Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

RÜSTEM PAŞA SIBYAN MEKTEBİ 376

RÜŞTİYELER

İLK RÜŞTİYELERDEN MEKTEB-İ ULÛM-İ EDEBİYE'DEN BİR ANI

O sene (1842) imtihan dersi olarak fermanların tarih ibaresini verdiler... Ferdası gün oldu. Artık gayet âlâ ve bâlâ bayramlık elbiselerimizi lâbis olarak Ziya (paşa) dahi bizimle beraber Sultanahmed Câmi-i şerifine gittik. Câmi-i şerifin mekteb-i rüşdiye cihetine çadır etekleri ile hadd-i fasıl çekilip orada tecemmu ettik. Lâkin iki taraflı olup birisi biz ötekisi Sultanahmetliler. Birbirimize hain öküz gibi bakıyorduk. Talebelik hâli bu ya! Nihayet Câmi-i şerifin mihrabı önüne fevkalâde tertip verilip bütün konto minderler ile döşenmiş, şeyhülislâm, sadrazam ve sair vükelâ-yı fihâm gelip oturdular. O sene her nasılsa Zât-ı Şahane teşrif buyurmadılar.

İmtihana iptida Sultanahmetliler girdiler. Çünkü pederleri orada mevcuttu. Sü-leymaniyelilerin pederleri ise dükkânlarda işleriyle meşguldüler. İmtihan bir saat kadar sürdü. Sual olunan yirmi kadar şeyin ancak onunun cevabını verdiler. Sonra onlar çıkıp biz Süleymaniye takımı girdik. Lâkin biz başıbozuk! Kimi sarıklı, kimi fesli, hele fakir fesli takımdan idim. İşte bize o gün kırk sual soruldu. Bir ağızla cümlemiz cevap veriyoruz. Bizim böyle bağrışmamızdan orada mevcut olan vükelâya bir gülme arız oldu. Bunların gülmesinden bize başka bir neş'e gelip daha ziyade aşk ve şevke gelerek artık laubali olduk. Ortadan hicap ref oldu. Cevap veremeyeceğimiz sual dahi en sonra irat olunup hemen onun da cevabında iken îmamzâde Efendi:

— Haydi haydi anladık, gidin! Deyü âdeta kovdu.

(ibrahim Halil Aşçıdede'nin hatıratından) Ergin, Maarif Tarihi, II, 327-328

lığından kaynaklanan uyumsuz ayrıntılardan kaynaklanan çapraşık ayrıntılarıyla eleştiriye açıktır.

Bibi. Z. Ahunbay, " Mimar Sinan'ın Eğitim Yapıları", Mimarbaşı Koca Sinan Yaşadığı Çağ ve Eserleri, İst., 1988, s. 248-249; O. Aslanapa, "Mimar Sinan'ın Medreseleri", VI. Vakıf Hafta-sı-Türk Vakıf Medeniyeti Çerçevesinde, Mimar Sinan ve Dönemi Sempozyumu, 5-8 Aralık 1988, İst., 1989, s. 203; Ayvansarayî, Hadîka, 70, 116; Ahmet Cevdet, Tezkiretü'l-Bünyan, Dersaadet, 1315, s. 35; Ayverdi, istanbul Haritası, B 4; Baltacı, Osmanlı Medreseleri, 343-346; Cezar, Yangınlar, 346; E. Egli, Sinan, Zürich, 1954, s. 115-116; Evliya, Seyahatname, II, 19; Goodwin, Ottoman Architecture, 243; R. Günay, Sinan'ın İstanbul'u, İst., 1987, s. 66; İstanbul Abideleri, 94-95; Kuran, Mimar Sinan, 134-135, 244, 345; Kütükoğlu, İstanbul Medreseleri, 370; Meriç, Mimar Sinan, 25, 34, 95; J. Pervititch, Sigorta Planı, pafta 66, ist., 1940; S. Saatçi, Mimar Sinan'ın Yapılarındaki Kitabeler, İst., 1988, s. 46; Sözen, Mimar Sinan, 219; Müller-Wiener, Büdlexikon, 365.

ZEYNEP AHUNBAY