Hogeschool van Amsterdam Specifieke rugklachten

Scheuermann

Bij Scheuermann is er een versterkte kyfose van de thoracale wervels te zien en een lordose van de lumbale wervels als compensatie. Scheuermann is de meest frequente oorzaak van niet houdingsafhankelijke-kyfose en een van de oorzaken van volwassene dorsalgie (Trotta, 2008). Deze aandoening kan een kyfose veroorzaken van meer dan 70% en kan zorgen voor het zogenaamde wedgen aan de voorzijde van het wervellichaam. Dit houdt in dat de voorzijde van het wervellichaam smaller wordt dan de achterzijde. Tijdens dit stadium moet er geopereerd worden (Pompeo, 2013). Dit is ook goed te zien op het plaatje hiernaast. Hiernaast zijn er typische radiografische bevindingen: onregelmatigheden van de werveleindes, verkleinde ruimte van de discus waardoor het discusmateriaal naar achter wordt gedrukt (herniatie) en verlenging van de wervellichamen (Bradford, 1977 en Zaina, 2009). Rond de tienerjaren wordt deze aandoening opgemerkt. Er kan ook een scoliose aanwezig zijn. De bolling in de bovenrug ontstaat doordat het weefsel aan de voorkant van de wervelkolom vergroeid is. De incidentie is volgens Lowe et al (1990) tussen de 0,4 en 8%. Volgens Lowe (1990), Murray (1993) en Tachbauer (2001) is de prevalentie tussen mannen en vrouwen bijna gelijk. Volgens Fisk (1982) en Poussa (2005) komt het meer voor bij jongens dan bij meisjes maar bij vrouwen is de kyfose meer prominent dan bij mannen 1.9:1 (Bradford, 1974). De prevalentie is volgens Damborg et al (2011) 2,8 %. Uit een onderzoek van Ristolainen et al (2012) bleek dat patiënten met Scheuermann een hogere kans hebben op het krijgen van rugpijn en moeizaamheden tijdens activiteiten of dagelijkse bezigheden. Echter is de mate van de thoracale kyfose niet gerelateerd aan de rugpijn, kwaliteit van leven of algemene gezondheid.
Fysiotherapeutisch proces

Tijdens de anamnese zijn er karakteristieke symptomen die op ziekte van Scheuermann kunnen duiden, Deze symptomen zijn:

• 
  Leeftijd. Deze aandoening wordt ontwikkeld in de tienerjaren. Als volwassenen kan je deze aandoening niet meer ontwikkelen
  
• 
  Vergrote kyfose in de rug (meestal aangegeven door de ouders)
  
• 
  Pijn in de rug (thoracaal)
  
• 
  Stijfheid
  
• 
  Spierverkortingen
  

Onderzoek

Er is geen specifieke -of sensitieve test die de ziekte van Scheuermann kan aantonen of uitsluiten. Er zijn tijdens het onderzoek wel herkenbare patronen. Tijdens de inspectie zal er een hyperkyfose te zien zijn. Daarnaast tijdens het mobiliteitsonderzoek zal de patiënt moeite hebben met bepaalde activiteiten zoals bukken en iets oprapen. Om diagnose te stellen dat de patiënt ziekte van Scheuermann heeft zal deze doorverwezen moeten worden naar de huisarts (Peleg et al, 2016).
Behandeling

Bij een patiënt met Scheuermann is het belangrijk om in een vroeg stadium te beginnen als fysiotherapeut. In een vroeg stadia is namelijk nog het meeste resultaat te behalen. De behandeling is gericht op preventie van verdere kromming van de wervelkolom. De behandelingen zullen grotendeels bestaan uit houdingsoefeningen, stretchoefeningen, stabiliteitstraining, krachtoefeningen en bewegingsadviezen. Het is belangrijk om een 'zo correct mogelijke houding' aan te leren. Wanneer een volwassen persoon klachten ontwikkelt als gevolg van de ziekte van Scheuermann, zal de behandeling uit dezelfde parameters bestaan als de behandeling tijdens de groeifase. Het belangrijkste verschil is dat de kromming in de wervelkolom niet meer is aan te passen na de groeifase. Na de groeifase gaat het bot namelijk in de richting van de belasting groeien. Dit kan ervoor zorgen dat een stabiele wervelkolom met deze aandoening tijdens het volwassen leven nog kan toenemen in kromming. Hierdoor kunnen klachten ontstaan. De behandeling zal dan gericht zijn op het stabiel houden van de wervelkolom en pijnverlichting (MC haaglanden, 2009). Uit het onderzoek van Lowe blijkt ook dat het mogelijk is om een brace aan te meten. Uit het onderzoek blijkt dat het een zichtbaar effect heeft. Het wordt in het onderzoek alleen niet meetbaar gemaakt hoeveel graden het bijvoorbeeld scheelt (Lowe, 2016).

Spondylolisthesis

Spondylolisthesis is het afglijden van de wervel als gevolg van een breuk. Deze breuk kan ontstaan nadat er een sprong wordt gemaakt en met het bovenlichaam naar achter wordt geleund waardoor een hyperlordose ontstaat. Verder kan de oorzaak ook verslapte ligament verbinding zijn tussen de wervels. De grootte van de hoek van een afgegleden wervel kan in 4 categorieën worden ingedeeld. Op basis hiervan wordt bepaald of er een operatie wordt uitgevoerd of niet. Spondylolisthesis is een van de specifieke aandoeningen waar niet altijd lage rugklachten aanwezig zijn. Daarnaast wordt het bij patiënten met lage rugklachten niet vaak gezien. Wanneer er een ernstig geval van Spondylolisthesis aanwezig is, kan door de gevonden afwijking bijna zeker worden vastgesteld dat het aanwezig is. Hier wordt bij het onderzoek verder op doorgegaan. Vaak is deze aandoening het gevolg van Spondylolyse. Doordat de benige verbinding in de wervelboog wordt verbroken, kan het ventrale deel van de wervel en de wervels daarboven, verder naar ventraal verplaatsen (Gavriliu, 2015). Hierboven wordt het beschreven als een breuk. Dit ontstaat vaak op jonge leeftijd wervelniveau L5, waarschijnlijk door acute of chronische traumatische invloeden. Meestal neemt dit niet of in kleine mate toe (Whoan Jeang Kim, 2015). De prevalentie van Spondylolisthesis in Nederland is 0,8% (NHG, 2005).
Fysiotherapeutisch proces

Tijdens de anamnese zijn er symptomen die op Spondylolisthesis/spondylolyse kunnen duiden. Spondylolyse is het gevolg van een Spondylolisthesis en hebben dus ook dezelfde symptomen. Deze symptomen zijn:

• 
  Instabiliteit in de rug. Patiënt kan aangeven het gevoel te hebben ‘’erin kan schieten’’
  
• 
  Lage rugpijn voor de 20^ste levensjaar.
  
• 
  Pijn in de lage rug, bil en been.
  
• 
  Toenemende pijn bij bepaalde bewegen (lopen en staan).
  
• 
  Afnemende pijn bij steun nemen waardoor er ontlast wordt in de rug.
  
• 
  Toename pijn bij extensie van de rug.
  
• 
  Spasmen in de spieren van de lage rug.
  
• 
  Sensibiliteitsstoornissen in de benen.
  
• 
  Verzwakte spieren in de benen.
  
• 
  In extreme gevallen, Mictiestoornissen.
  

(Hu SS et al, 2006)

Onderzoek

Er zijn geen beschreven tests die een mogelijke Spondylolisthesis aantonen. In de KNGF-richtlijn lage rugklachten wordt er beschreven als rode vlag voor Spondylolisthesis, via palpatie van de lage rug. Als er een ‘trappetje’ gepalpeerd wordt zou dit indicatie kunnen geven voor Spondylolisthesis. Er zou een afschuiving van de wervels aanwezig kunnen zijn. Er wordt in dit geval aan de patiënt geadviseerd om naar de huisarts te gaan om een MRI te laten maken.

(KNGF, 2013)

Behandeling

Bij spondylolisthesis wordt niet altijd behandeld. Er zijn namelijk wel meer mensen die een afgegleden wervel hebben maar hier geen klachten van ondervinden. Wel is het van belang de rugspieren te versterken. Het is dan met name belangrijk om de stabiliserende spieren te versterken. Hierbij kan de patiënt oefeningen krijgen met de stabilizer. Ook is een bruggetje maken een goede oefening om de stabiliserende spieren in de rug te versterken. In ernstige gevallen boven graad 2 van de classificatie van Myerding Mizuno et al (2016) volgt een operatie waarbij een neurochirurg of een orthopedisch chirurg de aangetaste lendenwervels aan elkaar vastmaakt. In de meeste gevallen moet de cliënt met spondylolisthesis leren leven en een goede balans vinden. De laatste 10 jaar komen er wel steeds meer RCT’s uit over operatieve ingrepen. Er wordt momenteel onderzoek gedaan naar twee verschillende operatiemethodes door de Kunder at al (2016) namelijk: transforaminal lumbale fusie (TLIF) en posterieure lumbale fusie (PLIF). Uit de RCT die wij op Pubmed vonden blijkt dat de chirurg momenteel kiest voor de operatie die hij het best beheerst. Ook blijkt uit deze RCT dat de TLIF het effectiefst is. Het is het goedkoopst, mensen worden sneller uit het ziekenhuis ontslagen en kunnen eerder beginnen met werk. Toch wordt niet altijd voor deze methode gekozen. Er is in het onderzoek gebruikt gemaakt van de ODI, QALY, VAS, IPCQ en de IMCQ, met deze meetinstrumenten wordt gekeken naar de activiteiten, kosten en pijn. De TLIF kwam het beste uit de meetinstrumenten. Helaas wordt er niet gesproken over de uitslagen in het onderzoek.