Hogeschool van Amsterdam Specifieke rugklachten

Ziekte van Bechterew (Spondylitis ankylopoetica)

Bij de ziekte van Bechterew is de beweeglijkheid van de wervelkolom abnormaal afgenomen. Deze ziekte is een chronische ontstekingsziekte van de gewrichten van de wervelkolom en het daarbij betrokken bindweefsel. De ziekte wordt volgens Bennet et al (1991) gekenmerkt door de verkalking van de tussenwervelschijven en verbening van de ligamenten met ankylose. Hierdoor neemt de beweeglijkheid van de wervelkolom af. Door verminderde mobiliteit en secundaire osteoporose komen er vaak fracturen voor (Hitchon, 2002) Deze kunnen voorkomen door een klein trauma of zelfs zonder enig trauma (Westerveld, 2009) De eerste klachten ontstaan vaak tussen het 20e en 25e levensjaar. Meestal beginnen deze klachten in de onderrug en veroorzaken pijn en stijfheid, wat het meest aanwezig is in de ochtend en na stil te hebben gezeten. Hierdoor brengt beweging en bijvoorbeeld een warme douche verlichting van de pijn. Verder is vermoeidheid een algemeen verschijnsel. Daarnaast kunnen er ook neurologische klachten aanwezig zijn wanneer er bijvoorbeeld een onveilige transfer wordt uitgevoerd of manipulaties (Einsiedel, 2006). Verder kunnen er ook neurologische klachten ontstaan ten gevolge van een fractuur. Om deze reden moet een patiënt met Spondylitis ankylopoetica voorzichtig worden behandeld wanneer de aanwezigheid van een fractuur wordt verwacht (Podolsky, 1983). Deze ziekte komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. De prevalentie van de ziekte van Bechterew is volgens de huisartsen 0,2% (NHG). Volgens Braun et al heeft de ziekte een prevalentie van 0,1 en 1,4%, komt typisch voor bij mannen en ontstaat tussen het 20^e en 30^e levensjaar.
Fysiotherapeutisch proces

Tijdens de anamnese zijn er bepaalde karakteristieke symptomen die op de Ziekte van Bechterew kunnen duiden, Deze symptomen zijn:

• 
  Rugpijn, meest voorkomend in de lage rug en pijn in de bilstreek
  
• 
  Stijfheid
  
• 
  Toegenomen klachten in de ochtend en nacht of na inactiviteit, deze nemen af naarmate toename activiteit
  
• 
  Aanvankelijk klachten aan een zijde, en kunnen periode aanwezig/afwezig zijn
  
• 
  Vermoeidheid door een gebrek aan energie
  
• 
  Oogontsteking
  
• 
  Verminderde conditie
  
• 
  Huidklachten
  
• 
  Darmklachten
  

Er is geen specifieke of sensitieve test die de ziekte van Bechterew kan aantonen of uitsluiten. Er zijn tijdens het onderzoek wel herkenbare patronen. Uit de anamnese zal in de meeste gevallen voorkomen

dat de patiënt last heeft van stijfheid die vooral aanwezig is bij inactiviteit. Hierdoor zal er tijdens het onderzoek de patiënt mogelijk een mobiliteitsbeperking hebben en stijfheid aangeven of vertonen nadat de anamnese afgenomen is. Hiernaast is er in een onderzoek door Vosse et al. (2006) beschreven dat er een grote kans is dat de patiënten met ziekte van Bechterew een hyperkyfose van de wervelkolom aanwezig is. Tijdens de inspectie zou deze kyfose dus kunnen voorkomen. Om de diagnose te stellen dat de patiënt de ziekte van Bechterew heeft zal deze doorverwezen moeten worden naar de huisarts.

(Lems, 2011)

Behandeling

Voor Spondylitis ankylopoetica (de ziekte van Bechterew) is nog geen behandeling gevonden waardoor de ziekte kan worden genezen (stichting Bechterew et al (2016). De behandeling bestaat momenteel uit de medicijnen NSAID’s. Dit zijn ontstekingsremmende medicijnen. Als fysiotherapeut kan je er wel voor zorgen dat de ziekte van Bechterew stabiel blijft. Oefentherapie kan ervoor zorgen dat de klachten stabiel blijven. Het uitschrijven van een oefenprogramma kan dus goed werken om de ziekte van Bechterew stabiel te houden volgens grassi et al (2016), Verder is het belangrijk om ervoor te zorgen dat de patiënt een juiste houding aanleert, regelmatig van zithouding verandert, voldoende rust neemt en geen overgewicht heeft.

Kanaalstenose

Deze zeldzame aandoening vindt meestal plaats in spinale wervelkanaal (Nedeltchev, 2004). Bij het merendeel van de patiënten is een wervelkanaalstenose het gevolg van verworven degeneratieve afwijkingen. Dit kan een discushernia zijn of hypertrofie van de facetgewrichten en/of ligamentum flavum. Extensie van de wervelkolom leidt tot vernauwing wat weer leidt tot compressie van het ruggenmerg. Dit komt vaak bij ouderen asymptomatisch voor. Kanaalstenose kan ook het gevolg zijn van een spondylolisthetische wervelverschuiving. In het onderzoek van Güliz (2016) staan de volgende oorzaken beschreven van een cervicale kanaalstenose: vertebrale slagader dissectie, epidurale anesthesie en vasculitiditis. (Gass, 2016). Compressie van de cervicale disci wordt nauwelijks in de literatuur beschreven als oorzaak van kanaalstenose (Arai, 2007). Hier is dus verder weinig over te vinden en wordt vaak in one case reports beschreven.

De prevalentie van wervelkanaalstenose bij personen met een leeftijd boven de 60 jaar is 20%.

Door kanaalstenose kan claudicatio intermittens ontstaan. De incidentie hiervan op basis van een lumbale wervelkanaalstenose bedraagt ongeveer 10 per 100.000 inwoners per jaar en stijgt met de leeftijd (NHG, 2015).
Fysiotherapeutisch proces

Tijdens de anamnese zijn er symptomen die op kanaalstenose kunnen duiden, Deze symptomen zijn:

• 
  Hoe hoger de leeftijd, des te groter de kans op kanaalstenose
  
• 
  Pijn en vermoeidheid in de benen.
  
• 
  Opkomende klachten naarmate staan of lopen.
  
• 
  Neurologische klachten in de benen.
  
• 
  Sensibiliteitsklachten in de benen.
  
• 
  Krachtsverlies in de benen.
  
• 
  Mictiestoornissen kunnen optreden
  
• 
  Klachten worden aangegeven bij het maken van een holle onderrug.
  
• 
  Liggen op de buik/rug kunnen klachten verergeren
  
• 
  Bolle rug geeft verlichting.
  

(Cleland, 2011)

Onderzoek

Er zijn geen specifieke of sensitieve testen die deze aandoening kunnen aantonen/uitsluiten. Indien er na de anamnese de volgende symptomen aanwezig zijn wordt de patiënt aangeraden om naar de huisarts te gaan voor een MRI (nvvn, 2015).
Behandeling

Bij oudere mensen waarbij er sprake is van een vernauwing/kanaalstenose vindt vaak een conservatieve behandeling plaats. De fysiotherapeut houdt zich dan bezig met houdingstherapie. De patiënt ervaart minder klachten wanneer de rug minder hol getrokken is. Het helpt dus om buikspieren te trainen. Het kan zelfs zo zijn dat de pijnklachten door de verandering van de houding helemaal weg zijn. Verder kan de fysiotherapeut tractie uitvoeren of tractie oefeningen meegeven aan de patiënt. Uit een onderzoek van Shigematsu et al (2016) blijkt dat tractie in 83,3% van de gevallen baat kan hebben. Vooraf was bij de patiënten gemeten hoeveel ruimte er rondom de uittredende wervel was en nadat er een periode van 6 maanden tractie was uitgevoerd bleek dat bij 83,3% van de patiënten de klachten minder te zijn. Ook was de ruimte rondom de uittredende wervel nu een millimeter groter. Eerst was de opening tussen de 1,4 en 5.3 mm, maar na de tractie oefeningen minimaal een millimeter groter. Mocht de patiënt bij al deze behandelmethodes geen baat hebben dan kan er gekozen worden voor een operatie. De chirurg maakt dan meer ruimte in het uittredende wervelkanaal.