Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

(21 Mayıs 1882, istanbul - 11 Temmuz 1963, istanbul) Hekim.

Sultanahmet'teki Nakilbend İptidai Mektebi ve Soğukçeşme Askeri Rüştiye-si'nden sonra 1898'de Askeri Tıbbiye 1da-disi'ni 1903'te de Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'yi(-0 bitirdi.- Gülhane Tatbikat Mektebi ve Seririyat Hastanesi'nde(->) bir yıl Süleyman Numan Paşa'nın yanında staj yaparak 1904'te sertifika aldı. 1905'te, Gülha-ne'deki iç hastalıkları kliniğine asistan oldu. 1906'da açılan, Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane seririyat-ı dahiliye (iç hastalıkları kliniği) muallim muavinliği sınavım kazanarak akademik kariyere başladı. Burada, frengi spiroketi üzerine yaptığı çalışmaları dolayısıyla kendisine, 4. rütbeden Meci-di Nişanı verilmiştir. 1909'da Haydarpaşa' da kurulan Tıp Fakültesi'nin II. seririyat-ı dahiliye laboratuvar şefliğine getirildi. 1912-1913'teki Balkan Savaşı'nda, Selanik, Manastır, Pirlepe, Hadımköy, Rusçuk ve

Yassıviran'da görev yaptı. Tifüse yakalanınca İstanbul'a nakledilerek tedavi amacıyla \Viesbaden'e gönderildi, dönüşünde Mart 1914 te Tıp Fakültesi'nden istifa ederek askerlik görevim sürdürdü.

I. Dünya Savaşı'nda İstanbul I. Kolordu hıfzıssıhha müşavirliğine, Ocak 1915'te II. Ordu başhekimliğine, Şubat 1915'te ise Erzurum'daki III. Ordu emrine verilmiştir. Mart 1915'te III. Ordu sıhhiye reisi olan Sağlam, Haziran 1918'de Şark Ordular Sıhhiye Grubu sıhhiye müfettişliğine atandı. III. Ordu'nun tifüs, kolera gibi salgınlardan korunmasında büyük rolü olmuştur. 1916' da Erzurum ve Trabzon'da çıkan kolera salgımndaki üstün hizmeti, Harp Madalyası ile, III. Ordu mıntıkasında, salgın hastalıklarla mücadeledeki başarılı çalışmalarından dolayı da 2. rütbeden Mecidi Nişanı ile ödüllendirilmiştir. O yıllarda büyük yokluklar ve olanaksızlıklar karşısında başardığı sağlık hizmetleri hayranlık uyandıracak düzeydedir. Bu çalışmalarım anlattığı, Büyük Harpte 3'üncü Orduda Sıhhî Hizmet (İst., 1941) adlı kitabı bugün bile askeri hekimliğe ışık tutacak değerdedir.

Sağlam Mütareke'den sonra 1919'da Gülhane Hastanesi başhekimliği ve iç hastalıkları kliniği muallimliğine; ek olarak, Nisan 1919'da Tıp Fakültesi mebadi-i em-raz-ı dahiliye (iç hastalıklarına giriş, propö-dötik) muallim muavinliği ve Gülhane'de, seferde hizmet-i sıhhiye muallimlikleri ile görevlendirildi, ayrıca Harbiye Nezare-ti'ndeki Tarih-i Harb-i Sıhhi Komisyonu başkanlığına getirildi. 1919'da İstanbul'da görülen veba-salgınmda, Sıhhiye Müdüri-yet-i Umumisi'nde^oluşturulan Veba Ko-misyonu'nda çalıştı. 1921'de emraz-ı dahiliye müderrisliğine getirildi. Aynı yıl Ankara'ya gitti ve Milli Müdafaa Vekâleti Sıhhat Dairesi reisliğine atandı. Ancak hazırladığı program onaylanmayınca Ocak 1922' de istifa etti ve Mevki Hastanesi'nde hekim olarak çalıştı. Kurtuluş Savaşı bitince istanbul'a dönen Sağlam, Mayıs 1923'te Gülha-

Tevfik Sağlam