Yekun qeydlər üçün nəzərdə tutulmuş izləmə prosedurları
S
33
aziş qurumları iştirakçı Dövlətlərin yekun qeydlərdəki tövsiyələri və ya fərdi şikayət prosedurları əsasında irəli sürülmüş işlər üzrə verilmiş qərarları yerinə yetirmələrinə yardım etmək üçün prosedurlar işləyib hazırlamışdırlar. Bütün saziş qurumları Dövlətlərdən özlərinin icraya dair dövri hesabatlarında izləmə prosedurunu diqqətə almağı tələb edirlər. İşgəncələr Əleyihə Komitə (İƏK), İrqi Ayrı-seçkiliyin Ləğv edilməsi üzrə Komitə (İALK), İnsan Hüquqları Komitəsi (İHK), Qadınlara qarşı Ayrı-seçkiliyin Ləğv edilməsi üzrə Komitə (QALK) və Məcburi Yoxaçıxmalar üzrə Komitə (MYK) formal izləmə prosedurları qəbul etmişdirlər. Bu beş saziş qurumu öz yekun qeydlərində tələb edirlər ki, Dövlətlər təxirə salınmadan icra edilə bilən spesifik tövsiyələrə və ya “prioritet təşkil edən narahatlıqlar”a cavab olaraq həyata keçirdikləri tədbirlər barəsində bir il ərzində (QALK-a münasibətdə iki il) hesabat versinlər. Bu komitələr izləmə prosedurları üzrə məruzəçi və ya əlaqələndirici təyin edirlər ki, onlar iştirakçı Dövlətlərin izləmə hesabatlarının qiymətləndirilməsindən və komitəyə təqdim edilməsindən cavabdeh olurlar. Saziş qurumlarının bəzi üzvləri hesabatı və yekun qeydlərin icrasını izləmək üçün iştirakçı Dövlətlərin dəvəti əsasında bu ölkələrə səfərlər etmişdirlər.
İnsan Hüquqları Komitəsinə münasibətdə qeyd olunmalıdır ki, komitə iştirakçı Dövlətdən izləmə hesabatını qəbul etdikdən sonra izləmə proseduru üzrə xüsusi məruzəçi hər sessiyada tərəqqi hesabatı hazırlayır ki, bu hesabata iştirakçı Dövlətin izləmə hesabatının xülasəsi, Vətəndaş Cəmiyyəti Təşkilatlarından və digər mənbələrdən əldə olunmuş məlumat, həmçinin Komitənin özünün izləməni qiymətləndirmə meyarı əsasında verdiyi qiymətləndirmə daxil edilir (aşağıdakı cədvələ baxın). Bundan sonra Komitə izləmə hesabatı ilə bağlı qəbul olunmuş qərar haqda iştirakçı Dövləti məlumatlandırır. Əgər iştirakçı Dövlət izləmə proseduru ilə əməkdaşlıq etmir və ya Komitənin qeyri-qənaətbəxş hesab etdiyi tədbirləri qəbul edirsə, məruzəçi iştirakçı Dövlətin nümayəndəsi ilə görüşün təşkil olunmasını tələb edə bilər.