektiği). Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press, 2001, s. 40.
261 Ziya Gökalp. Türk Töresi. Hzl. Hikmet Dizdaroğlu, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1976, s. 7.
262 Ziya Gökalp. age. s. 7.
263 Bahaeddin Ögel. Türk Mitolojisi. İstanbul: MEB, 1971, s. 5.
264 Pertev Naili Boratav. 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı. İstanbul: Gerçek Yayınevi, 1995, s. 98.
265 Şükrü Elçin. Halk Edebiyatına Giriş. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1986, s. 314.
266 Saim Sakaoğlu. Efsane Araştırmaları. Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları, 1992, s. 10.
267 Bilge Seyidoğlu. Erzurum Efsaneleri. İstanbul: Erzurum Kitaplığı, 1997, ss. 13-14; Türk Dünyası El Kitabı. C. 3 (Edebiyat-Türkiye), Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, 1998, s. 417; Türk Dünyası Edebiyat Tarihî. C. 2, Ankara: AKM Yayınları, 2002, s. 1.
268 Linda Dégh. age. s.34.
269 Halk, halk bilimi ve halk bilgisi tanımlarının efsane tanımına paralel ve onunla ilişkili serüveni için bk. Metin Ekici. “Halk, Halk Bilimi ve Halk Bilgisi Üzerine Bir Deneme.” E.Ü. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, S. 3, İzmir: 1999, ss. 183-191.
270 Aygerim Diykanbaeva. Kırgız Efsaneleri Üzerine Bir Araştırma (İnceleme-Metin). İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2004, s. 48 (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
271 Folklore, An Ancyclopedia of Beliefs, Customs, Tales, Musıc And Art. age. s. 485; Saim Sakaoğlu. Anadolu-Türk Efsanelerinde Taş Kesilme Motifi ve Bu Efsanelerin Tıp Katalogu. Ankara: KBMİFAD Yayınları, 1980, s. 4.
272 Muvaffak Duranlı. Yakut Efsaneleri. İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2004, s. 7 (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
274 Yaşayan Efsaneler. Hzl. Sednik Paşayev, Bakü: Gençlik, 1973, s. 3.
275 Yaşayan Efsaneler. age. s.3.
276 Azerbaycan Halk Efsaneleri. Hzl. Sednik Paşayev, Bakü: Yazıcı, 1995, s. 5.
277 Azerbaycan Halk Efsaneleri. age. s. 5.
278 Azerbaycan Halk Efsaneleri. age. ss. 5-6.
279 Azerbaycan Halk Efsaneleri. age. s. 6.
280 Rivayatlar Hem Legendalar. Redaktör. F. Urmançeyev-C. H. Kelimullin, Kazan: Megarif, 2001, s. 25.
281 M. Köseyev-B. Şamıradov-O. Yazımov-N. Çarıyev. Edebiyat. Aşgabat: Magarif, 1985, s. 32.
282 Türkmen Folkloru Hezirki Zamanda. Hzl. K. Seyitmuradov-Ş. Halmuhammedov, Aşgabat: Ilım, 1976, s. 162.
283 Özbek Sovyet Ansiklopedisi. C. 1. Taşkent, 1971, s. 573.
284 Kamilcan İmamov. Özbek Halk Prozası(Özbek Halk Nesri). Taşkent: Fan Neşriyatı, 1981, s. 66.
285 Kamilcan İmamov. age. s. 68.
286 Özbek Halk Ağzaki Poetik İcadı (Özbek Halk Sözlü Poetik Yaratmaları). Yay. Hzl. K. İmamov-T. Mirzayev-B. Sarımsakov-O. Safarov, Taşkent: Okıtuvçı, 1990, s. 179.
287 U. A. Cumanazarov. Halk Prozası ve İctimaiy-Tarihiy Hayat (Halk Nesri ve Sosyal-Tarihî Hayat). Cizzah: Sangzar, 2006, s. 5.
288 Aygerim Diykanbaeva. age. s. 51; Kırgız efsaneleri için ayrıca bk. Şahnaza Aşurovna İşniyazova. Hezirgi Zaman Özbek va Kırgız Nasrida Afsana ve Rivayatlarıñ Kiyesiy-Tipologik Tahlili (Günümüz Özbek ve Kırgız Nesrinde Efsane ve Rivayetlerin Mukayeseli Tipolojik İncelemesi). Semerkand:Ali Şir Nevayi Namındaki Semerkand Davlat Ünversiteti, 1996. (Yayımlanmamış Doktora Tezi).