Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

Yavuz Çelenk, 1994

Bu bakımdan, bir doğal ve kentsel StT olan Boğaziçi'nin korunmasını yeterince sağlayamayan 2960 Sayılı Boğaziçi Kanunu, 1993'te, istanbul Büyükşehir Belediyesi'nce yeniden ele alınmış, danışma kurulunca yapılan çalışmalarla Boğaziçi'nin korunması ve yeniden yapılanmasında plana öncelik veren yeni bir Boğaziçi Kanunu tasarısı hazırlanmıştır.

istanbul planlama etkinlikleri 1980-1990 arasında plandan çok eyleme dayanan etkinlikler olmuş, bu durum yanlış olarak eylem planlaması uygulaması biçiminde değerlendirilmiştir. Oysa, şehircilikte geçerli olan "eylem alanları planlamasıdır". Bu tür planlama örneği parçacı bir planlama anlayışını yansıtmaz, çünkü bütüncül bir planlamanın, yapısal, yerleşme ve gelişme ilkeleri saptanmış bir genel planlama sisteminin uygulamaya açılmasıdır. Bu bakımdan, bu yıllardaki istanbul imar faaliyetlerinin plansız olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.

1984'te, imar ve iskân Bakanlığı Büyük istanbul Nâzım Plan Bürosu lağvedilmiş, bütüncül nâzım plan çalışmaları, kısmi etütler biçiminde belediyede Planlama Müdürlüğü yetkisinde geliştirilmeye başlamıştır.

Bu dönemde toplutaşıma için hızlı tramvay seçilmiş, 1986'da temeli atılarak uygulamaya geçilmiştir. Yenikapı-Aksaray-Ferhatpaşa-Ataköy arasında 19 istasyonlu bu güzergâh 23,3 km'dir. Bu uygulama ile metropoliten kentin toplutaşıma konusuna uygun bir çözüm getirilmiştir.

1990'dan sonra İstanbul Büyükşehir Belediyesi planlama etkinlikleri gene Belediye Şehir Planlama Müdürlüğü yetkisinde sürdürülmüş, 1/50.000 ölçekli nâzım plan çalışmaları yeniden başlatılmış ve planın rasyonel, katılımcı ve demokratik bir biçimde üretilmesinin sağlanması amacıyla geniş kapsamlı bir çalışma ortamı yaratabilmek için üniversiteler, ilgili bakanlıklar, kamu kuruluşları ve meslek odaları temsilcileri ile bir danışma denetleme kurulu kurulmuştur.

2010 yılı hedef alınarak geliştirilen bu çalışmada nâzım planın rolü, mekânsal stratejileri ortaya koyan, öngörülen dönem ve yapı için gerekli mekânsal düzenleme-

leri belirleyen, bu hedefe yönelik altyapı yatırımları için yatırımcı kuruluşlara yol gösteren bu planın gerçekleşmesi için gerekli kurumsal, idari, mali vb önerileri geliştirici bir araç olarak belirlenmektedir.

Amaç, İstanbul'un evrensel, kültürel, doğal, özdeğerlerinin ve tarihi kimliğinin korunarak, ülke ve bölge kalkınması ile uyumlu büyüme ve gelişmesi sağlanırken, küresel ekonomik gelişme süreci ve metropoller kademelenmesi içinde yerini almasıdır.

1. alt amaç, istanbul'un bir dünya ken ti haline gelmesidir.

2. alt amaç, İstanbul'un tarihi, kültürel, doğal kaynaklarının ve kimliğinin koruna rak yaşam kalitesinin yükseltilmesidir.

3. alt amaç, metropoliten yapının ve ekonominin etkinliğinin artırılmasıdır.

1. alt amaç doğrultusunda öneriler: Farklılaşma işlevleri ile iş dünyasının ve ekonomiyi örgütleyen karar merkezlerinin istanbul'da odaklanması; istanbul'un ulus lararası ve bölgesel iş ve ticaret merkezi haline gelmesi; finans sisteminin İstan bul'da odaklanması (banka, sigorta mer kezleri); uluslararası ve bölgesel ithalat ve ihracatın yapıldığı liman görevini sürdür mesi; mal ve hizmet üretim ve tüketimin de geniş seçenekler sunan bir merkez ol ması; gösteri ve eğlence merkezi haline gelmesidir.

2. alt amaç doğrultusunda öneriler: Ta rihi yarımadanın, metropoliten alan geliş me dinamiklerinin baskısından kurtarılma sı, var olan tarihi ve doğal değerlerinin, kültür, turizm ağırlıklı fonksiyonlara ka vuşturulması; doğal özdeğerlerinin, silueti nin ve doğal peyzaj değerlerinin korunma sı, çevre standardının yükseltilmesi; özel ve devlet mülkiyetindeki orman alanları nın korunması ve kesinlikle küçültülme- mesi; su koruma ve orman alanlarında, şehrin lineer makroformunu bozan çeki cilik yaratma konusunda potansiyel tehli ke oluşturan kurumların ve yapılaşmala rın yer almaması; özel ve devlet mülkiye tindeki orman alanlarında ekolojik den geyi bozan, erozyona neden olan ve bit ki örtüsünü ortadan kaldıran hiçbir yapı laşmaya izin verilmemesi; istanbul'daki endemik (yöreye özgü, nadir sayıda) bit-

1. PLANLAMA

274

275