How to follow up Final vp

İnklüzivliyin, müxtəlif və əlyetərliyin əks olunması

İzlənmə tədbirlərinin planlaşdırılması və həyata keçirilməsi:

• 
  Müxtəlif iştirakçı tərəflərin cəlb edilməsi ilə hamını əhatə etmək;
  
• 
  Perspektivlərin müxtəlifliyinin duyulması və onların izlənmə tədbirlərində əks olunması;
  
• 
  Müxtəlif ixtisaslı şəxslərin, o cümlədən azlıqlar və əlilliyi olan şəxslərin iştirakı üçün əlyetərliyin nəzərə alınması, əlilliyi olan şəxslərin sənədlər və resurslara çıxışını təmin etmək üçün tədbirlərin görülməsi.
  

12. Məhkəmə fəaliyyətində və məhkəmə davalarında tövsiyyələrdən istifadə edilməsi

VCİ-lərin əksəriyyəti ölkə, regional və beynəlxalq səviyyədə ədliyyə və ya kvazi-ədliyyə mexanizmləri vasitəsilə öz hüquqlarını tələb edən fərdləri və qrupları dəstəkləyir. Şikayətçilərə hüquqi məsələlərdə yardımın göstərilməsi, ekspertlərin hüquqi rəyinin verilməsi, insan hüquqları üzrə qanunun tətbiq edilməsi üçün hakimlər, prokurorlar, vəkillər və hüquqşünasların potensial quruculuğu və ya həm fəallar, həm də məhkəmələr tərəfindən insan hüquqları sahəsində beynəlxalq qanunvericiliyin istifadə olunmasının təşviq edilməsi buraya daxil ola bilər.

Ölkə və regional səviyyələrdə ədliyyə proseslərində insan hüquqları üzrə beynəlxalq qanunvericilikdən istifadə və istifadənin təşviq edilməsi insan hüquqları sahəsində yurisprudensiyanı qüvvətləndirə bilər. Saziş qurumlarının ümumi rəylərində verilən saziş müddəalarının şərhi, məsələn, konkret hüququn nə ilə nəticələnə biləcəyinə aydınlıq gətirə bilər, məhkəmə hallarına dair qərarların verilməsində ölkə məhkəmələri tərəfindən nəzərdən keçirilə bilər. Eynilə, insan hüquqları mexanizmləri tərəfindən verilən konkret tövsiyyələrə istinad etməklə hüquq sahiblərinin iddiaları qüvvətləndirilə bilər.

30

Kenyada patentsiz dərman preparatlarına əlyetərliyin tələb olunması
20 aprel 2012-ci il tarixində Kenyada Ali Məhkəmənin mühüm qərarı 2008-ci ilin Anti-Saxtakarlıq Aktının patentsiz dərman preparatlarına tətbiq edilməyən hissələrinə aid olmuş, beləliklə məqbul qiymətə olan müalicənin təmin olunmasını qorumuşdur. Bu məhkəmə işi HİV xəstəsi olan üç nəfər, Şərqi Afrikada HİV-lə bağlı insan hüquqlarını müdafiə və təşviq edən, tədqiqat zamanı iddiaçıların aparıcı hüquq məsləhətçisinə yardım göstərən insan hüquqları təşkilatı tərəfindən başlanmışdır. 2009-cu ildən davam edən məhkəmə işi 2008-ci ilin Anti-Saxtakarlıq Aktının aspektlərinə qarşı çıxmışdır ki, bu da patentsiz dərman preparatlarının, o cümlədən HİV-ə yoluxmuş insanlar üçün antiretroviral (ARVs) idxal edilməsini təhlükəyə məruz qoymuşdur. Sağlamlıq hüququ üzrə BMT-nin Xüsusi Məruzəçisi məhkəmə qərarında kifayət qədər istinad edilmiş ekspert rəyi vermişdir.

Öz qərarında Xanım Hakim Ngugi müəyyən etmişdir ki, əqli mülkiyyət Kenya Konstitusiyasında müəyyən edilmiş həyat, sağlamlıq və insan ləyaqəti hüquqlarından üstün tutulmamalıdır. Patent sahibləri qanun əsasında patentsiz dərman preparatlarının idxalına mane ola bilmək üçün aktdan istifadə edə bilməyəcəkdir ki, bu da iddiaçıların ehtiyat etdiyi əsas ehtimal idi.¹⁴

12.