3.Ekspertli usul - bunda har xil xodisalarning (xavflarning) sodir bo’lish extimoli yuqori malakali mutaxassislarning (ekspertlarning) fikrini o’rganish orqali aniqlanadi. 4.Ijtimoiy usul - har xil xodisalarning (xavflarning) sodir bo’lish extimoli to’g’risida axolining fikrini so’rashga asoslangan. Yuqorida qayd qilingan uslublar tavakkalning har xil tomonlarini ochib beradi. Shuning uchun ularni kompleks xolda qo’llash zarardir. 2. Тavakkalni aniqlash qoidalari Favqulodda vaziyatlarda (FVlarda) axolining, ishchi va xizmatchilarning extimoliy talofatini (N) quyidagicha aniqlash mumkin: (4.1) bu yerda: R – FVdagi xavf – xatar turi bo’yicha odamlarning extimoliy talofati darajasi; N - ob’yekt, soxa, tarmoq va shu kabilarda axoli yoki ishlovchilarning soni. 1-misol.Bir yilda MDХ ishlab chiqarishida bo’ladigan inson o’lish tavakkalini aniqlang, agar har yili 14000 odam o’lsa, o’rtacha ishlaydiganlarning soni 138 million bo’lsa:
demak ishlab chiqarishda bo’ladigan inson o’lish tavakkali – 10-4 ga teng. 2-misol. Har yili MDХ mamlakatlarida tabiiy bo’lmagan o’limdan tashqari har xil xavflar oqibatida 500 ming kishi o’lsa, mamlakat axolisi 300 mln. bo’lsa, mamlakatda xavflar natijasida bo’ladigan axoli o’lish tavakkali quyidagicha aniqlanadi:
3. Тavakkalni aniqlashga topshiriq «A» davlatda har yili o’rtacha 19 ming odam tinch hayot vaqtida turli darajadagi tan jaroxati olgan va shundan o’rtacha _*_ kishi xalok bo’lgan. Ishlab chiqarishda esa har yili 7000 ishchi jaroxatlangan va shulardan o’rtacha _*_ ishchi xalok bo’lgan. Agar «A» davlat axolisini _*_ va umumiy xizmatchilar sonini _*_ ga teng deb olinsa quyidagilarni aniqlang: - «A» davlatda yashagan har bir fuqaroning bir yil davomida jaroxat olish va xalok bo’lish tavakkalini;
