GöstergebiLİm görme

Sıcak renkler: kırmızı, turuncu ve sarı’dır. Hava içindeki titreşimi, radyasyonu fazla olan renklerdir. Uzaktan göze çarpan renklerdir. Bu yönüyle çekici özellikleri vardır.

Soğuk renkler: mavi, yeşil ve mor’dur. Fizik titreşimleri zayıf renklerdir, dinlendirici ve durgunluk özelliklerine sahiptirler.

MAVİ

Gökyüzü, su ve denizin rengi olan mavi, sonsuzluk ve huzurun rengidir. Dinlendirici renk gurubunda yer alan mavi, huzurlu, yatıştırıcı bir etkiye sahiptir. Mavi, renk skalasında yer alan yeşilimsi turkuvazdan koyu laciverte kadar gizemli bir derinlik etkisine sahiptir. Temizlik ve saflık imajı yaratmak için su ambalajlarında, mavi renk kullanılmaktadır.

Soğukluk ve tazelik etkisi adına yoğurt gibi ürünlerin kutularında mavi ve lacivert renge yer verilmektedir. Basıcı ve sıkıcı etki yaratmaz tam tersine uzaklara götüren bir renktir. Bu renk insanlarda, düşünme, karar verme ve yaratıcı fikirlerin doğmasına sebep olur. Mavi aynı zamanda doğruluk sembolü olarak bilinmektedir. Eski insanların hastalıklardan kurtulmak için mavi elbiseler giydiği söylenmektedir

Mavi renk, kırmızının aksine kan basıncını düşürür, kalp atışlarını ve solunumu yavaşlatır. Aynı zamanda insanları sakinleştirici bir etkisi bulunmaktadır. Sigmund Freud maviyi okyanussal ve sakin diye nitelemiştir.Tansiyonu düşürdüğü söylenir. Araplar, mavi taşların, firuzenin kanın akşını yavaşlattığına inanırlar. Batı’da intiharı azaltmak için köprü korkuluklarını maviye boyadıkları bilinmektedir.

Mavi özellikle lacivert kozmik bir renk olarak kabul edilir, sonsuzluğu, otoriteyi ve verimliliği çağrıştırır. O yüzden dünyadaki logoların yarısından fazlası mavi rengi kullanırlar. Bankaların logolarında ve imaj oluşturmada en çok kullandıkları renk, mavi ve yeşildir. Maviyle büyüklüklerini, yeşille güvenirliklerini sağlarlar. Yeşil ve mavi sağlamlığın habercisidir.

Mavi yeme içgüdüsünü azaltan bir renktir, o nedenle fast food zincirleri bu rengi kullanmazlar. Tüm diyet ürünler mavi yazı ve logo kullanırlar. Süt ve süt ürünleri de tazeliği pekiştirmek için sağlıklı fakat şişmanlatıcı olmadıklarını vurgulamak için mavi rengi kullanırlar

Huzur, Mutluluk, Umudun ve sonsuzluğun rengidir. Soğuğun sembolü. İş giysisi mavi renk olarak kodlanmıştır, “mavi yakalılar” kol gücüne dayalı çalışanı temsil eder. 19. yüzyılda renklendirici çivit otunun keşfi ile üniformalarda en çok kullanılan renk olmuştur. Barışın rengidir, çünkü en çok kabul gören renk olmuştur. Avrupa Konseyi, Avrupa Birliği, UNESCO ve Birleşmiş Milletler gibi kuruluşların amblemlerinde yer almasının sebebi budur.

KIRMIZI

Yapılan bazı araştırmaların sonuçları, kırmızının insanları uyardığını göstermiştir. Uyarılmanın boyutu doğrultusunda, kan basıncı artmakta ve kalp atışı ile solunum hızlanmaktadır. Kırmızı, aktif, enerjik ve dinamik yapısı ile tutkunun, aşkın, kanın ve hayatın rengidir. Ateşin rengi olan kırmızı, cehennemin, şeytan ve şeytanlığın rengi olarak lanse edilmiştir.

Baştan çıkarıcı, çekici, tahrik edici bir özellik taşımaktadır. Alarmın ve ikazın rengidir. Komünizmi, başkaldırıyı ve devrimciliği simgeler. Kırmızı renk ayrıca bir statü sembolü olarak da karşımıza çıkmaktadır. Porche, Ferrari gibi spor arabalarda sıklıkla kullanılmaktadır. Dalga boyu yüksek bir renk olduğu için dikkat çekicidir

Bazı milletle kırmızıyı yurtseverlik duygularını kamçılayan renk olarak görmektedirler. Kırmızı aşkın da sembolüdür ve neşe, samimiyet ve hoşlanma hissini uyandırmaktadır. Bu renk aynı zamanda şehvet, hiddet, işkence ve nefret gibi negatif duyguların da sembolüdür.

Kırmızı iştah açıcı bir renktir o nedenle gıda firmalarının çoğu logolarında bu rengi kullanırlar. Kırmızı tansiyonu yükseltir ve kan akışını hızlandırır bu nedenle hedef kitlesinde gençler olan markalar logolarında kırmızıyı tercih ederler.

İnsanlar kırmızı fonlu mekanlarda, zaman kavramını kaybetmeye başlıyorlar ve bu yerler uykusuzluk yaratabiliyor. Bu sebeple tüm gece kulübü, bar türü yerlerde kırmızı fonlar ağırlıklı olarak kullanılmaktadır.

Genellikle otomobil firmaları, büyüklüklerini göstermek için maviyi, enerji, heyecan ve gençliği vurgulamak için de kırmızıyı kullanırlar. Batılı firmalar maviyi tercih ederken, kültürel özellikleri nedeniyle Japon ve Güney Kore otomobil devleri kırmızıyı tercih etmektedirler.

Genelde, enerji ve dinamikliği ifade ettiği için gazete logolarında da kırmızı renk kullanılmaktadır. Örneğin, Cumhuriyet, Hürriyet, Milliyet, Vatan vb. Ciddi formatta bir gazete çıkardığı iddiasında olanlar ise maviyi tercih etmektedirler. Fikirlerin ön planda olduğunu vurgulamaktadır. Örneğin: Radikal, Zaman gibi

SARI

Sıcak ve en parlak renktir. Çevreye genişleme, rahatlık ve sempatik bir enerji yayar. Genel olarak insanların birlikte olmaktan hoşlandıkları, sempatik, atılgan, mutlu bir kişiliğe uyar. İş ortamlarında, yüzeyselliği çağrıştırabileceği için az oranlarda kullanılmalıdır.

Renklerin en aydınlığı olan sarı, sempati ve neşe hissi veren bir renktir. Bununla beraber soluk sarı, karantina ve bulaşıcı hastalıkların, uğursuzluğun sembolüdür. Sarı; altının, güneşin rengidir. Sarı yaldız ve varak aynı zamanda bir değer ve statü sembolüdür. Varlığa bağlanan altın sarısı pozitif bir anlam taşır. Altının taşıdığı anlama paralel anlamlar yüklenmiştir. Değerini yitirmemesi, dayanıklılığı, paslanmadan ve bozulmadan kalabilmesi ile bağlantılı olarak ölümsüzlüğün simgesi olarak kullanılmıştır.

Geçiciliğin ve dikkat çekiciliğin rengidir. Bu nedenle taksilerin rengi sarıdır. Dikkat çeksin ve geçici olduğunu bilsinler diye araba kiralama firmaları genelde sarı rengi kullanırlar. Bu nedenle bankalar logolarında sarıyı kullanmaktan kaçarlar. Paranın geçici değil kalıcı olmasını isterler. Sembolizmde sarı, geçiciliği ve ölümü hatırlatır.

Soluk sarı, Hristiyanlık ve İslamiyette suçu sembolize eder. Ortaçağ İkonografisinda İsa’yı ele veren Yahuda sarı giysiler içerisinde sembolize edilmiştir. Yahudiler açısından bu renk yüz kızartıcı eylemlerde bulunanlara atfedilmiştir. Bu nedenle,Nazi Almaya’sında Yahudilere, sokağa çıktıklarında giysileri üzerinde “Jude” yani Yahudi yazılı sarı renkte bir kumaş parçası ya da sarı renkte Davud Yıldızı taşıma zorunluluğu getirilmiştir. Ayrıca, İspanya’da boğa güreşçilerinin kıyafetlerinde de sarı renk uğursuz sayıldığı için kullanılmamaktadır

YEŞİL

Mavi ve sarının bileşmesinden oluşan yeşil her iki rengin de özelliğini içinde barındırmaktadır. Mavide olduğu gibi huzur verici bir etkiye sahipken sarının da canlılığını taşımaktadır. İslamiyet’te kutsal alan ve mekanların vazgeçilmez rengi olan yeşil, cennetin ortamını imgelediği için cennet ve muradın rengidir. Aynı zamanda, Müslümanlıkta, aile kavramının, selametin, maddi ve manevi zenginliklerin kökleşmiş bir sembolü olarak karşımıza çıkmaktadır. İslamiyetin yeşil bayrağından, Hz. Muhammed’in hırkasının renginden dolayı bu renk kutsal kabul edilir.

Hristiyanlar yeşil rengi iman ve ölmezliğin sembolü olarak kabul etmektedirler. Hristiyan sembolizminde yeşil, haçın üzerinde kurban edilen İsa’dan esinlenilerek, insan türünün yenilenmesiyle ilişkilendirilmiştir. Yeşil tazelik, gençlik ve biraz da hamlığı ifade etmektedir. Yeşil, baharın, canlılığın, olumlu dinginliğin ve huzurun rengidir. Doğayı, açık havayı ve kırları temsil eden bir renktir. Taze ve gençleştiren bir etkisi bulunmaktadır. En büyük özelliklerinden bir tanesi dinlendirici olmasıdır.

Kirli yeşil ise, egoizmin ve kıskançlığın sembolüdür. Ev içinde rahatlatıcı bir renktir ve yaratıcılığı körükler. Batı’da büyük otellerin mutfakları aşçıların yaratıcılıklarını artırmak için yeşile boyanır. Hastaneler de logo ve iç tasarımların da bu rengi tercih ederler. Çünkü rahatlatıcı ve sakinleştiricidir. Ortaçağ’da renk karekteristiğini aldığı pigmentleri dayanıksız olduğu için olumsuz bir şöhrete sahip olmuştur. Bu özellik riskli renk haline getirmiş ve tesadüfi şeylerle birleştirilmiştir. Bu nedenle kumar masalarında bu nedenle yeşil renk kullanılmıştır.

Yeşil alanlarda insanların daha az mide ağrısı çektikleri tespit edilmiştir. Bu nedenle diyet ürünleri ve süt ürünleri logolarında yeşil rengi tercih etmişlerdir. Yeşil güven verir. Bu nedenle bankaların logolarında kullanmayı tercih ettikleri renklerden biridir.

SİYAH

Ağırlık ve ciddiyet siyah rengin karakteridir. Batı uluslarında, siyah daima keder, ölüm ve matem rengi olmuştur. Korku ve karanlığı aynı zamanda kötülüğü ve şeytanlığı temsil etmektedir. Resmiyetin rengi olan siyah, gizli, gizemli, dışa kapalı, bilinmeyen bir yapıyı imlemektedir. Eski Mısır ve Kuzey Afrika ülkelerinde, siyah bulutlar yağmurun habercisi olduğu için bereketi simgeleyen bir renk olmuştur.

Müslümanlık ve Hristiyanlık’ta, siyahın fanilik, son ve sonluluk gibi sembolik açılımları bulunmaktadır. Umutsuzluk ve ölüm sembolüdür. Duyguları bastırıcı, hapsedici bir etkisi vardır. Çevreye ve topluma kapalıdır. Siyah din kitaplarında ve fresklerde, cehennemin ve şeytanın rengi olarak sembolize edilmiştir. Saklanma, örtme ve gizleme özelliği sayesinde büyünün ve sihrin de rengi olmuştur. Bir bitiş ve son anlamındaki siyah, gecenin ve sonsuz evrenin rengidir.

Siyah, gücü ve tutkuyu temsil eder. Hırsın da bir ifadesidir. Fonda kullanıldığında karamsarlığı çağrıştırır. Işığı yok eder. Siyah konsantrasyonu en çok getiren renktir. Einstein’ın konsantre olabilmek için perdeleri siyah, gün ışığı olmayan bir odaya girip düşündüğü söylenmektedir.

Psikolojik olarak insanlar bu rengi saklanmak ve bir şeyleri saklamak için kullanırlar. Sürekli siyah giyen insanlar özne konumunda olmak istemeyen insanlardır. Batı kültüründe matemin rengidir. Resmi ritüellerde, törenlerde giyilmesi kabul görür. Diana Crane’e göre her tür isyankar siyah giyer. Ayaklanmalarda giyilir. Özellikle siyah deri ceket estetik ya da politik olarak isyancı bir duruşu ifade etmek isteyenlerce kullanılmaktadır. Birinci Dünya Savaşı’nda savaş alanlarında ölen İtalyanların üniformalarından esinlenerek Mussolini, faşist üniformasının sembolü olarak siyah gömleği benimsemiştir. Korsanların ve anarşistlerin bayrağı siyahtır.

Adalet çalışanlarının, yargıçların ve avukatların kıyafetlerinin rengi de siyahtır. Otoriteyi, mahkum edilmeyi ve tehdidi sembolize etmektedir. Parlak siyah uzun seneler boyu, aristokrat ihtişamının ve zenginliğinin sembolü olmuştur. Rönesans portlerinde görüldüğü üzere mücevherlerin ihtişamının görülmesi için siyah renk giyilmiştir. Kıyafetlerde seçkinliğin rengini temsil etmektedir.

BEYAZ

Açıklığı, doğruluğu, Şeffaflığı ve aydınlığı simgeler. Yanındaki renklerle güçlenir. Beyaz ve siyah renk bir arada kullanıldığında, sembolik anlamlara sahip olmaktadır. Dünyanın oluşum sürecinde siyah bir evren boşluğunda büyük patlama olmuş ve beyaz ışık oluşmuştur. Aralarında var olan bu ilişki ile tüm evren ve onun diyalektik oluşumu siyah ve beyaz ile özetlenebilmektedir. Beyaz, arılık, zafer, barış, neşe, teslimiyet, merhamet, saflık, bekaret, masumiyet ve adaletin rengidir, yeniden diriliş ve ölümsüzlüğü sembolize etmektedir.

İstikrarı, devamlılığı ve temizliği simgeler. Bu yüzden politikacılar genelde beyaz renkli gömlekleri tercih etmektedirler. Antik Roma’da da seçimlere katılacak adaylar beyaz giyinirledi. Beyaz elbiseler temiz olduğumuz imajı verir. Batı kültürünün aksine Çin’de beyaz renk matemin rengidir. Aristokrat ayrımın rengi olmuştur. Melek saflığının sembolüdür. Beyaz ilahi aydınlığın sembolü, papanın giysilerinin, rahiplerin tören giysilerinin, ruhaniliğin ve azizliğin rengidir.

GRİ Yansız, uçucu bir renktir. Solgunluğu, korkuyu, saygınlığı, alçak-gönüllülüğü ve ileri yaşı çağrıştırır. Koyu gri tüm dünyada kir ve pislikle özdeşleştirilir. İlgi çekmekten kaçınan, meraklı olmayan kişilerin tercihidir. Hareketsiz nesnelerin üzerine biriken tozların rengidir bu nedenle durgun bir renktir. Ağır bir renktir, hareketsizliği ve yavaşlığı temsil eder. Puslu ve belirsiz bir hava gibi yaratıcılığı öldürür. Beyaz ve siyah rengin birleşmesinden kaynaklandığı için her iki renkten de anlam almaktadır. Gri, ağır başlı bir yumuşaklık ifade etmektedir. Gri renk, temkinli, rahat ve olgun bir yaşın getirdiği bilgeliğin sembolüdür. Yaşlıların saç rengini çağrıştırır.

KAHVERENGİ

Hüzünlü ve düşüncelere sürükleyicidir. Toplumsal düzene ve aileye duyulan ihtiyacı vurgular. Doğal ve evcimen bir yapıya uyum sağlar. Çikolata veya sütlü kahve zevkinde olduğunda iştah kabartan, çürüme veya dışkı tonuna kaydığında mide bulandıran kahverengi çelişik duyguların rengidir. Toprağa bağlı olarak hem negatif hem de pozitif çağrışıma sahiptir. Batı’da koyu kahverengi bolluğun, bereketin rengidir. Siyaha vekalet eden kahverengi onun tüm sembolizmine sahiptir. Faşizmle bağı vardır. Nazi rejiminin hücum kuvvetleri olan kahverengi gömleklilerden yola çıkarak sıklıkla kahverengi bela olarak adlandırılmıştır.

TURUNCU

Dinamik bir renktir. Sıcaklığı hatırlatır. Canlılık ve harekete sebep olur. Toprak rengi turuncu dünyevi materyalizmin sembolüdür. Güneşin parlaklığını ve rahatlığını hatırlatır.

Turuncu rengi çabuk dikkat çeker. Eğer bu renk bir ürün ve markada kullanılıyorsa bu herkes için imajı verir. İnsanları o markaya karşı rahatlatır. Bu renk, bulunduğu grubu sayıca çok gösterir. 1974 Dünya Kupası’nda Hollanda Milli Takımı’nın başında olan Ernst Happell, “Bu turuncu formayla biz sahada rakip takımdan daha fazla görünüyoruz” demiştir.

MOR

Nevrotik duyguları açığa çıkardığı, insanları bilinçaltında korkuttuğu tespit edilen bir renktir. Özellikle rockçıların ve uçuk solistlerin makyajlarının mor olduğu saptanmıştır. Melankolik karakteri olan bir renktir. Keder ve hüznü ifade etmektedir. Esrar, işkence ve kontrolsüz gücü sembolize etmektedir. Mor, kraliyet faaliyetlerini, kilise törenlerini, görkemli yaşam tarzını temsil ettiği için soyluluğu simgeleyen bir renktir. Antik Yunan ve Roma kültüründe mor asil sınıfı belirleyen ve giyimde yalnızca aristokratlar tarafından kullanılabilen bir renk olmuştur.

PEMBE

Saflık ve şehvet, çocukluk ve erişkin yaş arasındaki orta yolu temsil etmektedir. Kırmızı ile beyazın birleşiminden oluşmuştur. Kırmızıdan ete ait bir renk olduğundan şehvetlilik, mutluluk, kadınsılık sembolizmini almıştır. Beyazda ise, hassasiyet, saf aşk, sadakat, yumuşaklık, gençlik göndermelerini almaktadır. Bu sebeple pembe geçmişten beri kızların rengi olarak nitelendirilmiştir. Sıklıkla leylak rengi ile birleştirilen pembe yaygın olarak eşcinsellere atfedilen bir renktir.

Ders Notu Kaynakça

Seyide Parsa ve Alev Fatoş Parsa, Göstergebilim Çözümlemeleri, İzmir, Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları, No:27, 2014.

Dr. Zuhal Batlaş ve Dr. Acar Batlaş, Bedenin Dili, 1995, İstanbul

Ahmet Şerif İzgören, Dikkat Vücudunuz Konuşuyor, Ankara, Elma Yayınevi, 66. Basım, 2013.

Sözsüz İletişim,Yrd. Doç. Dr. Müjde Ker-Dincer

Larousse Semboller Sözlüğü, İstanbul, Bilge Kültür Sanat, 2014.

Zeynep VARLI GÜRER, “Cumhuriyet Türkiye’sinde Siyasal İktidarların Benimsedikleri Giyim Tarzları İle İdeolojileri Arasındaki İlişkisellik ve Siyasal İçerikli Giyim Kodları Arayışı” Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı, İstanbul, 2012.

1^ Daniel Chandler, The Basics Semiotics, Second Edition, Oxon, Routlage, 2007, s.13.

2^ Sandra Morıarty, “Visual Semiotics Theory”, Edited By Ken Smith, vd., Handbook Of Vısual Communıcatıon Theory Methods and Medıa, New Jersey, Lawrence Erlbaum Assocıates, 2005, s.227.

3^ Soner Yurdakul ve Özge Ural, “İletişimde Giyimin Yeri”, Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 23, 2008, s.45-46.

4^ Rıza Sam, “Kitle İletişimin Tüketim İdeolojisi ya da Üretilen Tiryakiliğin Büyüsü”, Doğu Batı Düşünce Dergisi, Yıl:8, Sayı:30, Kasım-Aralık-Ocak 2004/05, s.152

5^ Mete Çamdereli, İletişime Giriş, İstanbul, Dem Yayınları, 2008, s.64.

6^ Georg Simmel, Modern Kültürde Çatışma, Çev. Tanıl Bora, Nazile Kalaycı, Elçin Gen, İstanbul, İletişim Yayınları, 1. Basım, 2003, s.46-47.

7^ Pınar Kasapoğlu Akyol, “Küreselleşen Moda Bağlamında Blucin Kültürü Üzerine Bir Araştırma”, Millî Folklor Uluslar arası Kültür Araştırmaları Dergisi, 2010, Yıl 22, Sayı 86, s.188. (Çevrimiçi) http://www.millifolklor.com/tr/sayfalar/86%20pdf/16.pdf , 26.10.2010, s.188.

8^ Mahmut Tezcan, “Giyim Olgusuna Sosyo Kültürel Bakış ve Türkler’de Giyim”, (Çevrimiçi) http://www.education.ankara.edu.tr/ebfdergi/pdfler/1983-16-1/255-276.pdf 05.10.2010, .s.256.

9^ Münir Göle, a.g.m., s.147-150.

10^ Ünsal Oskay, İletişimin ABC’si, İstanbul, Der Yayınları, 4. basım, 2005, s.3.

11^ A.e., s.3-4.

12^ Hafize Pektaş, Moda ve Postmodernizm, Doktora Tezi, Danışman Doç. Dr. Alaybey Karoğlu, Konya, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006, s.21-22.

13^ Hafize Pektaş, a.g.e., s.17.

14^ Nurullah Abalı, a.g.e., s.15-17.

15^ Gönül Bayezit Tizer ve Neriman Sapmaz, a.g.e., s.2.

16^ Sabahattin Türkoğlu, a.g.e., s.4-5.

17^ Mahmut Tezcan, a.g.m., s.255.

18^ Sabahattin Türkoğlu, a.g.e., s.1.

19^ Sara Pendergast and Tom Pendergast, a.g.e.,V.1, s.5-6.

20^ Phyllis Tortora, “Ancıent World: Hıstory Of Dress”, Encyclopedia of Clothing and Fashion, Ed. Valerie Steele, Volume 1, Farmington Hills, Thomson Gale, 2005, s.51.

21^ Nurullah Abalı, a.g.e., s.19.

22^ Gönül Bayezit Tizer ve Neriman Sapmaz, a.g.e., s.2.

23^ Hafize Pektaş, a.g.e., s.18.

24^ Mahmut Tezcan, a.g.m., s.271.

25^ Hafize Pektaş, a.g.e., s.19.

26^ Şükran Komsuoğlu, vd., a.g.e., s.1.

27^ A.e., s.1.

28^ Fatma Karabıyık Barbarosoğlu, a.g.e., s.28-31

29^ G. Senem Gençtürk Hızal, a.g.m., s.68.

30^ Mahmut Tezcan, a.g.e., s.267.

31^ Katalin Medvedev, “Socıal Class And Clothıng”, Encyclopedia of Clothing and Fashion, Ed. Valerie Steele, Volume 3, Farmington Hills, Thomson Gale, 2005, s.197.

32^ Fred Davis, a.g.e., s.73.

33^ Richard Sennett, a.g.e,, s.97.

34^ Katalin Medvedev, a.g.m., s.197.

35^ Fatma Karabıyık Barbarosoğlu, a.g.e., s.23.

36^ Nurullah Abalı, a.g.e., s.150.

37^ Katalin Medvedev, a.g.m., s.197-198.

38^ Zeki Tez, a.g.e., s.233.

39^ Diane Crane, a.g.e., s.14-15.

40^ Katalin Medvedev, a.g.m., s.199.

41^ Deborah Durham, a.g.m., s.122.

42^ Fatma Karabıyık Barbarosoğlu, a.g.e., s.29-31.

43^ Diane Crane, a.g.e., s.16.

44^ Hafize Pektaş, a.g.e., s.61.

45^ Diane Crane, a.g.e., s.92.

46^ Çağla Ormanlar, a.g.m., s.51.

47^ G. Senem Gençtürk Hızal, a.g.m., s.69.

48^ Marilyn Revell DeLong, “Fashıon, Theorıes Of”, Encyclopedia of Clothing and Fashion, Ed. Valerie Steele, Volume 2, Farmington Hills, Thomson Gale, 2005, s.25.

49^ Fatma Karabıyık Barbarosoğlu, a.g.e., s.35.

50^ Jennifer Park, a.g.m., s.382-383.

51^ Marilyn Revell DeLong, “Fashıon, Theorıes Of”, s.24.

52^ Rıza Sam, a.g.m., s.152.

53^ Fred Davis, a.g.e., s.185.

54^ A.e., s.199.

55^ Çağla Ormanlar, a.g.m., s.58-76.

56^ Fatma Karabıyık Barbarosoğlu, a.g.e., s.35-36.

57^ Fred Davis, a.g.e., s.201.

58^ Sara Pendergast and Tom Pendergast, a.g.e.,V.5, s.850-851.

59^ Diana Crane, a.g.e., s.238.

60^ Diana Crane, a.g.e., s.241-244.

61^ Pınar Kasapoğlu Akyol, a.g.m., s.191.

62^ Beverly Gordon, “American Denim: Blue Jeans and Their Multiple Layers of Meaning “ Patricia Edt. Anne Cunningham and Susan Voso Lab, Dress and Popular Culture, Bowling Gren State University Popular Press, 1991, 33.

63^ Mark Gottdiener, a.g.e., s.319.

64^ Pınar Kasapoğlu Akyol, a.g.m., s.191-194.

65^ Diana Crane, a.g.e., s.238.

66^ Mustafa Şen, “Siyasal İletişim Sosyolojisi”, TASAM Siyasal İletişim Enstitüsü, (Çevrimiçi) http://www.siyasaliletisim.org/index.php/haber-ve-yorum-arsivi/137-makale/328-syasal-letm-sosyolojs-.html, 15.02.2011.

67^ Fred Davis, a.g.e., s.127-128.

68^ Diana Crane, a.g.e., s.42.

69^ Nebil Özgentürk, O Daima Şıktı, İstanbul, Bir Yudum İnsan Yayınevi, 2010, s.6.

70^ A.e., s.87.

71^ A.e., s.116.

72^ Nurullah Abalı, a.g.e., s.126.

73^ Jacqueline Herald, a.g.e., s.8-10.

74^ Patrizia Calefato, a.g.e., s.23.

75^ Yusuf Devran, a.g.e., s.201-202.

76^ “Tarihi kurultayda neden kravat takmadı”, (Çevrimiçi) http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?id=14803879, 17.02.2011.

77^ Patrizia Calefato, a.g.e., s.24.