I gelire giren kazanç ve iratlar

Gayrimenkul sermaye iradı beyanında götürü gider tercih edenler iki yıl bu tercihlerini değiştirmeleri mümkün olmayacaktır. Bu hükmün tersini ele aldığımızda gerçek usulü seçenler bu usulden ertesi yıl vazgeçmeleri mümkün bulunmaktadır.

Gerçek giderin seçilmesinde aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir.

a. Kiraya verilen konutlarda önce istisna uygulanır ve gerçek giderlerin istisnaya isabet eden kısmı indirimde dikkate alınmaz.

b. Kısmen kiraya verilen gayrimenkuller için yapılan gerçek giderlerin kiraya verilen kısma isabet eden kısmı indirimde dikkate alınır.

c. Kiraya verilen mal ve haklar için sarf edilen borçların faizleri gider olarak indirilir.

d. Konut olarak kiraya verilen sadece bir (daire/evin)’in iktisap yılından itibaren beş yıl süre ile iktisap bedelinin %5’i tutarında bir indirim yapılabilir.

• d. Konut olarak kiraya verilen sadece bir (daire/evin)’in iktisap yılından itibaren beş yıl süre ile iktisap bedelinin %5’i tutarında bir indirim yapılabilir.

• e. Konutlarını kiraya verenler ödemiş oldukları konut kirasını aldıkları konut kirasından indirebilirler. İndirilemeyen konut kirası daha sonraki yıl kiralarından indirilmesi mümkün değildir.

• f. GVK.’nun 74 üncü maddesinde yazılı diğer giderler belgeye bağlanarak indirilebilir.

Gayrimenkul sermaye iradında vergiyi doğuran olay kiranın tahsil edilmesine bağlıdır. Kira hangi yıla ilişkin olursa olsun tahsil edildiği dönemde vergiye tabi tutulur. Kiranın hiç tahsil edilmediği yılların gerçek giderleri veya götürü gider tutarları dikkate alınması söz konusu değildir.

• Gayrimenkul sermaye iradında vergiyi doğuran olay kiranın tahsil edilmesine bağlıdır. Kira hangi yıla ilişkin olursa olsun tahsil edildiği dönemde vergiye tabi tutulur. Kiranın hiç tahsil edilmediği yılların gerçek giderleri veya götürü gider tutarları dikkate alınması söz konusu değildir.

• Ayrıca mesken kiralarına tanınan istisna gelirin vergiye tabi tutulduğu yıl için bir kere uygulanır.

• Kiranın birkaç yılının peşin tahsil edilmesi halinde, peşin tahsil edilen kira ilgili yıllar içinde beyan edilir.

• Ancak ölüm ve memleketi terk hallerinde peşin tahsil edilen kira gelirleri ölümün veya memleketin terk edildiği yılın geliri sayılarak vergiye tabi tutulur.

• 4. MENKUL SERMAYE İRATLARINDA İSTİSNA (Md. 22, Geç. Md. 62):
• A. Tam mükellefiyete tabi kurumlardan alınan kar paylarının (brüt tutarının) yarısı gelir vergisinden istisnadır.
• Ancak kar payının yıllık beyanname ile beyan edilmesi halinde kar payının dağıtımı sırasında kesilen gelir vergisinin tamamı, beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilir.
• Dar mükellef kurumlardan alınan kar payları için söz konusu bu istisna uygulanmayacaktır.

• ÖRNEK 1: Tam mükellef (Y) A.Ş.’den 2010 yılında net 221.000.- TL kar payı alınmış ve bu kar payı için kurum dağıtım sırasında 39.000.-TL gelir vergisi kesmiştir. Brüt kar payı 260.000.-TL’dir.
• - Alınan Brüt Kar Payı 260.000.- TL
• - İstisna Tutarı 1/2 (130.000.-) TL
• - Vergiye Tabi Kar Payı 130.000.- TL
• - Beyan Edilen Matrah 130.000.- TL
• - Hesaplanan G. Vergisi 39.520.- TL
• - Mahsup Edilen G.V. 39.000.- TL
• - Ödenecek G.V. 520.- TL

ÖRNEK 2: Dar mükellef bir kurumun 2009 yılında elde etmiş olduğu kazancın 2010 yılında dağıtılması sonrasında 255.000.-TL net kar payı alınmış olup, kar dağıtımı sırasında kurum 45.000.-TL gelir vergisi kesintisi yapmıştır.

• ÖRNEK 2: Dar mükellef bir kurumun 2009 yılında elde etmiş olduğu kazancın 2010 yılında dağıtılması sonrasında 255.000.-TL net kar payı alınmış olup, kar dağıtımı sırasında kurum 45.000.-TL gelir vergisi kesintisi yapmıştır.
• - Alınan Brüt Kar Payı 300.000.- TL
• - İstisna Tutarı* -,-
• - Vergiye Tabi Kar Payı 300.000.- TL
• - Beyan Edilen Matrah 300.000.- TL
• - Hesaplanan G. Vergisi 99.020.- TL
• - Mahsup Edilen G.Vergisi 45.000.- TL
• - Ödenecek Gelir Vergisi 54.020.- TL
• (*) Dar mükellef kurumlar alınan kar payları (İstisna kazançların dağıtımından alınan kar payları hariç) için GVK.’nun 22 inci maddesinde yer verilen istisna uygulanmaz.

• B. 31.12.1998 veya daha öncesi tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde edilen kurum kazançlarının dağıtımı sonrasında alınan kar payları gelir vergisinden istisna edilmiştir.

• Gelir Vergisi Kanununun geçici 62 inci maddesi kapsamında 31.12.1998 veya daha önceki dönemlerde elde edilen kurum kazançların dağıtımında Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi kapsamında gelir vergisi kesintisi yapılmayacağı gibi, elde edilen bu kar payları gelir vergisinden de istisna edilmiştir.

C. 1.1.1999 – 31.12. 2002 tarihleri arasında sona eren hesap dönemlerinde elde edilen ve kurumlar vergisinden istisna edilen kurum kazançlarının ortaklara dağıtımı sonrasında alınan kar paylarının net tutarına elde edilen kar payının 1/9’u eklendikten sonra bulunan tutarın yarısı gelir vergisinden istisna edilmiştir.

• C. 1.1.1999 – 31.12. 2002 tarihleri arasında sona eren hesap dönemlerinde elde edilen ve kurumlar vergisinden istisna edilen kurum kazançlarının ortaklara dağıtımı sonrasında alınan kar paylarının net tutarına elde edilen kar payının 1/9’u eklendikten sonra bulunan tutarın yarısı gelir vergisinden istisna edilmiştir.

•